قسمت اول
دکتر مهدی راسل – ونکوور
انسان همواره در پی ایجاد ثبات و امنیت بیشتر برای بقای خود بوده است. اما از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است، این هدف را در قالب توسعهٔ جوامع خود دنبال نموده است. چه در جوامع اولیه که قبایل، ایلات و عشایر به‌عنوان کانون اجتماعی مردم باعث امنیت و بقای آنان شده و چه در دوران پیشرفت صنعتی که جوامع مدرن تشکل یافته و حرکت‌های اجتماعی و مدنی شکل گرفته است، انسان همواره به‌دنبال ثبات، امنیت و پایداری بوده است. امروزه در هر جامعه‌ای علاوه بر سرمایه‌های اقتصادی و انسانی، به سرمایهٔ اجتماعی (social capital) نیز به‌عنوان یکی از اجزای مهم پایداریِ جوامع، توجه می‌شود. سرمایهٔ اجتماعی یا بُعد معنوی یک اجتماع، چیزی جز «مشارکت» و «همکاری» در تعاملات اجتماعی نیست، مشارکت و همکاری‌ای که عملاً قادر به ایجاد امنیت و پایداری اجتماعی است. توجه به همسایگان و دوستان، مشارکت در جشن‌ها و مراسم مذهبی و اجتماعی از ساده‌ترین مثال‌های مشارکت اجتماعی است. مشارکت‌هایی که عمدتاً داوطلبانه انجام می‌گیرد تا رضایت شخصی و جمعی را حاصل نماید. سرمایهٔ اجتماعی بخش مهمی از ثروت ملل به‌حساب می‌آید که خود بسترساز بهره‌برداری و رشد سرمایه‌های انسانی و اقتصادی است و بدون آن هیچ سرمایهٔ دیگری، انباشت و توسعه نخواهد یافت. سرمایهٔ اجتماعی به زندگی فرد معنی و مفهوم می‌بخشد و زندگی را ساده‌تر و پایه‌ای‌تر می‌سازد. ولی می‌توان گفت جوامع خوشبخت و ثروتمند، جوامعی با سرمایهٔ ملی بیشتری هستند. برخی از اشکال سرمایهٔ اجتماعی شامل روابط همسایگان و دوستان، همکاران و فعالیت‌های مدنی اعم از انجمن‌ها، اتحادیه‌ها، احزاب و مؤسسات غیرانتفاعی، گروه‌های ورزشی و باشگاه‌ها می‌باشند. فعالیت‌های مذهبی از قبیل مساجد و کلیساها، جریان‌های اطلاع‌رسانی مثل آموزش، تبادل عقاید، تبادل اطلاعات، ارتباط در شبکه‌های اجتماعی، گروه‌های خودیاری، مشارکت در انتخابات و تشکیلات حاکمیتی است.
مطالعات جامعه‌شناختی و آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد که کشور کانادا در مجموع دارای سرمایهٔ ملی قابل‌توجهی است، و پس از کشورهای اسکاندیناوی یکی از بهترین کشورهای دنیا در این زمینه شناخته می‌شود. اما حفظ و نگهداری سرمایهٔ اجتماعی، همانند سرمایهٔ اقتصادی مستلزم پایش و نگهداری مداوم است.
برای افزایش سرمایهٔ اجتماعی و ثبات آن تلاش مداوم از طرف تمامی افراد یک جامعه ضروری است تا همواره آن جامعه پویا و سعادتمند باشد. از رویکردهای جامعهٔ کانادا برای حفاظت از سرمایه اجتماعی، افزایش مشارکت مهاجران و اقلیت‌ها در امور اجتماعی است، تا با بهره‌مندی از فرهنگ، تمدن و تاریخ آنان، ظرفیت اجتماعی را ارتقاء داده، هماهنگی و همکاری را در جامعه تسهیل نموده و موجب افزایش اعتماد و حفظ هنجارهای اجتماعی گردند.
در شمارهٔ آینده به ابعاد سرمایهٔ اجتماعی خواهیم پرداخت تا به‌عنوان یک شهروند جامعهٔ کانادا با انگیزه‌ای بیشتر به تقویت و ارتقاء سرمایهٔ اجتماعی خود همت گماریم و از امروز، آیندهٔ روشنی برای خود و فرزندانمان رقم بزنیم.
