در شمارهٔ قبل راجع به خشکیِ چشم ناشی از کاهش پلک‌زدن، تبخیر اشک و هوای محیط کار صحبت شد. عوامل دیگری هم هستند که خشکی چشم را تشدید می‌کنند مانند سن، بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های رماتیسمی، و مصرف بسیاری از داروها مانند داروهای اعصاب، داروهای ضدفشارخون، ضدحساسیت و قرص‌های جلوگیری از بارداری. هرچند خشکیِ چشم در هر سنی ممکن است دیده شود، با افزایش سن شیوع آن هم افزایش پیدا می‌کند و در خانم‌ها هم بعد از سن یائسگی از آقایان شایع‌تر است.
کسانی که از لنز (contact lens) استفاده می‌کنند، باید خیلی بیشتر مراقب باشند، چون خشکی چشم در آن‌ها شایع‌تر است و در واقع یکی از علائم سندرم بینایی کامپیوتر در این افراد عدم تحملِ لنز است.
همچنین استفادهٔ نادرست از مواد آرایشی در لبهٔ پلک‌ها و عدم توجه به بهداشت لبهٔ پلک باعث بسته‌شدن دهانهٔ غدد چربی پلک و درنتیجه تبخیر سریع‌تر اشک و تشدید خشکی چشم می‌شود.
هرچند خشکی چشم از علائم شایع سندرم بینایی کامپیوتر است، کارکردن با دستگاه‌های دیجیتال علائم دیگری مانند احساس فشار و درد در چشم، سردرد، تاریِ دید، خستگی، سوزش، قرمزی، احساس شن‌ریزه و اشک‌ریزش هم به‌همراه دارد.
معمولاً احساس فشار یا درد در چشم‌ها، سردرد و تاری دید زمانی اتفاق می‌افتد که نیازهای بینایی فرد بیش‌ازحد توان بینایی او باشد یا به‌عبارتی فرد بیش‌ازحد ظرفیت چشمش از آن کار بکشد. این علائم اکثراً در کسانی دیده می‌شود که ضعف بینایی یا ضعف تطابق دارند که به‌درستی اصلاح نشده و ساعت‌های طولانی با کامپیوتر کار می‌کنند. علائم فوق، ارتباط مستقیم با مدت زمان استفاده از کامپیوتر دارند و هرچه این مدت زمان بیشتر شود، شانس بروز این علائم هم بیشتر می‌شود.
توصیه‌ها و راهنمایی‌های زیر به شما کمک می‌کند تا مشکلات چشمی ناشی از استفاده از این وسائل دیجیتال را به حداقل برسانید.
پیشگیری و درمان مشکلات چشمی ناشی از استفاده از دستگاه‌های دیجیتال
- روشنایی محل کار
روشنایی مناسب محیط کار باعث بهتر دیده‌شدن صفحهٔ نمایشگر و درنتیجه خستگی بینایی کمتر و عملکرد بهتر فرد می‌شود. وقتی از یک محیط کار ایده‌آل صحبت می‌کنیم، یعنی میزان روشنایی اتاق در تمام میدان دید کاربر یکنواخت بوده و نور محیط هم نباید زیاد باشد. در مواردی که نور محل کار زیاد است، درصورت استفاده از لامپ‌های فلورسنت، تعداد آن‌ها را باید کاهش داد و اگر زیادی نور ناشی از نور طبیعی است، با استفاده از پرده، ورود نور از پنجره‌ها را کاهش داده و مانیتور را هم طوری قرار داد که نور پنجره به آن نتابد.
