ترجمه و تلخیص: زهرا آهن‌بر – ایران
کنت داگلاس تیلور معروف به کن تیلور، دیپلمات، مدرس و بازرگانی کانادایی بود که در ۵ اکتبر ۱۹۳۴ چشم به جهان گشود. تیلور در کلگری، آلبرتا متولد شد. او در کالج ویکتوریای دانشگاه تورنتو در مقطع کارشناسی تحصیل کرد و سپس کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه برکلی کالیفرنیا در رشتهٔ مدیریت بازرگانی به اتمام رساند. او یکی از اعضای انجمن برادری سیگماچی بود و بعدها بالاترین جایزهٔ افتخار مهم سیگماچی را دریافت کرد.
او بیشتر به‌دلیل نقشش در عملیات پنهانی ۱۹۷۹ به‌نام «گریز کانادایی» (برای خواندن شرح بیشتر این عملیات اینجا کلیک کنید.) در زمانی‌که سفیر کانادا در ایران بود، شناخته می‌شود. دانشجویان ایرانی در تاریخ ۴ نوامبر ۱۹۷۹، یک‌سال قبل از انتخابات بعدی ریاست جمهوری آمریکا، به سفارت ایالات متحده در ایران حمله کردند. در طی شورش، شش آمریکایی موفق به فرار شدند. آن‌ها پس از چهار روز اختفا توانستند خود را به سفارت کانادا در تهران برسانند و در سفارت کانادا با تیلور ملاقات کردند. تیلور نقشهٔ خروج این افراد را از ایران با امنیت کامل طراحی کرد. او با کمک سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا و همچنین وزارت خارجه و سازمان اطلاعات کانادا توانست با تهیهٔ گذرنامهٔ کانادایی برای آمریکایی‌ها به‌منظور فریب دادن سپاه پاسداران ایران و جا زدن کارمندان سفارت آمریکا به‌عنوان یک گروه فیلم‌برداری کانادایی، آن‌ها را فراری دهد. پیش از فرار، کارمندان آمریکایی هفته‌ها در منزل تیلور و یک دیپلمات کانادایی دیگر به‌نام جان شاردون اقامت داشتند. تیلور و کارمندان دیگر سفارت کانادا، بلافاصله پس از فرار کارمندان سفارت آمریکا، ایران را ترک کردند و سفارت کانادا در ایران بسته شد.
تیلور نقش مهمی در ارائهٔ اطلاعات در مورد بحران گروگان‌گیری کارمندان سفارت آمریکا به سازمان‌های اطلاعاتی کانادایی و آمریکایی ایفا کرد. به گزارش خبرگزاری‌ها، او به شناسایی محل فرود نیروی دلتا، یگان ضدتروریسم ارتش آمریکا، طی عملیات معروف پنجهٔ عقاب در صحرای طبس برای آزادسازی گروگان‌های آمریکایی که در سفارت سابق آمریکا نگه‌داری می‌شدند هم، کمک شایانی کرد. تیلور تأیید نکرد که سازمان سیا نقشهٔ فرار دیپلمات‌های آمریکایی پنهان‌شده در سفارت کانادا را سازمان‌دهی کرده است. این ادعا در سال ۱۹۸۶ در بیانیهٔ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، جیمی کارتر، هم تکرار شد. با وجود عدم تمایل تاریخی کانادا برای اعتراف به همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا، به‌سختی می‌توان میزان دخالت سازمان اطلاعاتی کانادا را سنجید و اینکه آیا تیلور با ابتکار عمل خود دست به این کار زده است یا از نقشه‌ای از پیش‌طراحی‌شده پیروی کرده است. در ۲۰ ژانویهٔ ۱۹۸۱ وقتی رونالد ریگان به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا سوگند یاد کرد، ۵۲ تن گروگان آمریکایی پس از ۴۴۴ روز اسارت از سوی ایران آزاد شدند.
