سیما غفارزاده – ونکوور
همانطور که در یادداشت دو شماره قبل اشاره شد، همه ساله بهبهانهٔ روز جهانی رفع خشونت علیه زنان، از تاریخ ۲۵ نوامبر بهمدت ۱۶ روز، فعالیتهایی در سرتاسر جهان با تمرکز بر تِم و موضوعی که از طرف سازمان ملل متحد اعلام میشود، انجام میگیرد. این فعالیتها پس از ۱۶ روز، در تاریخ ۱۰ دسامبر که روز جهانی حقوق بشر است، پایان مییابد. در آن یادداشت به پیشینهٔ تاریخ ۲۵ نوامبر پرداخته شد و واقعیت آنکه قصد داشتم صحبت در اینباره را در شمارهٔ پیش ادامه دهم که بهدلیل حساسیت و اهمیت وقایع اخیر ایران، ممکن نشد. لذا با توجه به آنکه دورهٔ شانزده روزهٔ فعالیت برای رفع خشونت علیه زنان در همین هفته خاتمه یافت، و نظر به اهمیت موضوع، شایسته است یادی کنیم از ۱۴ دانشجوی زن جوانی که همین هفتهٔ گذشته، درست سی سال از قتل عامشان گذشت. چهارده دانشجوی دانشکدهٔ پلیتکنیکِ دانشگاه مونترآل که در تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۸۹ تنها به جرم زن بودن کشته شدند. روزی که فردی مسلح بهنام مارک لپین (Marc Lépine) وارد کلاس مهندسی مکانیک میشود و دستور میدهد که مردان و زنان در دو جهت مخالف کلاس بایستند. او ۹ زن را جدا میکند و از مردان میخواهد که آنجا را ترک کنند و سپس با این ادعا که با فمینیسم مبارزه میکند، به روی آنها آتش میگشاید. شش تن از آن نه نفر را میکشد و سپس راه میافتد در راهروها و کافه تریا نزدیک به ۲۰ دقیقه زنان را به رگبار میگیرد و پس از کشتن هشت زن دیگر، اسلحهاش را به سمت خود برمیگرداند و خودش را نیز میکشد. با ۱۴ کشته و ۱۴ مجروح – که ۱۰ تن از آنها زن بودهاند – این مرگبارترین کشتار دستهجمعی در تاریخ کاناداست.
سالگرد این واقعه بهعنوان «روز ملی یادآوری و اقدام دربارهٔ خشونت علیه زنان» گرامی داشته میشود. این واقعه به سختگیرانهتر شدن قانون کنترل اسلحه در کانادا انجامید و همچنین موجب شد تغییراتی در نحوهٔ واکنش پلیس به تیراندازیها انجام گیرد. هرچند، صاحبنظران معتقدند که متأسفانه علیرغم آنچه که امید میرفت، از سی سال قبل تا کنون، در میزان خشونت علیه زنان کاهش چشمگیری مشاهده نمیشود.
واقعهٔ وحشتناک دیگری که آوریل همین سال گذشته در این زمینه در تورنتو شاهد آن بودیم، وقتی بود که پسر جوان ۲۵ سالهای به نام الک میناسیان با اجارهٔ وَن بزرگ سفیدرنگی، پس از عبور از چهارراه فینچ و یانگ، وارد پیادهرو سمت غرب خیابان یانگ میشود و با حرکت به سمت خیابان شپرد، عابران را زیر میگیرد. ۱۰ نفر کشته و ۱۴ نفر مجروح میشوند. از ۱۰ کشته، ۸ نفرشان زن بودهاند. این جوان به گروهی مجازی بهنام اینسل (Incel) تعلق داشته است. اینسل یک گروه مردسالارِ ضد زنان است که نامش مخفف Involuntary Celibate بهمعنای «مجردهای ناخواسته» است. گروههای ضد زن اینسل در شبکههای اجتماعی و اتاقهای گفتوگو در اینترنت دربارهٔ زنانی که تقاضاهای آنها را پس میزنند و دلایل این بیاعتناییها، بحث میکنند. اینان زنان را عامل و مسئول شکستهای عشقی خود میدانند!
فاصلهٔ زمانی بیش از ۲۸ سال میان این دو واقعه و قطعاً وقایع ریز و درشت دیگری که تمام این سالها زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده است، نشان میدهد هرچند کانادا کشوری پیشرفته و دموکراتیک محسوب میشود، متأسفانه هنوز راهی دراز در کنترل زنستیزی و خشونت علیه زنان در پیش دارد. در همین زمینه و از زاویهٔ دیگری، این موضوع در مطلب این شمارهٔ خشونت خانگی مورد بررسی قرار گرفته است که شما را به مطالعهٔ آن دعوت میکنم.