مسعود سخایی‌پور، LJI Reporter – ونکوور
روز یکشنبه، هشتم سپتامبر ۲۰۲۴، جشنی برای تقدیر از هشتاد سال فعالیت و تلاش‌های ارزندهٔ بانو منیر طه، در شعر، ترانه و ادبیات فارسی، در دانشگاه سایمون فریزر در داون‌تاون ونکوور با استقبال دوستداران هنر و ادبیات برگزار شد. این برنامه از سری برنامه‌های «تصویرهای کوچک از چهره‌های بزرگ» بود که از سوی بنیاد فرهنگی رودکی برگزار می‌شود.
گردانندگی این برنامه را نازگل دِرَویان، نویسنده و بازیگر و نیز فرزند دکتر منیر طه، بر عهده داشت. در ابتدا او پس از خوشامدگویی به شرکت‌کنندگان در این برنامه، دربارهٔ پیشینهٔ مادرش به‌زبان انگیسی چنین گفت:
«دکتر منیر طه، شاعر، نویسنده و ترانه‌سرا، مدرک لیسانس (BA) خود را در سال ۱۹۵۴ در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران دریافت کرد، و تحصیلات خود را در مقطع دکترا در رشتهٔ ادبیات فارسی ادامه داد. در سال ۱۹۷۰ مدرک دکترای خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات ایتالیایی از دانشگاه رم دریافت کرد. به‌محض بازگشت به تهران در همان سال، او دپارتمان زبان ایتالیایی را در دانشگاه تهران بنیاد نهاده و شروع به تدریس آن کرد. در سال ۱۹۷۸، او به‌عنوان رئیس (chairman) دپارتمان زبان‌های خارجی در faculty of letters انتخاب شد. در سال ۱۹۸۰ او ایران را به‌مقصد ایتالیا ترک کرد، و در سال ۱۹۸۲ به کانادا مهاجرت کرد و در ونکوور ساکن شد، جایی که برای مدتی او به تدریس زبان فارسی در دانشگاه بریتیش کلمبیا پرداخت. همان‌طور که همهٔ شما می‌دانید، عشق او به فرهنگ ایرانی و باور راسخ او به اهمیت این موضوع، او را برانگیخت تا بنیاد فرهنگی رودکی را در سال ۱۹۸۸ با هدف ترویج فرهنگ ایرانی بنیان گذارد. با درنظرگرفتن این هدف، طی سالیان او سلسله‌سخنرانی‌ها و کنفرانس‌هایی را سازماندهی کرد که همه مورد استقبال جامعهٔ ایرانیان و دیگران در سراسر ونکوور قرار گرفت. همان‌طور که دکتر احسان یارشاطر یادآور شد، بنیاد فرهنگی رودکی یکی از پایدارترین و پویاترین سازمان‌هایی بوده است که به‌دست ایرانیان در خارج از کشور بنا نهاده شده است. با پشتکار قابل‌توجه، دکتر طه توانست فعالیت‌های بنیاد فرهنگی رودکی و برنامه‌های آن را ادامه و گسترش دهد. در سال ۱۹۹۴، او جایزهٔ سالانه‌ای را به‌‌نام دکتر یارشاطر بنیان گذاشت، تا به اندیشمندان، نویسندگان، شاعران و هنرمندان برجستهٔ ایرانی اهدا شود. در سال ۲۰۰۳، دکتر طه جایزهٔ فعالیت فرهنگی دانشنامهٔ ایرانیکا را از مرکز ایران‌شناسی دانشگاه بریتیش کلمبیا دریافت کرد. و در سال ۲۰۱۷، او جایزهٔ ۱۳۵اُمین زادروز دکتر محمد مصدق را دریافت کرد. دکتر طه همچنین مشارکت فعال در دنیای موسیقی ایرانی داشته است. او اولین زن ایرانی ترانه‌سراست. ترانه‌های او در برنامهٔ رادیویی «گل‌های رنگارنگ» از سوی خوانندگانی چون بنان و مرضیه اجرا می‌شد. در سال ۱۹۹۰، او شعر و موسیقی «سرزمین من» را برای یک گروه موسیقی سرود و ساخت، که بارها از سوی گروه کُر مجلسی ویوالدیِ ونکوور، و نیز تالین اوهانیان، خوانندهٔ اپرا، به‌همراه رهبر ارکستر، رامین جمال‌پور، اجرا شده است.»
