ربات‌ها، افسرهای آیندهٔ ادارهٔ مهاجرت کانادا

دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور

وزارت مهاجرت کانادا سالانه ۲۰۰ هزار ویزای موقت، شامل ویزای توریستی، تحصیلی و کار، صادر می‌کند. از سال ۲۰۱۹ نشست‌های مختلفی برگزار شده و نهایتاً این وزارتخانه تصمیم گرفته است که از اول ماه آوریل سال جاری، برای بررسی پرونده‌های ویزای موقت، ربات‌های هوشمند را جایگزین افسران وزارت مهاجرت کانادا کند.

وزارت مهاجرت کانادا معتقد است که با به‌کارگیری ربات‌ها، تصمیم‌گیری روی پرونده‌ها ظرف حداکثر ۴۸ ساعت امکان‌پذیر خواهد شد. همچنین، این وزارتخانه با انجام آزمایشات مختلفی که از سال ۲۰۱۸ آغاز شده و تاکنون ادامه دارد و پرونده‌های متقاضیان ویزای موقت از چین و هندوستان را در بر گرفته است، دقت و سرعت رسیدگی به پرونده‌ها را بسیار بالا برده است.

اما وکلای مهاجرت از این موضوع ابراز نگرانی کرده‌اند. آن‌ها اعتقاد دارند که با دست‌کاری اسناد و مدارک ارائه‌شده، امکان «گول زدن» ربات‌ها وجود دارد و این موضوع می‌تواند برای کانادا خطرساز شود. از طرفی، ربات‌ها هر چقدر هم هوشمند باشند، ممکن است نتوانند مدارکی را مرور و مطالعه کنند و بسیار محتمل است که بسیاری از ویزاهای درخواستی را به‌دلیل کمبود مدارک ارائه‌شده، مردود نمایند.

ریچارد کورلند، وکیل مهاجرت در ونکوور، اعتقاد دارد پردازش سریع و ارزان تعداد بسیار زیاد پرونده‌های مهاجرتی که وزارت مهاجرت کانادا برایش برنامه‌ریزی کرده است، این سؤال را به‌وجود می‌آورد که آیا سیستم خودکاری به شیوهٔ «برادر بزرگ» پذیرای نظارت دائمی خواهد بود یا به تصمیم‌گیری به‌شیوهٔ «جادوگر شهر اُز» منجر خواهد شد که در آن‌صورت مشخص نخواهد بود چه کسی مسئول است.

همچنین عنوان شده که امکان هک کردن سیستم مهاجرت کانادا وجود دارد. از طرف دیگر، گزارش منتشرشده نشان می‌دهد که ده‌ها هزار پروندهٔ ویزای موقت با امضای یک کارمند تصمیم‌گیری شده است و احتمالاً این شخص، همان رباتی است که در حال پردازش پرونده‌هاست و خطای این ربات، امکان دارد متقاضیان را برای پنج سال از ورود به کانادا محروم کند.

در حال حاضر، یکی از شدیدترین دادخواهی‌ها به وزارت مهاجرت کانادا تعلق دارد که با به‌کارگیری ربات‌ها، قطعاً این دادخواهی‌ها افزایش خواهد یافت. بر همین اساس، جمعیت کانادا در سال گذشته ۵۶۰ هزار نفر افزایش نشان داده است که سریع‌ترین نرخ افزایش جمعیت در سه دههٔ گذشته بوده است و ۴۷۰ هزار نفر از آن‌ها، افرادی هستند که با ویزاهای موقت وارد کانادا شده‌اند.

آقای لی، وکیل کهنه‌کار مهاجرت کانادا، اعتقاد دارد زمانی‌که مردم جامعه متوجه شوند که ربات‌ها برای درخواست‌های ویزا تصمیم‌گیری می‌کنند، احتمالاً برایشان خوشایند نخواهد بود.

قرار است به‌کارگیری ربات‌ها به‌عنوان افسران وزارت مهاجرت کانادا برای تصمیم‌گیری روی پرونده‌های ویزای موقت، به‌طور گسترده و از اول آوریل سال ۲۰۲۰ شروع شود و همان‌طور که اشاره شد، از سال گذشته این کار به‌طور آزمایشی انجام شده است.

