گزارشی از نشست گروه ادبی «زیر گنبد کبود» برای بررسی کتاب «سنگام و دیگر داستان‌ها»، نوشتهٔ مهرنوش مزارعی، با حضور نویسنده
ترانه وحدانی – ونکوور
در تاریخ ۷ دسامبر ۲۰۲۴، نشستی مجازی برای مرور و بررسی مجموعه‌داستان «سنگام و دیگر داستان‌ها» با حضور مهرنوش مزارعی، نویسندهٔ کتاب، برگزار شد. این نشست از سوی گروه کتاب‌خوانی «زیر گنبد کبود» برگزار شد و گردانندگی آن را سودانه رکنی بر عهده داشت.
گروه ادبی «زیر گنبد کبود» به‌سرپرستی سودابه رکنی، نویسندهٔ ساکن آمریکا، و همیاری دوستان کتاب‌خوان از سراسر دنیا در ماه ژوئن سال ۲۰۲۱ با هدف گسترش کتاب‌خوانی آغاز به کار کرد. این گروه شامل زیرمجموعه‌هایی می‌شود که هرکدام به‌طور مستقل با هم کتاب می‌خوانند یا داستان می‌نویسند. در بعضی از گروه‌ها از نویسندگان مطرح ایرانی و گاه نویسندگان تازه‌کار دعوت می‌شود. هدف اصلی این گروه پرداختن به ادبیات، گسترش کتاب‌خوانی و شناخت نویسندگان معاصر و ارتباط نزدیک مردمی با نویسندگان و اهالی هنر است. شرکت در این گروه در حال حاضر برای همگان آزاد و رایگان است. این گروه وابستگی سیاسی ندارد و دنباله‌رو هیچ حزب و گروهی نیست و مردمی برگزار می‌شود. علاقه‌مندان برای تماس با این گروه می‌توانند با آدرس ایمیل soudabeh.rokni2004@gmail.com یا بخش تماس وب‌سایت www.soudabehrokni.com ارتباط برقرار کنند.
سودابه رکنی پس از خوشامدگویی به شرکت‌کنندگان در این جلسه، ضمن تشکر از نشر رها، گفت که تاکنون با ناشرهای بسیار زیادی کار کرده است، ولی این بهترین تجربهٔ او بوده؛ کار بدون استرس انجام شد و ایشان کاری به روند تهیهٔ کتاب از سوی دوستان گروه نداشت. او اظهار امیدواری کرد که کیفیت کار نشر رها به‌همین شکل ادامه یابد.
پس از آن سودابه رکنی بیوگرافی مهرنوش مزارعی را که در ابتدای کتاب «سنگام و دیگر داستان‌ها» آمده است، خواند.
در ادامه مهرنوش مزارعی قطعهٔ کوتاهی از داستان بلند «سنگام» از این مجموعه‌داستان را خواند.
سپس نوبت به شرکت‌کنندگان در نشست رسید که نظرات خود را دربارهٔ کتاب بگویند یا چنانچه سؤالی دارند از نویسندهٔ کتاب بپرسند.
یکی از شرکت‌کنندگان از علاقه‌اش به داستان «سنگام» گفت و قلم مهرنوش مزارعی را ستود؛ اینکه چگونه می‌توان غیرمستقیم نشان داد که آدم می‌تواند عاشق کسی بشود که تنها در قاب عکس است و حالا دیگر وجود ندارد.
شرکت‌کنندهٔ دیگری دربارهٔ داستان «سنگام» گفت او این داستان را برای اینکه در آن جریان عشق و مرگ و زندگی خیلی نرم و لطیف بیان شده و حتی شخصیت‌ها هم گویی به‌نرمی وارد داستان می‌شوند، بسیار پسندیده است.
و دیگری ضمن ستایش داستان «سنگام» گفت برایش خیلی جالب بوده که در فیلم سنگام دو مرد هستند که عاشق یک زن شده‌اند و اینجا در این داستان دو زن داریم که عاشق یک مرد هستند.
