ترانه وحدانی – ونکوور
صبح روز چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲، خبر درگذشت کیومرث پوراحمد در سن ۷۴ سالگی همه را در شوک فرو برد. اما شوک بعدی زمانی وارد شد که مجلهٔ فیلم به‌سردبیریِ دوست صمیمی‌اش، هوشنگ گلمکانی، دلیل مرگ او را خودکشی اعلام کرد. گفته شده است او پیش از مرگِ خودخواسته یادداشتی هشت‌صفحه‌ای نوشته است. این مجله نوشته است کیومرث پوراحمد از سر افسردگی و ناامیدی بی‌‌آیندگی و بیهودگی خودکشی کرده و به زندگی خود پایان داده است. پیرامون مرگ او شایعات زیادی وجود دارد که اثبات نشده است، اما در هر صورت مرگ او برای ما به‌مثابه کودکی‌مان بود که حلق‌آویز شد.
اوایل دههٔ هفتاد بود که «قصه‌های مجید» از شبکهٔ یک پخش شد و کدام‌یک از ما دههٔ پنجاهی و شصتی‌ها یا حتی هفتادی‌ها هست که با قصه‌های مجید خاطره نداشته باشد. شاید پیش از آن کمتر کسی این کتاب درخشان از هوشنگ مرادی کرمانی را خوانده بود، اما کیومرث پوراحمد با ساختن قصه‌های مجید به آن جانی داد و کاری کرد که میلیون‌ها ایرانی در داخل و خارج ایران به تماشای آن بنشینند. با مجید و بی‌بی زندگی کنند و حتی تشویق شوند که بروند و کتاب آقای مرادی کرمانی را بخوانند. آنچه که این داستان‌ها را برای بچه‌ها و بزرگ‌ترها جذاب می‌کرد، لحن ساده و عامیانهٔ پُر از ضرب‌المثل و کنایهٔ مجید بود که به‌خوبی شخصیت‌پردازی شده بود. «قصه‌های مجید» از آن دسته سریال‌هایی است که تاریخ انقضا ندارد و نمایندهٔ بسیاری از نوجوانانی است که جرئت خیال‌پردازی آزادانه را نداشتند و پس از دیدن این سریال برای رسیدن به آن تلاش کردند.
کیومرث پوراحمد متولد ۲۵ آذر ۱۳۲۸ در نجف‌آباد، کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و تدوینگر ایرانی، کارش را با نقدنویسی آغاز کرد و از ۱۳۵۳ با دستیاری در مجموعهٔ تلویزیونی «آتش بدون دود» وارد سینما شد. فیلم درخشان «شب یلدا» الهام‌گرفته از زندگی خود او است. پوراحمد شرح حال خود را در کتابی تحت عنوان «کودکیِ نیمه‌تمام» منتشر کرده است. مادرش، پروین‌دخت یزدانیان، با بازی در فیلم‌های او کار بازیگری را آغاز کرد و بازی‌های برجسته‌ای را در فیلم‌های پسرش ارائه داد.
پوراحمد از سال ۱۳۶۱ با کارگردانی و نویسندگی فیلم «باران» کم‌کم مورد توجه قرار گرفت. تا اینکه سال ۱۳۶۹-۱۳۷۰ با کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی سریال «قصه‌های مجید» به اوج شهرت رسید. کیومرث پوراحمد یکی از پرکارترین کارگردانان سینمای ایران در ژانر کودک و نوجوان است. مجموعهٔ «قصه‌های مجید» و سه فیلم سینمایی «شرم»، «صبح روز بعد» و «نان و شعر» که با شخصیت واحد «مجید» روایت می‌شوند، از ماندگارترین آثار سینمای کودک و نوجوان به شمار می‌آیند. پوراحمد، سال ۱۳۸۰ «شب یلدا» را ساخت. سال ۱۳۸۲ در فیلم «اتوبوس شب» همکاری موفقی با خسرو شکیبایی داشت و سال ۱۳۷۴ فیلم «خواهران غریب» او پرفروش‌‌ترین فیلم سال شد. آخرین اثر این کارگردانی در سال ۱۴۰۱ فیلم «پرونده باز است» با بازی پژمان بازغی، نسیم ادبی، حسین پاکدل و مه‌لقا باقری بود.
