سیما غفارزاده – ونکوور
سال گذشته در تاریخ ۱۳ سپتامبر، مهسا امینی پس از دستگیری از سوی گشت ارشاد در تهران، در اثر ضربات مأموران این گشت و پلیس امنیت اخلاقی جمهوری اسلامی ایران دچار شکستگی جمجمه و مرگ مغزی شد. او سه روز بعد، در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲ و زمانی که تنها پنج روز مانده بود ۲۲ ساله شود، بر اثر شدت جراحات ناشی از ضربات وارده در بیمارستان کسری در تهران درگذشت. مرگ او موج گسترده‌ای از اعتراضات سراسری را در ایران و جهان با شعار «زن، زندگی، آزادی» به راه انداخت. پاسخ جمهوری اسلامی به مردم معترض گلوله و باتوم بود که منجر به کشته و زخمی‌شدن صدها نفر و بازداشت و زندانی‌‌شدن هزاران نفر دیگر شد.
در آستانهٔ سالگرد قتل مهسا امینی، جمهوری اسلامی تمام توان خود را به کار گرفت تا با احضار مجدد معترضان، و تهدید و بازداشت آن‌ها و خانواده‌هایشان، موج دوم این انقلاب را سرکوب کند. در این میان بسیاری از خانواده‌های کشته‌شدگان از سوی نیروهای امنیتی دستگیر شده‌اند و برخی از آنان احکام زندان هم دریافت کرده‌اند. سمیه کاظمی، خواهر مجید کاظمی، ماشاالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی، چهار عضو خانوادهٔ حنانه کیا، صفا عائلی، دایی مهسا امینی، و شماری دیگر از جملهٔ این بازداشت‌شدگان‌اند. شایان ذکر است که برخی از این بازداشت‌شدگان، از بستگان جانباختگان در جریان اعتراضات آبان ۹۸ هستند.
همچنین تعدادی از افرادی را که سال گذشته در جریان اعتراضات بازداشت شده بودند، به دفاتر وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه احضار کرده، به آن‌ها هشدار داده‌اند و مجبورشان کرده‌اند که تعهدنامه‌ای مبنی بر عدم شرکت در اعتراضات را امضا کنند. ۵۴ وکیل فعال در شهر بوکان که شهریور سال گذشته در بیانیه‌ای از خانواده مهسا امینی حمایت کرده بودند، نیز احضار شده‌اند.
در واکنش به سرکوب مردم ایران، اندکی پس از مرگ مهسا امینی، دولت فدرال کانادا در ماه اکتبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که تحریم‌های شدیدی روی مقامات جمهوری اسلامی اعمال کرده است؛ تحریم‌هایی شامل شخصیت‌های حقیقی و حقوقی ایرانی، ازجمله اعضای سپاه پاسداران اسلامی ایران و پلیس گشت ارشاد. براساس این تحریم‌ها، ادعا شد که بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر از مقامات رده‌بالای سپاه پاسداران، که پنجاه درصدِ بالاترین مقامات این ارگان را شامل می‌شود، از ورود به خاک کانادا به‌طور مادام‌العمر محروم شده‌اند. همچنین دولت کانادا اعلام کرد که ۷۶ میلیون دلار بودجه اختصاص داده است تا دارایی‌های این اشخاص حقیقی و حقوقیِ تحریم‌شده ضبط و بلوکه شود و ادارهٔ جدیدی نیز با عنوان ادارهٔ تحریم‌ها در دپارتمان امور بین‌المللی کانادا به این منظور ایجاد شود.
از آن تاریخ تا کنون، دولت فدرال همچنان به اعلام تحریم‌های جدید ادامه داده و با انتشار بیانیه‌‌هایی از طرف امور روابط بین‌الملل کانادا، دور جدید تحریماتِ دولت کانادا از سوی ملانی جولی، وزیر امور خارجهٔ کانادا، اعلام شده است. ولی به‌جز یک مورد، آن هم دربارهٔ وزیر بهداشت پیشین جمهوری اسلامی، حسن قاضی‌زاده هاشمی، هیچ اعلان رسمی‌ای از سوی مقامات کانادایی دربارهٔ افراد شناسایی‌شده از سوی دولت کانادا و اعمال تحریم یا مجازات علیه آن‌ها اعلام نشده است.
