همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور سبک و بسامد – در کاربرد معانی گوناگون واژه‌ها و ترکیب‌هایشان همیشه دو عامل سبک و بسامد دخالت دارند. الفاظ در باهم‌آیی خود بیشتر به حالت چندمعنایی مربوط می‌شوند. سبک، از والاترین سطح سخن یعنی شعر و شاعری و پس از آن تا پایین‌ترینِ آن یعنی عامیانهٔ پَست حرکت می‌کنند. بسامد یا فراوانی مربوط به درصد بهره‌گیری از کلمات است و بستگی به…

بهسازی زبان فارسی، نکاتی دربارهٔ سبک و بسامد دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور نکاتی بیشتر در پیوند واژه و معنا – می‌دانیم که ذات سخن‌گویی حرکت امواج صوتی میان گوینده و شنونده است که جریان می‌یابد، سپس نوشتن جایگزین گفتن و خواندن جایگزین شنیدن شده است. آن‌گاه انسان توفیق یافته با ساختن خط آثار شفاهی خود را به نسل‌های بعد منتقل نماید، لیکن گفت‌وشنود ما بر پایهٔ دو اصل قرار دارد؛ یکی هرچه کوتاه‌تر و سریع‌تر…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور در این شماره می‌خواهیم بحثمان را در شرح هم‌آوایی، هم‌معنایی، چندمعنایی، و باهم‌آیی به پیش ببریم. ۱- هم‌آوایی، دو کلمه وقتی هم‌آوایند که تلفظشان یکسان اما نوشتارشان در اکثر اوقات متفاوت باشد، مانند خار و خوار، قضا و غذا، راضی و رازی، یا مأمور و معمور (به‌معنای آباد و پربرکت). گاه ممکن است یک واژهٔ فارسی با یک واژهٔ عربی هم‌آوا و هم‌نویسه…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور نفوذ زبان عربی در فارسی — در عربی واژه‌های کلام به سه قسم تقسیم می‌شوند؛ اسم، فعل و حرف. انواع کلمات دیگری که در زبان‌های هندواروپایی یا هندوایرانی یافت می‌شوند، ازجمله صفات و قیود در همین سه گونه گنجانده شده‌اند. دستورنویسان فارسی می‌گویند عربی بر غنای فارسی افزوده است، لیکن وجود پنجاه و سه چهار در صد از واژه‌های عربی در فارسی با…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور گویش‌نویسی عامیانه نکنیم؛ هدف ما حفظ سلامت، اقتدار و نگهداشت زبان زیبای فارسی است. ما به‌هیچ‌و‌جه قصد نداریم از روش تجویزی در برابر روش توصیفی استفاده نماییم اما لازم است شرط بلاغ را یادآوری کنیم. نوشتن به گویش عامیانه در هر شهر و دیاری که باشد، آن هم با این خط ناقصی که داریم، فارسی را خراب‌تر می‌کند. چند بار نوشتیم و از…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور هدف ما نه‌تنها نگهداشت زبان زیبای فارسی، بلکه بهسازی آن با زدودن خطاها و نجاتش از بی‌نظمی‌های ناخوشایندی است که امروزه بر گفتار و نوشتارمان حاکم شده است. چرا نباید به زبانی که این‌همه در صنایع بدیع و آرایه‌های کلام در جهان عروض و قافیه تا جایی به پیش رفته است که نظیری برای آن در هیچ زبانی یافت می‌نشود، توجه کنیم؟ ما…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور تا زمانی که پیشرفت علم و دانش بشر به این حد نرسیده و اینترنت به کار نیامده بود، این‌همه دگرگونی را در زبان فارسی نداشتیم. لیکن هنوز هم می‌گوییم که در جهان شعر و شاعری از والاترین صنایع ادبی برخورداریم، و به جرئت می‌گوییم، هیچ زبانی این‌همه زیبایی کلام را در عروض و قافیه نیافریده است. البته پس از ورود شعر آزاد، تغییرات…

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور پس از اشتقاق و مرکب‌سازی، به‌ روش افزایش بار معنایی می‌رسیم. این روش واژه‌سازی در واقع نساختنِ واژه است، به این معنا که ما به‌جای ساختن یک واژهٔ جدید، بار معنایی کلمات را افزایش می‌دهیم، و این کاری است که در کتاب‌های لغت‌ می‌بینیم. شمار کلمات یک‌معنایی بسیار اندک است؛ یعنی اکثر الفاظ بیش از یک مفهوم دارند که در فرهنگ‌ها منعکس می‌شود….

همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور  هدف ما معیارسازی، تنظیم، زدودن خطاها، و بهسازی فارسی امروزی است. ما شما را تشویق می‌کنیم پیام ما را بخوانید، نکته‌ها را به کار ببندید، و به زبان زیبای فارسی ارج بنهید. آری، بیاییم به هویت ملی‌مان احترام بگذاریم و آن را از آشفتگی و به‌هم‌ریختگی نجات دهیم.  زبان تحول می‌یابد. در اینجا می‌توانیم به دو گونه تحول اشاره کنیم: یکی تحول اصیل…

این مطلب از مجموعه مطالب شمارهٔ ۱۶۸ رسانهٔ همیاری مورخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲ است که به‌دلیل آغاز اعتراضات داخل ایران به‌کشته‌شدن مهسا امینی با تأخیر روی وب‌سایت رسانهٔ همیاری قرار می‌گیرد. همراه با پیشنهاد جایگزین برای چند واژهٔ بیگانه دکتر محمدرضا رخشانفر – ونکوور نوشتهٔ ما در سراسر بحث، گفتاری مفید است. گاه ممکن است موردی بنا به‌ضرورت تکرار شود، اما این تکراری مُمِل نیست، که گفته‌ای بی‌اهمیت را دوباره بازگو کرده باشیم. هدف ما معیارسازی،…