- محل قرارگیری نمایشگر (مانیتور)
فاصلهٔ کاربر از مانیتور خیلی مهم است. قبلاً فاصله ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متری توصیه می‌شد، ولی مطالعات اخیر نشان داده که فاصلهٔ بیشتر، حدود ۸۰ تا ۹۰ سانتی‌متر، خستگی چشمی کمتری ایجاد می‌کند، هرچند در این فاصله حروف کوچک‌تر دیده می‌شوند. همچنین صفحهٔ مانیتور باید ۱۰ تا ۲۰ درجه از سطح چشم پایین‌تر باشد (مرکز صفحه ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر پایین‌تر از سطح چشم قرار گیرد). همان‌گونه که قبلاً هم اشاره شد، در این حالت چون پلک‌ها قسمت بیشتری از چشم‌ها را می‌پوشانند، بخش کمتری از چشم‌ها در معرض هوا قرار گرفته و کمتر خشک می‌شوند. در مقابل، بالاتر قرارگرفتن مانیتور از سطح چشم، علاوه بر خشکی چشم به‌علت کج‌شدن سر به سمت عقب، باعث فشار به مهره‌های گردن و درد این ناحیه نیز می‌شود. اگر از متن‌های کاغذی هم استفاده می‌کنید و مجبورید به‌طور متناوب به نوشته و مانیتور نگاه کنید، بهتر است متن را بالای صفحه‌کلید در زیر مانیتور و یا با کمک copy holder در کنار مانیتور قرار دهید تا مجبور نباشید برای دیدن آن هر بار سر خود را جابجا کنید.
- به چشمان خود استراحت دهید
انستیتوی ملی ایمنی و سلامت شغلی توصیه می‌کند به‌جای دو نوبت استراحت ۱۵ دقیقه‌ای در صبح و بعدازظهر، استراحت‌های خیلی کوتاه ولی مکرر و منظم داده شود. در این حالت، هم راندمان کاربر بیشتر می‌شود و هم از خستگی و دیگر مشکلات چشمی جلوگیری می‌شود. معمولاً توصیه می‌شود از قانون ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید، یعنی برای هر ۲۰ دقیقه استفاده از کامپیوتر به مدت ۲۰ ثانیه به نقطه‌ای در ۲۰ فوتی (۶ متری) نگاه کنید. این کار باعث استراحت و بازتوانی عضلات مربوط به دیدِ نزدیک می‌شود و امکان ابتلا به سندرم بینایی کامپیوتر را کم و کیفیت کار شما را بهتر می‌کند.
- پلک بزنید
پلک زدن معمولاً غیرارادی است اما چون در زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال تعداد پلک‌زدن به نصفِ حالت طبیعی کاهش پیدا می‌کند، سعی کنید به خودتان یادآوری کنید به‌طور ارادی پلک بزنید تا چشم شما خشک نشود و علایم ناشی از خشکی مانند سوزش، خارش و احساس جسم خارجی شما را اذیت نکند. گاهی لازم می‌شود از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید.
- معاینات چشم‌پزشکی
کسانی که با کامپیوتر به‌مدت طولانی کار می‌کنند، بهتر است تحت معاینات کامل چشم به‌صورت دوره‌ای و منظم قرار گیرند تا سندرم بینایی کامپیوتر به‌موقع تشخیص داده شود و اقدامات درمانی مناسب صورت گیرد.
از مناسب‌بودن عینک برای کاری که انجام می‌دهید، اطمینان حاصل کنید. اگر از عینک برای رانندگی یا مطالعه و یا هردو استفاده می‌کنید، دقت کنید عینک شما برای فاصله کار با کامپیوتر (که اکثراً ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متری است)، مناسب باشد. اگر هم برای رانندگی یا مطالعه به عینک احساس نیاز نمی‌کنید، باز ممکن است مشکل بینایی مختصری داشته باشید که در حالت عادی خودش را نشان نمی‌دهد اما استفاده از کامپیوتر آن را تشدید می‌کند. معاینات دوره‌ای علاوه بر ضعف چشم و مشکلات مربوط به خشکی چشم، بیماری‌های مهم دیگری را هم که در حالت عادی علائمی ندارند، مشخص خواهد کرد.
و اما کلام آخر اینکه، کامپیوترها امروزه به یک نیاز غیرقابل‌جایگزین در خانه و محل کار تبدیل شده‌اند و متأسفانه مشکلاتی را همانند سندرم بینایی کامپیوتر با خود به‌همراه آورده‌اند. برخی از مطالعات نشان داده که حدود سه‌چهارم افرادی که روزانه بیش از ۳ ساعت با کامپیوتر کار می‌کنند، به‌نوعی گرفتار علایم سندرم بینایی کامپیوتر (CVS) هستند. هرچه دربارهٔ این سندرم بیشتر بدانیم و مواظب سلامت چشم‌هایمان باشیم، بهتر می‌توانیم از اپیدمی این سندرم در قرن بیست‌ویکم جلوگیری کنیم.
