مقدمه
هفتادمین دورهٔ جشنوارهٔ کن چندی پیش به‌پایان رسید و تا سال دیگر فرصت خواهیم داشت فیلم‌هایی را ببینیم که در این جشنواره حضور داشتند و با خوش‌شانسی یا شایستگی جوایز اصلی را بردند یا با شوربختی و بی‌اعتنایی دست خالی ماندند. در این نوشته، نگاهی کوتاه خواهیم داشت به آن‌ها که دست پر به خانه برگشتند و آن‌ها که دست خالی چشم به جشنواره‌های دیگر بستند.
برندگان
هیئت داوران این دورهٔ جشنواره به ریاست «پدرو آلمادوار» نخل طلا را به فیلم سینمایی «مربع» به کارگردانی روبن اوستلوند، فیلمساز سوئدی اهدا کردند. اوستلوند که با دو فیلم «بازی» و «فورس ماژور» امیدهای زیادی را برانگیخت، بار دیگر وسوسهٔ دیدن فیلم تازه‌اش را به علاقه‌مندان سینمایش هدیه کرد. شماری از منتقدان «مربع» را تونی اردمن سال ۲۰۱۷ می‌دانند.
سوفیا کاپولا برای فیلم «فریب‌خورده» جایزهٔ کارگردانی کن را گرفت. در این فیلم نیکول کیدمن، کالین فارل، کریستین دانست و ال فانینگ نقش‌آفرینی می‌کنند. این اثر بازسازیِ اثری قدیمی به همین نام و به کارگردانی دان سیگل است. فیلم داستان راه‌یافتن سربازی زخمی به مدرسه‌ای است که در دوران جنگ‌های داخلی آمریکا تنها زن‌ها در آن حضور دارند و با ورود مرد به آنجا و بروز عشق‌ها و حسادت‌ها فضای امن آن‌ها بر هم می‌خورد. رگه‌های فمینیستی پررنگ فیلم و سبک کارگردانی کاپولا موافقان و مخالفان پرشماری را روبه‌روی هم قرار داد. عدم حضور کوپولا در مراسم اختتامیه نیز سؤال‌برانگیز شد.
در مقابل «بی‌عشق» ساختهٔ آندری زویاگینتسف توانست جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران را از آنِ خود کند. زویاگینتسف در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین فیلمساز روسی است که با فیلم‌هایش (بازگشت، تبعید، النا و به‌ویژه لویاتان) توانسته است سبک بصری ویژه و نگاه انتقادی خودش را نسبت به جامعهٔ امروز روسیه تبیین کند.
واکین فینیکس برای فیلم «تو هیچ‌وقت اینجا نبودی» به کارگردانی لین رمزی و دایان کروگر برای فیلم «در حال محوشدن» ساختهٔ فاتح آکین جوایز بهترین بازیگری را دریافت کردند. حضور فینیکس روی صحنه برای دریافت جایزه، در حالی‌که به‌جای کفش رسمی، اسنیکرهای آل استار به پا داشت، عرصه را برای گمانه‌زنی‌ها باز گذاشت که آیا او خواسته است به کن دهن‌کجی کند یا واقعاً انتظار دریافت این جایزه را نداشت.
جایزهٔ بهترین فیلمنامه که سال قبل به اصغر فرهادی و فیلم فروشنده داده شد، امسال به‌طور مشترک به یورگوس لانتیموس و افتیمیس فیلیپو برای فیلم «کشتن گوزن مقدس» و لین رمزی برای «تو هیچ‌وقت اینجا نبودی» اهدا شد. لانتیموس و رمزی پیش از این نشان داده بودند که تا چه میزان فیلمنامه در آثارشان مهم و تعیین‌کننده بوده است و این انتخاب هیئت داوران کمترین حرف و حدیث را ایجاد کرد.