طی یک‌سال گذشته، ما در رسانهٔ همیاری بارها در زمینهٔ شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی تحریم‌شده و وابسته به جمهوری اسلامی که در کانادا حضور دارند و فعال‌اند، از مقامات مسئول دولت کانادا پرسیده‌ایم، ولی تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم که گزارش این موارد در شماره‌های پیشین از نظرتان گذشت.
از جمله جلساتی که ما موضوع یادشده را پیگیر شده‌ایم، کنفرانس مطبوعاتی با جاناتان ویلکینسون، وزیر انرژی و منابع طبیعی کانادا و نمایندهٔ پارلمان از منطقهٔ نورث ونکوور در فوریهٔ گذشته بود، یعنی زمانی که او به‌همراه همکارانش از حزب لیبرال فدرال، پاتریک وایلر، نمایندهٔ پارلمان از منطقهٔ وست ونکوور – سان‌شاین کوست – سی تو اسکای، ران مک‌کینان، نمایندهٔ پارلمان از منطقهٔ کوکئیتلام – پورت کوکئیتلام، و تری بیچ، نمایندهٔ پارلمان از منطقهٔ برنابی نورث – سیمور، طی کنفرانسی مطبوعاتی از طرف شان فرِیزر، وزیر وقتِ مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا، اعلام کرد که دولت فدرال روند قانونی تمدید اقامت را برای ایرانیانی که به‌طور موقت در کانادا هستند، تسهیل می‌کند تا آن‌ها با امکان اقامت طولانی‌تر در اینجا مجبور نباشند به کشوری بازگردند که رژیم حاکم بر آن هیچ احترامی برای حقوق بشر قائل نیست. در بخش پرسش و پاسخ این کنفرانس مطبوعاتی ما پرسشمان را که نوامبر سال گذشته نیز در میزگردی مجازی از ایشان پرسیده بودیم، تکرار کردیم و پاسخ وی چیزی به دانسته‌های پیشین ما نیفزود؛ او گفت که مدت‌زمان چند ماه در سیستم دولتی زمان کوتاهی محسوب می‌شود و باید صبور بود. او همچنین اضافه کرد که اگر کسی اطلاعاتی دربارهٔ اشخاص یا نهادهای نزدیک به رژیم که در اینجا هستند دارد، به دفتر او اطلاع دهد و آن‌ها می‌توانند این اطلاعات را به آرسی‌ام‌پی انتقال دهند.
همچنین در میزگردی که ماه مهٔ گذشته با حضور ملانی جولی، وزیر امور خارجهٔ کانادا، برای بحث و گفت‌وگو دربارهٔ عملکرد و حمایت دولت فدرال از تلاش‌های بین‌المللی در رابطه با چالش‌های جاری در ایران تشکیل شد، این بار سؤالمان را از ملانی جولی پرسیدیم که باز پاسخ روشنی نگرفتیم. وی تنها توصیه کرد: «اگر شما شخص حقیقی یا حقوقی مشکوکی را می‌شناسید که باید برای تحریم یا ضبط دارایی‌هایشان بررسی شوند، نام آن‌ها را به نمایندهٔ منطقهٔ خود یا پلیس بدهید، که البته همه باید بر اساس شواهد باشد.»
در آستانهٔ سالگرد قتل مهسا امینی نیز به سراغ مقامات مسئول رفتیم تا در گفت‌وگویی دربارهٔ روند اعمال تحریم‌ها و به‌ویژه دربارهٔ شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی وابسته به رژیم سؤالاتمان را بپرسیم که متأسفانه تا زمان نگارش این یادداشت پاسخی به درخواستمان دریافت نکرده‌ایم.
در این شماره، مروری داشته‌ایم بر برخی مطالب، اشعار و طرح‌هایی که در طول سال گذشته دربارهٔ جنبش «زن، زندگی، آزادی» در رسانهٔ همیاری منتشر شد.
در سالگرد انقلاب «زن، زندگی، آزادی»، یاد تمامی آن‌هایی که جان پاکشان را در راه طلبِ ابتدایی‌ترین حقوق انسانی خود از دست دادند، گرامی می‌داریم، شجاعت آنانی که چشم خود را از دست دادند، بازداشت و زندانی شدند یا هنوز در زندان‌اند، چراغ راه خود قرار می‌دهیم و امید به فردای ایران آزاد را زنده نگه می‌داریم.