سپس نازگل درویان از بهاره پوراسلامی، خوانندهٔ اپرا، و سیمون رَن، پیانیست، دعوت کرد تا «سرزمین من» را اجرا کنند.
در ادامه دکتر ناصر امیری، شاعر و از اساتید دانشگاه‌های کابل و تهران، شعری را که برای دکتر منیر طه سروده بود، خواند.
پس از آن ویدیو کلیپی شامل عکس‌هایی از مقاطع مختلف زندگی دکتر طه پخش شد، و به‌دنبال آن تعدادی از اعضای گروه بالهٔ ملی پارس ونکوور به اجرای رقص پرداختند.
سپس آزیتا صاحب‌جمع، مدیر بالهٔ ملی پارس ونکوور، طی ایراد سخنانی سال‌ها فعالیت و تلاش دکتر طه در عرصهٔ شعر، ترانه‌سرایی، ادبیات و موسیقی پاس داشت و او را «گنجینه‌ای از ادبیان سرزمین مادری‌مان، ایران» خواند. او گفت «اگر بالهٔ ملی پارس ونکوور در عرصهٔ جهانی نامی آشناست، به پاس باور و اعتقاد و حمایت و تلاش این بانوی نازنین یعنی خانم منیر طه است.»
پس از آن ایرج بابایی، از اعضای هیئت‌مدیرهٔ بنیاد فرهنگی رودکی، پیام‌هایی را که تعدادی از دوستان دکتر طه به‌مناسبت برگزاری این بزرگداشت ارسال کرده بودند، خواند. ازآنجاکه فضای کافی برای درج تمام این پیام‌‌ها نیست، پیام جلال خالقی مطلق از آلمان را برای نمونه در این گزارش می‌آوریم:
«بانو دکتر منیر طه بی‌تردید یکی از سخن‌سرایان طراز اول ادب معاصر ایران است. سروده‌های ایشان چه از غزل و تصنیف و چه در قالب‌های دیگر در کمال لطافتِ معنی و استواریِ لفظ است. ایشان همچنین در نقد موضوعات ادبی و اجتماعی و شرح حديثِ نفس نوشته‌هایی بس شیرین و نکته‌سنج و به‌غایت انتقادی از خود به یادگار گذاشته‌اند. دکتر منیر طه سال‌هاست که در رأس بنیاد رودکی مشوق ارباب هنر و اهل تحقیق‌اند و این بنده نیز از رحمت نظر ایشان بی‌بهره نبوده‌ام. تصمیم یاران و یاوران بنیاد رودکی در برگزاری جشن بزرگداشت ایشان کوچک‌ترین گامی‌ست در قدردانی از این بانوی دانشمند و هنرمند و ایران‌دوست و به‌غایت فرهیخته. من به‌نوبهٔ خود از خداوند بزرگ برای ایشان سالیان سال تندرستی جوشش طبع فیاض و کوشش خامهٔ بارور آرزو دارم.
جلال خالقی مطلق، آلمان»
در ادامه، طاهره فلاحتی، خوانندهٔ شناخته‌شدهٔ ساکن ونکوور، به‌همراه رهام بهمنش و بابک حضرتی که او را با نواختن پیانو و گیتار الکترونیک همراهی کردند، چند آواز ایرانی اجرا کرد.
پس از آن اندرو، همسر نازگل درویان، و دخترانش سخنان کوتاهی دربارهٔ همسر مادر، و مادربزرگشان به‌زبان انگلیسی ایراد کردند.
