توجه: این مطلب شامگاه چهارشنبه ۸ ژانویه برای درج در نسخهٔ چاپی شمارهٔ ۹۸ رسانهٔ همیاری مورخ ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۰ نوشته شده است و تحولات بعدی در آن منعکس نشده است.
سیما غفارزاده – ونکوور
سال ۲۰۲۰، علی‌رغم ظاهر شکیل و چشم‌نوازی که موجب شده بود اغلب مردم انتظار سال شگفت‌انگیزی داشته باشند و با وجود آرزوهای چند میلیارد انسان روی زمین برای صلح و آرامش که خود می‌تواند مولّد خوشبختی‌هایی همچون تندرستی و شادی و پیروزی باشد، با سنگی که پرزیدنت ترامپ در دومین روز آن (سومین روز به‌وقت محلی) در چاهِ کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، و همراهانش انداخت، متأسفانه شروعی تیره و تار داشت… این در حالی است که چهارشنبه صبح به‌وقت تهران، هواپیمای اوکراین ایرلاین از تهران به مقصد کی‌یف، دچار سانحه شد و سقوط کرد که متأسفانه تمامی ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند. تعداد قابل توجهی از مسافران مقصد نهایی‌شان کانادا بود از جمله عزیزان هم‌‌زبانی که ساکن ونکوور بوده‌اند و در این شماره، به این واقعهٔ غم‌انگیز و واکنش‌های دولتمردان کانادا و استان، در وقت تنگی که تا موعد بستن آن داشتیم، پرداخته‌ایم. و نیز از یاد نبریم که بخش وسیعی از جنگل‌های استرالیا هنوز که هنوز است دارد می‌سوزد و تاکنون علاوه بر کشته شدن ۲۵ نفر، تخمین زده می‌شود که حدود نیم میلیارد حیوان وحشی در این آتش سوخته‌اند…
در روزهای پایانی سال ۲۰۱۹، یعنی ۲۹ دسامبر، آمریکا پنج مقر کتائب حزب‌الله را در عراق و سوریه بمباران کرد که منجر به کشته شدن ۲۵ نفر از این گروه شبه نظامی شد. آمریکا این حملات را پاسخ مستقیم به کشته شدن یک شهروند کشورش در حملات موشکی به مقری در عراق اعلام کرده بود. حملاتی که کتائب حزب‌الله مسئولیتش را انکار کرده بود. این عملیات تلافی‌جویانه به همین‌جا ختم نشد. دو روز پس از حملهٔ آمریکا، یعنی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹، معترضان و شبه‌نظامیان عراقی به سفارت آمریکا در بغداد حمله کردند. معترضانی که مایک پمپئو، وزیر خارجهٔ آمریکا، آن‌ها را تروریست‌های نیابتی ایران نامید. و پرزیدنت ترامپ نیز که ایران را متهم اصلیِ سازماندهی حمله به سفارت آمریکا در بغداد می‌دانست، گفته بود که ایران بابت این حملات بهایی سنگین خواهد پرداخت و در توئیتی گفته بود که این هشدار نیست، تهدید است!
و نهایتاً ساعت ۱ بامداد سوم ژانویه به‌وقت محلی، پرزیدنت ترامپ به وعده‌اش وفا کرد و با حملهٔ هوایی به دو اتومبیل حامل قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، فرماندهٔ میدانی شبه‌نظامیان حشد شعبی، و ۸ نفر همراهان آن‌ها، در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد، تمام سرنشینان این دو اتومبیل کشته شدند.
صد البته همان‌طور که انتظار می‌رفت و طبق تهدیدات شدیدی که شده بود، متأسفانه ایران نیز در ساعت ۱:۲۰ بامداد – همان ساعتی که قاسم سلیمانی توسط پهپاد آمریکایی کشته شد – ۸ ژانویه به‌وقت محلی، یعنی ساعاتی پس از تدفین قاسم سلیمانی و با اعلام اینکه «انتقام سخت توسط سپاه پاسداران شروع شده است»، حداقل ۱۰ راکت به پایگاه عین‌الاسد آمریکا در عراق پرتاب کرد. در نهایت اعلام شد که این حمله تلفات جانی در برنداشت. گفته می‌شود آمریکا به‌طور غیرمستقیم از حمله مطلع شده و پایگاه را خالی کرده بود. سپاه پاسداران تهدید کرده است که حملات منهدم‌کننده‌تری در راه خواهد بود اگر که آمریکا تحریکات جدیدتری از خود نشان دهد.
رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این حملهٔ ایران گفته بود که اگر ایران در صدد تلافی کشتن قاسم سلیمانی باشد، آمریکا دیگر هیچ تهدیدی را تحمل نخواهد کرد و اینکه آن‌ها ۵۲ مکان (به نیت ۵۲ تن آمریکایی‌ای که ایران در سال ۱۹۷۹ به‌مدت ۴۴۴ روز به گروگان گرفت) را در ایران که برخی دارای ارزش و اهمیت بالای فرهنگی هستند، در تیررس دارند که در صورت حملهٔ ایران، آن‌ها نیز به این اهداف و خود ایران، به سرعت و به شدت حمله خواهند کرد…
جواد ظریف، وزیر امور خارجهٔ ایران، پس از این حمله توئیت کرد: «ایران با اقدامی متناسب در دفاع از خود مطابق با بند ۵۱ منشور ملل متحد، پایگاهی را که حملهٔ بزدلانه علیه شهروندان و افراد عالی‌رتبه‌مان از آنجا شده بود، مورد هدف قرار داد. ما قصد جنگ‌افروزی نداریم، اما علیه هرگونه تحریکاتی از خود دفاع خواهیم کرد.»
دونالد ترامپ نیز در توئیتی اظهار داشت: «همه‌چیز خوب است! موشک‌هایی از طرف ایران به دو پایگاه ما در عراق اصابت کرد. میزان تلفات و خسارات در حال ارزیابی است. تا اینجا که همه‌چیز خوب است! ما قدرتمندترین و مجهزترین ارتش را تا کنون در تمام دنیا داریم! فردا صبح بیانیه‌ای خواهم داد.»
وی چهارشنبه صبح طی سخنانی که مردم آمریکا را خطاب قرار داد، گفت به‌نظر می‌رسد که ایران عقب کشیده است، که این برای همهٔ طرف‌های دیگر و برای کل دنیا خوب است. وی دوباره قسم یاد کرد که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و به این کشور برای هرگونه عملیات تروریستی در منطقه هشدار داد، اما از تهدید بمباران که چند روز پیش از این در بیانات عمومی‌اش آمده بود، اجتناب کرد. در عوض، او گفت که تحریم‌های اقتصادی شدیدتری روی ایران اعمال خواهد کرد و از متحدان ناتو خواست که بیش از این در امور خاورمیانه مشارکت کنند. ترامپ همچنین گفت: «این واقعیت که ما ارتش و تجهیزاتی بی‌نظیر داریم، به این معنا نیست که بخواهیم از آن استفاده کنیم. ما نمی‌خواهیم که از آن استفاده کنیم.» وی در نهایت اظهار کرد که مایل است با ایران مذاکره کند: «ایالات متحدهٔ آمریکا آماده است که صلح را به‌همراه همهٔ آن‌هایی که خواهانش‌اند، در آغوش بکشد.»
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این واکنش‌ها نشان می‌دهد طرفینِ دعوا شاخ و شانه‌هایشان را برای یکدیگر کشیدند، شاخ و شانه کشیدن‌هایی که می‌تواند در به حاشیه راندن مسائل و معضلات داخلی هر دو کشور کمک قابل توجهی باشد، و در عین حال، آن‌ها فعلاً قصد آتش کردنِ تنور جنگ را ندارند. موضوعی که اغلب مردم با چشم و دلی نگران دنبال می‌کنند.
واضح است جنگ آن‌قدر که می‌تواند نعمتی برای قدرت‌ها و کمک به ادامهٔ حیات آن‌ها باشد، چیزی جز فقر، بدبختی و مرگ‌ومیر برای مردم ندارد. مهم نیست در ابتدای سال ایستاده‌ایم یا میانهٔ آن یا آخرش، آرزویی نیست جز صلح برای جهانیان. به قول ایو میریَم، شاعر آمریکایی:
رؤیای به‌دنیا آوردنِ فرزندی را دارم که بپرسد «جنگ چیست، مادر؟»
