سیما غفارزاده – ونکوور
به‌دنبال نهایی‌شدن نتیجهٔ انتخابات فدرال، سه‌شنبهٔ هفتهٔ گذشته، ۱۳ مهٔ ۲۰۲۵، مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، کابینهٔ دولت جدیدش را اعلام کرد. کابینه‌ای که در آن چهره‌های تازهٔ زیادی به چشم می‌خورد. در این کابینه، ۱۵ چهرهٔ جدید هست که ۱۳ تن از آنان برای اولین بار به مجلس عوام راه یافته‌اند. همچنین نُه تن به‌عنوان دبیر دولت (secretary of state) یا به‌عبارتی دستیار وزیر معرفی شده‌اند.
در کانادا، در فاصلهٔ سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳، همچنین از ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸، و بار دیگر از سال ۲۰۲۵ به این‌سو، عنوان «دبیر دولت» به وزرای پایین‌رتبه‌ای اطلاق می‌شود که عضو کابینه نیستند. ازآنجاکه این سِمَت برای کمک به وزرای کابینه تعیین شده است، دبیر دولت یا دستیار وزیر از نظر قانونی وزیر دولت است، با این تفاوت که برخلاف یک وزیر، عضوی از کابینه محسوب نمی‌شود. این سِمَت اولین بار از سوی ژان کرِتیَن به‌عنوان راهی برای کاهش اندازهٔ کابینه بدون کاهش قابل‌توجه در قوای وزارتخانه‌ها، مورد استفاده قرار گرفت.
نکتهٔ شایان توجه آنکه کارنی، هیچ‌یک از وزیران پیشین را که در رقابت رهبری حزب لیبرال از کریستیا فریلند حمایت کرده بودند، در کابینهٔ خود منصوب نکرد، گرچه خودِ فریلند در کابینه جای گرفته است. او اما با معرفی جولی دَبراسین به‌عنوان وزیر محیط زیست و تغییرات اقلیمی، نمایندهٔ لیبرالی را که پیش از این وزیر نبود و از فریلند حمایت کرده بود، وارد کابینه کرد. همچنین شایان ذکر است که وزرای باسابقه‌ای همچون جاناتان ویلکینسون، نمایندهٔ حوزهٔ نورث ونکوور، که در دولت پیشین وزیر انرژی و منابع طبیعی بود، از کابینه کنار گذاشته شد.
از طرفی پیِر پوئلیِور، رهبر محافظه‌کاران، که با شکست در حوزهٔ انتخاباتی خود، کرسی‌اش را از دست داده و منتظر است با برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای در حوزهٔ بتل ریوِر-کروفوت در استان آلبرتا به مجلس بازگشته و همچنان سکان کشتی محافظه‌کاران را در دست داشته باشد، پنجشنبهٔ هفتهٔ گذشته با انتقاد از دولت جدید برای عدم ارائهٔ بودجهٔ فدرال به خبرنگاران گفت: «آقای کارنی خوشحال و مسرور می‌گفت: شعار، برنامه نیست. اگر او می‌داند چه می‌کند، بودجه‌ای را ارائه می‌داد تا کانادایی‌ها دقیقاً بدانند که امور مالی یعنی چه.»
چهارشنبهٔ این هفته، ۲۱ مهٔ ۲۰۲۵، مارک کارنی، در مأموریت‌نامه‌ای (Mandate Letter) که خطاب به اعضای کابینه خود صادر کرد، دستورالعمل‌ها و اولویت‌های کلیدی دولت را برای دورهٔ پیش‌رو مشخص کرد. این نامه حاوی رویکردی عمل‌گرایانه برای بازسازی اقتصاد، تقویت امنیت ملی و بازتعریف روابط خارجی کاناداست و هفت محور اصلی را در اولویت کار خود قرار داده است:
۱- ایجاد رابطهٔ اقتصادی و امنیتی جدیدی با ایالات متحده و تقویت همکاری با شرکا و متحدان تجاری قابل‌اعتماد در سراسر جهان
۲- ایجاد یک اقتصاد واحد کانادایی با حذف موانع تجارت بین‌استانی و شناسایی و تسریع پروژه‌های ملی که کشور را متحد و متحول خواهد کرد.
۳- کاهش هزینه‌ها برای کانادایی‌ها و کمک به آن‌ها برای پیشرفت
۴- مقرون‌به‌صرفه‌ترکردن مسکن با آزادسازی قدرت همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی، تسریع صنعت مسکن مدرن و ایجاد شغل‌های جدید در مشاغل فنی-حرفه‌ای
۵- حفاظت از حاکمیت کانادا و حفظ امنیت کانادایی‌ها با تقویت نیروهای مسلح کانادا، ایمن‌سازی مرزها و تقویت اجرای قانون
۶- جذب بهترین استعدادهای جهان برای کمک به ساخت اقتصاد کشور، در عین حال بازگرداندن نرخ کلی مهاجرت به سطح پایدار
۷- کمترهزینه‌کردن در امور اجرایی دولتی به‌طوری‌که کانادایی‌ها بتوانند بیشتر روی افراد و مشاغلی سرمایه‌گذاری کنند که قوی‌ترین اقتصاد را در گروه هفت می‌سازد.
این نامه، نخستین گام رسمی مارک کارنی برای تعریف برنامهٔ عملیاتی دولتش پس از تصدی پست نخست‌وزیری در مارس ۲۰۲۵ محسوب می‌شود. رویکرد او تلفیقی از تخصص اقتصادی و نگاه امنیت‌محور به سیاست داخلی و خارجی است.
از سوی دیگر، در سایهٔ طعنه‌های مکرر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، مبنی بر آنکه کانادا می‌تواند به پنجاه و یکمین ایالت آمریکا تبدیل شود، به‌دعوت مارک کارنی، پادشاه چارلز سوم به‌همراه همسرش، ملکه کاملیا، روزهای ۲۶ و ۲۷ ماه مه به کانادا سفر خواهد کرد تا سخنرانی ملوکانهٔ دورهٔ جدید مجلس را ایراد کند؛ سخنرانی‌ای که به‌طور معمول فرماندار کل کانادا به‌نیابت از طرف پادشاه/ملکه ایراد می‌کند.
این بیستمین بار است که چارلز سوم از کانادا دیدار می‌کند، ولی اولین بار است که به‌عنوان پادشاه کانادا به این کشور سفر می‌کند.
این رویدادی نادر است که یک پادشاه سخنرانی ملوکانه را از جایگاه سلطنت در کانادا ایراد کند. مادر چارلز سوم، ملکه الیزابت، در طول ۷۰ سال سلطنت خود دوبار این کار را انجام داد؛ یک‌بار برای افتتاح مجلس در سال ۱۹۵۷ و ۲۰ سال بعد، در ۱۹۷۷ برای افتتاح سی‌امین مجلس عوام. پدر ملکه الیزابت، پادشاه جورج ششم، هنگامی‌که در سال ۱۹۳۹ از کانادا بازدید کرد، به چندین لایحه موافقت سلطنتی اعطا کرد، اما از جایگاه سلطنت سخنرانی نکرد.
باید دید با آغاز به کار رسمی مجلس عوام، دولت جدید چگونه با چالش‌های بی‌سابقهٔ پیش رو مواجه خواهد شد.