در بخش پایانی برنامه، دکتر منیر طه طی ایران سخنانی ابتدا از یاران و همکاران بنیاد رودکی و افرادی که در زندگی وی نقش مهمی داشته‌اند سپاس و قدردانی کرد. او در بخشی از سخنانش به خلاصه‌ای از تلاش‌های خود برای پیشبرد فرهنگ ایران پرداخت:
- دایرکردن مدرسهٔ ایرانیان در نورث ونکوور برای تدریس زبان فارسی به کودکان و نوجوانان و در کنار آن دایرکردن کلاس نقاشی و بازیگری تئاتر
- نمایش «شهر قصه» از بیژن مفید در سنتنیال تیاتر و به‌بازیگری بازیگران ایرانی مقیم ونکوور
- نمایشی از بهرام بیضایی به‌زبان انگلیسی و به‌بازیگری دانشجویان رشتهٔ تئاتر در دانشگاه یوبی‌سی
- و نمایشنامه‌های متعدد دیگری که خودم نوشتم؛ مجموعه‌هایی انتقادی، که در سنتنیال تیاتر به روی صحنه رفت
- برنامه‌های ویژهٔ بزرگداشت روز مادر در سنتنیال تیاتر
- اولین کار بزرگی که دربارهٔ ادبیات ایران انجام دادم، بزرگداشت حافظ و فردوسی بود در سنتنیال تیاتر در همان سالی که یونسکو سال حافظ و فردوسی را اعلام کرد، بعد از آن بزرگداشت نظامی بود و بعد از این‌ها بود که من به فکر تأسیس بنیاد رودکی افتادم.
- بنیان‌گذاری جایزهٔ احسان یارشاطر برای تشویق و قدردانی از محققان، شاعران، موسیقی‌دانان و… که به دکتر ذبیح‌الله صفا، نادر نادرپور، حسن شهباز، هوشنگ سیحون، علی تجویدی، و دکتر جلال خالقی مطلق داده شد.
- در زمان دانشجویی خودم، در ارتباط با محققان و دانشمندانی که الان اشاره کردم، در کلاس معانی بیان استاد جلال همایی، دانشجویان دربارهٔ آب حیات و خضر پیغمبر و… از ایشان می‌پرسیدند، استاد بزرگوار چنین پاسخ دادند: مردم دنیا دو زندگی دارند؛ زندگی مادی و جسمانی که آدمی روزی به دنیا می‌آید و زندگی می‌کند و سالخورده می‌شود، بعضی از این افراد هستند که خود یک زندگی معنوی هم دارند که در حیات خودشان شروع می‌شود، و بعد از مرگشان با تناسب قابلیتی که داشته‌اند ادامه پیدا می‌کند، و هماره نامدار و پایدار می‌مانند و نیستی را برنمی‌تابند؛ این است آب حیات. و باز به تأکید گفتند آب حیات این است، نه آن افسانه‌ها و ساخته‌ها و پرداخته‌ها.
Website: www.sotresjr-photography
IG: @sotresjr_photography
دکتر طه در ادامهٔ سخنانش با تعریف خاطراتی، از آغاز کار هنری خود در سن ۱۳-۱۴ سالگی و ترانه‌خوانی در رادیو گفت و به توضیحاتی دربارهٔ تاریخچهٔ ساخت تعدادی از ترانه‌های معروفش پرداخت. وی در انتهای سخنانش تعدادی از شعرهای خود را برای جمع خواند، و پس از هر شعر، نازگل درویان ترجمهٔ انگلیسی آن را خواند.
در پایان این برنامه، هیئت‌مدیرهٔ بنیاد فرهنگی رودکی به‌پاس خدمات دکتر منیر طه به فرهنگ و ادبیات ایران لوح تقدیر احسان یارشاطر را به ایشان تقدیم کرد.
شایان ذکر است که سه کتاب تازه‌منتشر‌شده از دکتر طه، یعنی «شراب خانگی»، «در کوچه‌ها، بازارها» و «یک تار مو» برای خریداری علاقه‌مندان و گرفتن امضا از ایشان در دسترس بود.