در سال ۱۹۸۱، داستان کمک تیلور به گروگان‌ها در یک تله‌فیلم کانادایی به اسم «فرار از ایران: فرار کانادایی» با نقش‌آفرینی گوردن پنسنت به تصویر کشیده شد. فیلم آمریکایی جنجال‌برانگیز «آرگو» به تهیه‌کنندگی بن افلک در سال ۲۰۱۲، بیشتر بر نقش سازمان سیا و هالیوود در این واقعه تمرکز دارد و نقش تیلور توسط ویکتور گاربر، بازیگر کانادایی ایفا شده است. بن افلک که خودش نیز در این فیلم نقش‌آفرینی کرده است، این ماجرا را با الهام از کتاب «استاد تغییر قیافه» ساخت که نویسندهٔ آن تونی مندز یکی از عوامل سازمان سیا است، تونی مندز در جریان نجات گروگان‌ها شرکت داشت. پس از نمایش این فیلم در جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم تورنتو، از این فیلم برای به حداقل رساندن نقش دولت کانادا و به‌ویژه تیلور در این ماجرا، انتقادات شدیدی صورت گرفت. در این فیلم حوادث فرعی غیرواقعی نیز به اصل ماجرا افزوده شده بود تا وجه هنری اثر را بهتر کند. همچنین نوشتار انتهای فیلم اظهار می‌کند که سازمان سیا به‌دلایل سیاسی اجازه داده است اعتبار این عملیات به پای تیلور نوشته شود و غیرمستقیم این‌طور وانمود می‌کند که تیلور شایستهٔ تقدیرهایی که از او صورت گرفته، نیست. بن افلک اشاره می‌کند که «ما در ابتدای فیلم عنوان کرده‌ایم که این فیلم بر اساس یک داستان واقعی است، نه یک داستان واقعی تمام‌عیار، پس اجازه داریم کمی هم داستان‌های خیالی به آن اضافه کنیم. اما روح واقعیت در این فیلم وجود دارد». وقتی از بن افلک در مورد تغییر نوشتار انتهای فیلم سؤالاتی پرسیده شد، او جوابی ارائه نکرد. نوشتار پایان فیلم به این صورت تغییر داده شد: «همکاری سازمان سیا مکمل تلاش‌‌های سفارت کانادا برای آزادسازی شش کارمند سفارت در تهران بود. تا به امروز این داستان به‌عنوان نمونه‌ٔ پابرجایی از همکاری بین‌المللی دولت آمریکا و دولت کانادا به‌شمار می‌آید». همچنین آرشیو یک خبر قدیمی در تلویزیون آمریکا به انتهای فیلم افزوده شد که در آن به نقش کانادا در ماجرا پرداخته شده است. تیلور شخصاً این فیلم را سرگرم‌کننده، هیجان‌انگیز، مناسب و به‌موقع دانست، اما اضافه کرد کانادا فقط کنار نایستاده بود تا وقایع خودبه‌خود اتفاق بیافتند و اینکه سازمان سیا در این ماجرا یک همکار کوچک بود.
پس از بازگشت از ایران، تیلور به‌عنوان سرکنسول کانادا در نیویورک منصوب شد. در سال ۱۹۸۰، وی به‌همراه همسرش پت و تمامی کارکنان سفارت کانادا در ایران در طی ماجرای گروگان‌گیری نشان افتخار کانادا را از طرف دولت کانادا دریافت کردند و در همان سال مدال طلای افتخاری کنگرهٔ ایالات متحده آمریکا را نیز دریافت کرد. تیلور به تورنتو بازگشت و چندین سال به‌عنوان رئیس کالج ویکتوریا خدمت کرد. تیلور در سال ۱۹۸۴ وزارت امور خارجه را ترک کرد و تا سال ۱۹۸۹ به‌عنوان معاون ارشد شرکت نبیسکو، تولید‌کنندهٔ کلوچه و اسنک، فعالیت کرد. وی بنیان‌گذار و رئیس شرکت مشاورهٔ تیلور و رایان بود. او به ایالات متحده نقل مکان کرد و در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ در ۸۱ سالگی در بیمارستان نیویورک-پرسبیتِریَن در حالی‌که تحت مداوای سرطان رودهٔ بزرگ قرار داشت، از دنیا رفت. در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۵ مراسم خاکسپاری تیلور در کلیسای یادبود تیموتی ایتون در تورنتو برگزار شد.
منبع: ویکی پدیا
