دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور
انتخابات دولت فدرال، همیشه جزو مواردی بوده که برنامه‌های مهاجرتی را دستخوش تغییراتی کرده است. آن‌هایی که در شرف مهاجرت‌اند یا آن‌هایی که پرونده‌شان در حال بررسی است، نگران انتخابات، نخست‌وزیر منتخب و سیاست‌های پیشِ رو در این حوزه‌اند.
سال ۲۰۱۵، آقای جیسون کنی، وزیر وقت مهاجرت کانادا و نخست‌وزیر کنونی استان آلبرتا، سیستم ورود سریع (Express Entry) را معرفی کرد که این سیستم جایگزین برنامهٔ نیروی کار ماهر (Skilled Worker) و سه برنامهٔ مهاجرتی دیگر شد. در واقع چهار برنامهٔ مهاجرتی، زیرمجموعهٔ یک سیستم انتخاب متقاضی قرار گرفتند و این سیستم و این تصمیم، تأثیر بسزایی در برنامه‌های مهاجرتی یاد شده داشت. به‌طوری که متقاضیانی که در سال ۲۰۱۴ و از طریق برنامهٔ نیروی کار ماهر برای مهاجرت به کانادا اقدام کرده بودند، همان سال با ویزای اقامت دائم وارد کانادا شدند و اگر آن سال را از دست می‌دادند، چه بسا دیگر واجد شرایط این برنامهٔ مهاجرتی نمی‌شدند. همچنین در سال ۲۰۱۴، آقای جیسون کنی، وزیر وقت مهاجرت کانادا، ۶۰ هزار پروندهٔ در حال بررسی در برنامهٔ مهاجرتی سرمایه‌گذاری فدرال را مختومه اعلام کرد و این برنامهٔ جذاب مهاجرتی، از لیست برنامه‌های مهاجرتی کانادا حذف شد. مورد دیگر در سال ۲۰۱۲، در زمان تصدی وزارت آقای جیسون کنی، ۱۸۰ هزار پروندهٔ نیروی کار ماهر را که متقاضیان در سال‌های ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ برای مهاجرت به کانادا تشکیل پرونده داده بودند، مختومه اعلام کرد و بسیاری از این افراد، واجد شرایط هیچ برنامهٔ مهاجرتی دیگری نشدند. تغییرات در برنامهٔ شهروندی و نیز تعریفی از شهروندانِ دارای ملیت دیگر که در بین عموم به شهروند درجهٔ ۲ معروف شد، از دستاورد‌های دوران صدارت آقای جیسون کنی به‌عنوان وزیر مهاجرت کانادا بود که بسیاری از افراد، آن را به‌یاد دارند.
اکنون در سال ۲۰۱۹ انتخابات دیگری پیشِ رو است. دولت لیبرال، در طول چهار سال گذشته، بسیاری از تغییرات قوانین دولت محافظه‌کار را اصلاح کرده یا به شیوه‌ای دیگر تغییر داده است. یک‌بار دیگر، بسیاری از افراد ناظر این انتخابات‌اند، چه آن‌هایی که سال‌هاست در کانادا حضور دارند و نگران به قدرت رسیدن یک حزب و تغییر احتمالی در شرایط شهروندی‌شان‌اند و چه آن‌هایی که در شرف مهاجرت‌اند یا پرونده‌ای را تشکیل داده‌اند و در انتظار به نتیجه رسیدن آن، نگران‌اند که مبادا با روی کار آمدن دولتی جدید، زمان و هزینه‌شان بر باد برود.
هر کدام از احزاب چهارگانه در کانادا، سیاست‌هایی در زمینهٔ توسعه یا محدود کردن مهاجرت دارند و طبعاً، هر کدام هم طرفداران خود را دارند.
با مراجعه به سنوات گذشته و مقایسه با دیگر کشورها، کانادا شاید تنها کشوری باشد که قوانین مهاجرتی آن به‌طور معمول و مستمر، دستخوش تغییر می‌شود. آنچه مسلم است، غیر از بومیان کانادا، تمامی مردم کانادا، مهاجرند و انتظار این است که شخصی که خودش مهاجر است، به دیگر مهاجران یا آن‌هایی که به‌زودی مهاجر می‌شوند، روی خوش نشان دهد، ولی متأسفانه همیشه این‌طور نیست.