باز شرکت‌کنندهٔ دیگری دربارهٔ همین داستان قلم نویسنده را ستود که به‌راحتی زنان و احساسات آن‌ها را بیان کرده است، به‌ویژه احساساتی که اغلب ما به‌دلیل محدویت‌های فرهنگی جرئت بیان‌کردنش را نداریم.
در ادامه، شرکت‌کنندهٔ دیگری گفت که معتقد است در داستان‌های این کتاب، زنانگی بسیار زیبا به تصویر کشیده شده است. وی گفت که فکر می‌کند در این داستان‌های کوتاه به‌طور مثال در «سنگام» شخصیت‌پردازی به‌زیبایی انجام شده است. ایشان همچنین گفت که در اغلب این داستان‌ها به‌خوبی نشان داده شده است که زنان مهاجر چه نگرانی‌هایی دارند. وی افزود که از داستان‌های این کتاب بسیار دربارهٔ دیالوگ آموخته است و اینکه چگونه باید خاطره‌نویسی را به داستان بدل کرد.
یکی دیگر از شرکت کنندگان گفت که برای او خواندن این کتاب مانند یادگیری درس بوده است؛ درس داستاننویسی. او همچنین از مزارعی دربارهٔ بازماندن پایان برخی از داستان‌ها پرسید و اینکه این کار تعمدی بوده یا خیر.
مزارعی در پاسخ گفت که او روی هیچ‌یک از داستان‌هایش از قبل برنامه‌ریزی نمی‌کند و روند داستاننویسی برای ایشان همیشه با توجه روی موضوعی خاص یا حتی جمله‌ای خاص آغاز می‌شود و بعد که در ذهن ایشان پرورانده می‌شود و لحن خود را می‌یابد، او شروع به نوشتن می‌کند بدون اینکه بداند در نهایت چه اتفاقی می‌افتد، هرچند که ویرایشات در مراحل مختلف می‌تواند چیزهایی را جابه‌جا کند.
سپس سودابه رکنی، قطعاتی از داستان «دو مرد» از این مجموعه را خواند.
پس از آن، یکی از شرکت‌کنندگان در جلسه از مهرنوش مزارعی پرسید آیا آگاهی‌ای که در مورد جامعه‌شناسی و شخصیت‌شناسی در داستان‌هایش وجود دارد، بر اساس تحصیلات دانشگاهی ایشان بوده یا از خودآگاهی‌های ایشان بوده است.
مهرنوش مزارعی در پاسخ گفت که تحصیلات دانشگاهی او در مدیریت و بیزینس، و نیز کامپیوتر بوده، حالا هم بازنشسته است، و این‌ها ارتباطی به حرفهٔ او ندارد و همه بر اساس تجربه‌های زیسته و ذهنیت خود اوست. او افزود از روزی که شروع به نوشتن کرده است، تصمیم گرفته که هیچ نوع سانسوری را بر خود روا ندارد و حالا هم که اینجا در سانسور دولتی نیستیم و از آن رهایی یافته‌ایم، نباید دچار خودسانسوری شویم.
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان گفت که داستان «خاطره» برایش بسیار جالب بوده، چون تمام این داستان یک جملهٔ بلند است، و نقطه تنها در آخر داستان گذاشته می‌شود. وی این سبک مهرنوش مزارعی را ستود.
در ادامهٔ برنامه، سودابه رکنی از سیما غفارزاده خواست تا توضیحاتی دربارهٔ نشر رها بدهد. او به‌اختصار توضیح داد که نشر رها بیش از دو سال و نیم است که در ونکوور تأسیس شده و تاکنون شش عنوان کتاب منتشر کرده است.
پس از آن مهرنوش مزارعی داستان «بریده‌های نور» را برای جمع خواند.
سپس شرکت‌کننده‌ای دربارهٔ امکان تولید نسخهٔ صوتی کتاب با صدای نویسنده پرسید که در پاسخ، مهرنوش مزارعی توضیح داد که اجازهٔ این کار باید از ناشر گرفته شود.