از سوی دیگر اهدای جایزهٔ ویژهٔ کن به فیلم «۱۲۰ تپش در دقیقه» ساختهٔ روبین کامپیلو با توجه به موضوع آن که با مرکزیت‌دادن به زوجی همجنسگرا در یک درام اجتماعی که به فعالان مبارزه با بیماری ایدز در اوایل دههٔ نود می‌پردازد، بار دیگر کیفیت فیلم را قربانی حواشی آن کرد. این فیلم که پیشتر با اقبال منتقدان روبه‌رو شده بود، جایزهٔ فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم (فیپرشی) را نصیب کارگردان فرانسوی مراکشی‌تبار فیلم کرد.
هرچند سینمای ایران همچون سال قبل پرفروغ نبود، اما فیلم «لِرد»، ساختهٔ محمد رسول‌اف، توانست جایزهٔ بخش نوعی نگاه را کسب کند. رسول‌اف پیش از این با ساختن «جزیرهٔ آهنی»، «کشتزارهای سفید»، «به امید دیدار» و «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» فیلمساز شناخته‌شده‌ای در جشنواره‌های بین‌المللی بود. لِرد داستان زندگی مردی است که حاضر نیست روی اصول خود پا بگذارد و بالاجبار هزینهٔ این باور اخلاقی‌اش را که در ایرانِ این‌روزها کمیاب است، به تلخی می‌پردازد (عنوان بین‌المللی این فیلم A Man of Integrity است که اشاره به این ویژگی قهرمان فیلم دارد، مردی باشرف و اصول‌مدار).
بازندگان
میشائیل هانه، فیلمسازی است که همیشه کن به او اقبال نشان داده است و هر فیلم او بی‌هیچ گفتگویی در فهرست مسابقه قرار می‌گیرد. این قاعده استثنا نداشت، اما در کمال ناباوری فیلم با اقبال منتقدان و هیئت داوران همراه نبود و شاید بتوان این فیلمساز کهنه‌کار اتریشی و آخرین فیلمش را در مقام کارگردان، بزرگ‌ترین بازندهٔ کن قلمداد کرد.
فیلم که زندگی اعضای یک خانوادهٔ مرفه فرانسوی را دنبال می‌کند، به کشمکش‌های درونی آن‌ها با همدیگر می‌پردازد و نشان می‌دهد که این تنش‌ها هر نوع گرما و صمیمیت را از آن‌ها دور می‌کند.
دومین فیلمی که از جوایز اصلی دور ماند، فیلم «غربی» ساختهٔ والسکا گریزباخ است. این فیلم هرچند در بخش نوعی نگاه قرار داشت، بسیاری از منتقدان آن‌را دوست داشتند و ستایش کردند. شماری دیگر «غربی» را تونی اردمن امسال دانستند (مارن اده کارگردان آن فیلم تهیه‌کنندهٔ فیلم غربی هم است)، اما دوباره تولیدات دانش‌آموختگان مدرسهٔ برلین در کن، مورد بی‌مهری قرار گرفت. فیلم از هم‌اکنون در کانون توجهات قرار گرفته است.
«بر اساس یک داستان واقعی» آخرین فیلم رومن پولانسکی است. او که مسیر پر‌افت‌وخیزی را در سال‌های اخیر طی کرده است، گویی نتوانسته خود را با این فیلم رستگار کند. فیلم در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد و نقدهای نوشته‌شده گواهِ ناخرسندی منتقدان است.
پس از موفقیت سال پیش ایران در کن، غیبت سینمای ایران در بخش مسابقه بسیار چشمگیر بود. فرصتی که می‌توانست به بازشدن بیشتر فضا برای فیلمسازان ایرانی منتهی شود و نشد.
پی نوشت: کن امسال با همهٔ ضعف‌ها و برتری‌ها گذشت. برندگان و بازندگان به خانهٔ خود رفتند. آهسته آهسته باید خود را برای جشنوارهٔ سینمایی مهم دیگری در ونیز آماده کنیم. شاید خبرهای بهتر از آنجا برسد.