نگارنده از سال ۱۹۹۸ قوانین مهاجرت و آنچه را که در سیستم مهاجرتی کانادا می‌گذرد، دنبال می‌کند. در طول همهٔ این سال‌ها، در سال ۲۰۰۲ یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در سیستم مهاجرتی کانادا اتفاق افتاد. با تغییراتی که در این سال رخ داد، پرونده‌های بسیاری مردود شد و بسیاری از افراد، مجبور به اقدام مجدد پس از دو تا چهار سال انتظار شدند. بیشترین تغییرات هم در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ به‌وجود آمد که اگر به شخم‌زنی سیستم مهاجرتی کانادا از آن یاد کنیم، پربیراه نبوده است. با مرور آنچه در طول سال‌های ۱۹۹۸ تاکنون گذشته است، بیشترین تغییرات را در زمان حکومت حزب محافظه‌کار شاهد بوده‌ایم. آقای جیسون کنی، وزیر مهاجرتی که در طول سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳، در این سِمَت بود، علاوه بر تغییراتی که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، تغییراتی هم در برنامهٔ اسپانسرشیپی همسر، اخراج ۳،۱۰۰ شهروند کانادا را که با تقلب، به شهروندی کانادا دست یافته بودند، نیز در کارنامهٔ خود دارد.
با مطالعهٔ تاریخ مهاجرت به کانادا و عملکرد احزاب مختلف در این زمینه، مشخص می‌شود که حزب محافظه‌کار، برخلاف دیگر احزاب، از حضور یا افزایش مهاجران خرسند نیست. در سال ۲۰۱۹ و انتخابات پیش رو، در صورت برنده‌شدن حزب محافظه‌کار، قطعاً شاهد تغییرات گسترده‌ای خواهیم بود. اینکه این تغییرات، در مورد پرونده‌های در حال بررسی، چه تأثیری خواهد داشت، باید دید. با مراجعه به تاریخ بیش از ۱۵۰ سالهٔ کانادا و حکومت ۸۰ سالهٔ حزب لیبرال، متوجه می‌شویم که حزب لیبرال، شاید تنها حزبی بوده است که به مهاجران و سیستم مهاجرتی کانادا روی خوش نشان داده است و تغییراتی هم اگر صورت پذیرفته، اکثراً مثبت بوده است.
حزب دمکرات نوین، دیگر حزب مطرح و قدرتمند کانادا که جزو مدعیان حکومت در انتخابات پیش رو است، سابقهٔ حکومت در دولت فدرال را نداشته است و سیاست و سابقهٔ آن‌ها در این مقوله نامشخص است. یکی از خواسته‌های واجدین شرایط شرکت در انتخابات، قطعاً اعلام موضع مشخص در ارتباط با آیندهٔ مهاجرت به کانادا و برنامه‌های آن است. این حزب در پلتفرم خود در ارتباط با سیستم مهاجرتی کانادا هم برنامه‌هایش را اعلام کرده است که در صورت برنده شدن و به دست گرفتن زمام امور کشور، آن‌ها را اجرایی خواهد کرد. بهترین و شاید مهم‌ترین وعدهٔ آن‌ها، برداشتن سهمیهٔ پرونده‌های اسپانسر کردن والدین و همچنین معلق کردن قرارداد منعقده بین کانادا و آمریکا برای محدود کردن متقاضیان پناهندگی‌ای است که از یکی از این دو کشور وارد کشور دیگر شده و درخواست پناهندگی می‌دهند.
حزب سبز، دیگر حزب مطرح در کانادا که البته تاکنون تنها دو کرسی در مجلس دارد، نیز برنامه‌های خود را در صورت تشکیل دولت اعلام کرده است که بسیاری از آن‌ها از دید نگارنده عملی و ممکن نیست، مانند حذف برنامهٔ ویزای کار.
کانادا سرزمینی است بسیار گسترده و مهاجران، آن‌هایی‌اند که تا به‌حال در سازندگی این کشور حضور چشمگیر داشته‌اند، خیلی زود با کشور جدید خود خو گرفته و پیشرفت کرده‌اند و اغلب مشاغل رده‌بالایی نیز دارند. مسلماً کشور پهناور کانادا به‌حضور مهاجران نیاز دارد و می‌تواند جمعیتی دو برابر جمعیت کنونی را هم به‌راحتی پذیرا باشد. اما، این افزایش جمعیت و مهاجرپذیری می‌بایستی با برنامه باشد تا لطمه‌ای به اقتصاد و اجتماع کانادا وارد نشود.
به همهٔ افراد واجد شرایط در انتخابات پیش رو توصیه می‌شود حتماً در انتخابات شرکت کنند؛ با نامزد مورد علاقهٔ خود ارتباط برقرار نمایند، در جلسات مناظره شرکت کنند، در ارتباط با نگرانی‌هایشان، آن‌ها را مورد پرسش قرار دهند و پس از انتخاب شدن هم پیگیر مطالبات خود باشند.