خودش اما بیش از همه «شب یلدا» را دوست داشت. در مصاحبه‌ای گفته بود: «شب یلدا زندگی خودم است و بدین شکل ساخته شد که خودم پلان‌به‌پلان بازی می‌کردم و محمدرضا فروتن تکرار می‌کرد، به‌شکلی که وقتی مادرم در اصفهان فیلم را دیده بود، کاملاً متوجه شده بود که زندگی خودم است.»
در کارنامهٔ فیلمسازی کیومرث پوراحمد و در بین فیلم‌ها و سریال‌هایش سکانس‌های جذاب و دیدنی بسیاری پیدا می‌شود که بهترین خاطره‌ها را برای همهٔ ما ساخته است و علی‌رغم فراز و فرود در کارنامهٔ فیلمسازی‌اش، نمی‌توان منکر تأثیر او بر سینمای ایران بود.
گفتنی است به‌فاصلهٔ کوتاهی پس از درگذشت کیومرث پوراحمد، خبری در رادیو فردا منتشر شد مبنی بر اینکه نشر مهری در بریتانیا، با اعلام رسمی نام نویسندهٔ یکی از کتاب‌های قبلی خود، ابعاد تازه‌ای از تفکرات و دیدگاه‌های سال‌های اخیر این فیلمساز سرشناس سینما را روشن کرده است.
نشر مهری در لندن روز شنبه ۱۹ فروردین با درج نام کیومرث پوراحمد به‌عنوان نویسندهٔ رمان «همهٔ ما شریک جرم هستیم» مشخص کرد که او، نویسندهٔ این اثر صریح و انتقادی علیه انقلاب سال ۵۷ و حاکمان کنونی ایران است.
کتاب «همهٔ ما شریک جرم هستیم» سال ۱۴۰۰ در نشر مهری منتشر شد. نام نویسندهٔ این کتاب حمید حامد معرفی شده بود. این نام اشاره‌ٔ روشنی به نام اول دو شخصیت اصلی فیلم‌های «هامون» و «شب یلدا» دارد. فیلم «شب یلدا»، همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، از فیلم‌های شناخته‌شدهٔ کیومرث پوراحمد است و فیلم «هامون» نیز ساختهٔ معروف داریوش مهرجویی است که از آثار محبوب کیومرث پوراحمد محسوب می‌شد و پیش‌تر هم مطلبی در ستایش آن نوشته بود.
داستان کتاب «همهٔ ما شریک جرم هستیم» در سال‌های پایانی دههٔ ۴۰ شمسی در دهکده‌ای خیالی به‌نام هجرک در استان خیالی اختران ایران می‌گذرد و دربارهٔ جوانی به نام آرش است که دوران خدمتش را به‌عنوان سپاهی دانش در این دهکده می‌گذراند.
حضور او که فرزند یکی از فرماندهان بلندپایهٔ ارتش شاهنشاهی است، به‌تدریج شرایط و مناسبات را در این دهکده که نزدیک مناطق بیابانی ایران واقع است، تغییر می‌دهد. با حمایت و کمک مقام‌های دولتی، دهکدهٔ هجرک تبدیل به نمونهٔ کم‌نظیری از آبادی و سعادتمندی و رواداری اخلاقی می‌شود که در آن یک زن، کدخداست و اهالی، پذیرای افراد مختلف با دیدگاه‌ها و سبک‌های مختلف زندگی‌اند و به‌شدت آزاداندیش.
کتاب «همهٔ ما شریک جرم هستیم» ستایشی آشکار است از زنان و برخی چهره‌های معاصر سیاسی ایران ازجمله فرخ‌رو پارسا و امیرعباس هویدا.
درگذشت رازآلود کیومرث پوراحمد با توجه به اینکه در سال‌های اخیر مغضوب جمهوری اسلامی بود، آن هم در شرایط کنونی ایران، شک و سوءظن بسیاری را به روایت رسمی از مرگ او برانگیخته است و گمانه‌زنی‌های زیادی را به‌دنبال داشته است که با وجود سانسور خبری گسترده و تهدید رسانه‌ها در ایران، بعید به‌نظر می‌رسد بتوان به‌زودی به حقیقت دلیل مرگ این کارگردان کهنه‌کار سینمای ایران پی برد.
یادش گرامی باد