ممکن است خوانندگان خودشان این تجربه را داشته باشند یا شنیده باشند که برای پرونده‌های ویزای موقت در سال ۲۰۱۹، در بازهٔ زمانی کوتاهی تصمیم‌گیری شد و اغلب پرونده‌ها در این دوره مردود شد. گزارش منتشرشده، نشان می‌دهد که دلیل مردودی این پرونده‌ها یا بعضاً قبولی تعداد کمی از آن‌ها، به‌دلیل آن بوده که تصمیم‌گیری برای آن پرونده‌ها توسط یک ربات انجام شده است. 

گزارش منتشرشده که هنوز عکس‌العمل خاصی را از طرف وزیر محترم مهاجرت کانادا یا مسئولان امر نداشته است، نشان می‌دهد که سیستم مهاجرت کانادا که تا پیش از سال ۲۰۱۵، به‌صورت کاغذی و دستی بود، در ۵ سال گذشته به سیستمی آنلاین تبدیل شده است و اکنون در حال پیشرفت به‌سمت سیستم پردازشگر خودکار است که احتمال دارد خطا، هک شدن، سوءاستفاده و حتی ایجاد مشکلات امنیتی برای کانادا را فراهم کند.

در عین حال، این سیستم پردازشگر خودکار که توسط ربات‌ها انجام می‌شود، بسیار تخصصی خواهد شد و حتی کلیدواژه‌های استفاده‌شده هم می‌تواند در نتیجهٔ نهایی تأثیرگذار باشد.

علی‌رغم آنکه سیستم پذیرش مهاجر کانادا سال‌هاست در حال اجراست و شاید کانادا بزرگ‌ترین کشور مهاجرپذیر در جهان باشد، این سیستم عاری از خطا و اشتباه نیست. سال‌ها پیش که پرونده‌ها به‌صورت کاغذی و توسط پست ارسال می‌شد و امکان پیگیری آن‌ها از طریق وب‌سایت وزارت مهاجرت کانادا عملاً امکان‌پذیر نبود، این میزان از خطا و نارضایتی وجود نداشت. وکلا و مشاوران مهاجرت که به‌طور تخصصی در زمینهٔ مهاجرت کانادا مشغول به فعالیت‌اند و به‌خصوص آن عده‌ای که تجربهٔ کاری زیادی دارند، با مرور آنچه از ۲۰ سال پیش تاکنون گذشته است و آنچه از سال ۲۰۱۵ تاکنون در حال انجام است، به این نتیجه می‌رسند که سیستم مهاجرت و پذیرش مهاجر کانادا علی‌رغم قدمت چند دهه، سرشار از خطا و اشتباهات انسانی و دستگاهی است که این خطاها، بعضاً آیندهٔ یک خانواده را پس از چندین سال صبر و حوصله در پروسهٔ مهاجرت، به بازی می‌گیرد.

نمونهٔ آن، سیستم ناکارآمد «ورود سریع» است که محصول سال آخر صدارت دولت محافظه‌کار کاناداست و پس از گذشت بیش از ۵ سال از آغاز به‌کار این سیستم، کمبود نیروی کار در بخش‌های وسیعی از صنایع کاملاً مشهود است و تخصیص امتیاز بالا به «پیشنهاد شغلی» اسباب کسب‌و‌کارهای زیادی را هم فراهم نموده است.

همان‌طور که پیش از این هم عنوان شد، نگارنده مواردی را در چندین نوبت به اطلاع وزیر مهاجرت و نخست‌وزیر محترم کانادا رسانیده است اما چون موارد ذکرشده، بی‌پاسخ مانده است، از رسانه‌های کانادایی به‌خصوص CBC News برای اخذ پاسخ یاری خواسته است. هدف، اجرای سیستمی هماهنگ، منصف و کارآمد است تا علاوه بر آنکه کمبود نیروی کار موجود را پوشش دهد، امنیت کانادا را به خطر نیاندازد و کسب‌و‌کارهای موجود را رونق بخشد.