در ادامه، سودابه رکنی از هومن کبیری پرویزی خواست تا توضیحاتی دربارهٔ انتشار کتاب الکترونیک بدهد. او ضمن تشکر از برگزاری این جلسه، و اینکه با وجود بارها خواندن این کتاب، همچنان نکات جالبی در بحث و نظر شرکت‌کنندگان در این نشست یافته، گفت یکی از محاسن کتاب الکترونیک این است که وقتی چاپ‌های بعدی کتابی منتشر می‌شود و تغییراتی در آن اعمال شده است، دارندگان نسخهٔ الکترونیک کافی‌ست که آن را به‌روز کنند تا بدون پرداخت هزینهٔ اضافی نسخهٔ به‌روز آن کتاب را داشته باشند. او همچنین در مورد کتاب صوتی که پیش‌تر پرسیده شده بود، گفت به‌نظر می‌رسد اتفاقاتی دارد در حوزهٔ کتاب الکترونیک می‌افتد و آن اینکه در آیندهٔ نه‌چندان دور با هوش مصنوعی این امکان به‌راحتی به‌وجود خواهد آمد که کتاب الکترونیک به‌نوعی نسخهٔ صوتی هم باشد. یعنی کتاب‌هایی که با ای‌پاپ روی گوگل پلی بوکس و اپل بوکس هستند، به‌مرور خودشان خوانده می‌شوند، هرچند که به‌هر حال صدای گرم و دوست‌داشتنی خانم مزارعی نخواهد بود، ولی افزود که نشر رها تلاش خواهد کرد با همکاری ایشان شاید بتواند حداقل بخشی از این داستان‌ها را با صدای نویسنده منتشر کند.
پس از آن و در ادامهٔ بحث و نظرات دربارهٔ مجموعه‌داستان «سنگام و دیگر داستان‌ها»، یکی از شرکت‌کنندگان گفت که سال‌ها قبل وقتی اولین بار داستان «غریبه‌ای در رختخواب من» را خوانده بود، بسیار شگفت‌زده شده بود و حالا که دوباره آن را خوانده، بسیار از آن و البته دیگر داستان‌های این مجموعه لذت برده و معتقد است افرادی که مثل ایشان در مسیر داستان‌نوشتن‌اند، داستان‌های خوبی مانند داستان‌های مهرنوش مزارعی را چراغ راهشان می‌کنند.
در پایان این نشست، و در پی صحبت از داستان «غریبه‌ای در رختخواب من»، مهرنوش مزارعی گفت که خانم نمایشنامه‌نویسی در کانادا از روی نسخهٔ انگلیسی این داستان نمایشنامهٔ زیبایی نوشته که اجرا هم شده است. او افزود که خودش این داستان را به‌زبان انگلیسی برگردانده است و اگر کسی در آمریکا امکانات اجرای آن را داشته باشد، ایشان می‌تواند آن نسخه را برایشان بفرستد. ایشان در ادامه گفت که در حال حاضر مشغول نوشتن تعدادی فیلمنامه است که بزرگ‌ترین آن‌ها فیلمنامهٔ «انقلاب مینا» است، و افزود که برای «سنگام» هم فیلمنامه‌ای نوشته است که اگر کسی مایل باشد آن را اجرا کند، هم فارسی و هم انگلیسی آن موجود است.
نسخهٔ کامل این نشست به‌زودی در کانال یوتیوب www.youtube.com/@SoudabehRokni منتشر خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این کانال طی یکی دو هفتهٔ آینده، داستان‌خوانی‌ها و بحث و گفت‌وگوهای این جلسه را تماشا کنند.
همچنین علاقه‌مندان می‌توانند نسخه‌های چاپی و الکترونیکی این کتاب و کتاب‌های دیگر نشر رها را در نقاط مختلف دنیا از طریق لینک زیر تهیه کنند:
https://bit.ly/RahaaBookstore
