ترانه وحدانی – ونکوور
مدتی است که کانال یوتیوب و پادکست «قصه‌های مامان سودی» برای کودکان آغاز به کار کرده است و در این مدت کوتاه توانسته توجه مخاطبان را به خود جلب کند. قصه‌گوی این کانال و پادکست، دکتر سودابه جولایی، هم‌وطن و همشهری‌مان در شهر ونکوور است.
دکتر سودابه جولایی، دکترای آموزش پرستاری و فلوشیپ اخلاق پزشکی، قبل از مهاجرت به کانادا استاد کامل دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. وی بیش از ۲۷ سال سابقهٔ کار آموزشی و پژوهشی در ایران داشته و بیشتر فعالیت‌های پژوهشی‌اش در حوزهٔ اخلاق پزشکی، حقوق بیماران و مسائل مربوط به آن بوده است. دکتر جولایی پس از آنکه به‌دلایل شخصی و خانوادگی به کانادا مهاجرت کرد، به‌مدت هشت سال در بخش‌های مختلف دانشگاه یوبی‌سی به‌عنوان پژوهشگر در پروژه‌های مربوط به اخلاق پزشکی فعالیت کرد، و از سال ۲۰۲۱ تاکنون به‌عنوان متخصص اخلاق پژوهش در فرِیزِر هلث مشغول به کار است.
دکتر جولایی در پاسخ به این سؤال که چطور شد باوجود کار تمام‌وقت، به فکر راه‌اندازی چنین کانالی افتاد، گفت: «من همواره در طول دورهٔ کاری و حرفه‌ای و همچنین زندگی شخصی‌ام، بهبود آموزش و ارتباطات انسانی را از رسالت‌های اصلی خود دانسته‌ام. چه در خانواده و ارتباط با فرزندانم، و چه در طول زمانی که در ایران بودم، و ارتباط من با همکاران و دانشجویان فراتر از کلاس و درس بود. پس از مهاجرت، هرچند که شرایط از جنبه‌های گوناگون بسیار تغییر کرد، اما من مثل بسیاری از هم‌وطنان عزیز مهاجر، سعی کردم که ارزش‌ها و باورهای فرهنگی خود را، با تمام وجود حفظ کنم، و نگذارم در های‌وهوی سختی‌های روزمرهٔ زندگی در مهاجرت گم شوند.
ازآنجاکه در حال حاضر دارای دو نوهٔ پنج و سه ساله هستم، زمان زیادی از اوقات آزاد من و همسرم با فرزندان و نوه‌ها سپری می‌شود. خوشبختانه هر دو فرزند من و خانواده‌شان در ونکوور زندگی می‌کنند و ما همواره شکرگزار این موقعیت باهم‌بودن هستیم و تلاش می‌کنیم که این شادی را به‌هر صورت ممکن با دیگران به اشتراک بگذاریم. یکی از فعالیت‌های بسیار جالبی که در این دوره توانستم برای نوه‌هایم انجام دهم، قصه‌گویی بود. قصه‌هایی که بچه‌ها با دقت فراوان به آن گوش می‌دهند، دربارهٔ آن سؤال می‌کنند، و درباره‌اش با پدر و مادر و دوستانشان حرف می‌زنند. نوه‌های من، مرا «مامان سودی» صدا می‌کنند و هربار که در کنار همیم، از مامان سودی می‌خواهند که برایشان قصه‌ای بگوید و با دقت به این قصه‌ها گوش می‌دهند. ماجرای قصه‌گویی برای من سابقه‌ای طولانی دارد. از سال‌ها پیش، زمانی که فرزندانم خردسال بودند، شب‌ها برایشان کتاب می‌خواندم و قصه تعریف می‌کردم. بسیاری از شب‌ها با قصه‌ها و لالایی‌های من آرام می‌گرفتند و به خواب می‌رفتند، و به‌مرور زمان، قصه‌گویی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شد.
همچنان که قصه‌گویی من با نوه‌هایم ادامه داشت، از یکی دو سال پیش، پسرم از من خواست که هربار برای بچه‌ها قصه‌ای تعریف می‌کنم، هم‌زمان آن را ضبط کنم و برایشان بفرستم، چرا که گاهی اوقات، حتی زمانی که من در کنارشان نیستم، بچه‌ها هوس قصه‌های مامان سودی را می‌کنند. این قصه‌ها به‌صورت غیررسمی و در حین انجام کارهای روزانه ضبط می‌شدند و بعد از آن، بچه‌ها بارها و بارها به آن‌ها گوش می‌دادند.
او در ادامه، در پاسخ به این سؤال که چگونه فکر راه‌اندازی کانال را عملی کرد، افزود: «با توجه به استقبال شدید دوستان بچه‌دار پسرم، از مدتی پیش تصمیم گرفتم که قصه‌ها را به‌صورت منظم و حرفه‌ای ضبط کرده و در اختیار بچه‌های دیگر نیز قرار دهم، تا آن‌ها هم این قصه‌ها را بشنوند، چون بر این باورم که به‌ویژه برای کودکانی که دور از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایشان در این سوی دنیا زندگی می‌کنند، شنیدن چنین قصه‌هایی هم می‌تواند سرگرم‌کننده باشد و هم به حفظ فرهنگ و زبان فارسی کمک کند. به‌همین دلیل، تصمیم گرفتم این کار را آغاز کنم در حالی‌که در ابتدا حتی نمی‌دانستم به چه صورت می‌خواهم این قصه‌ها را منتشر کنم. بعد از مدتی تحقیق و جست‌وجو در اینترنت و دیدن کانال‌های مختلف بالاخره تصمیم گرفتم کانالی ویدئویی در یوتیوب و پادکستی در اسپاتیفای راه بیندازم.
هرچند قصه‌های خوانده‌شده در کانال حاضر اولین تجربهٔ قصه‌گویی من نیست، ولی نخستین تجربه‌ام در راه‌اندازی یک کانال یوتیوب و یا یک پادکست است. من همیشه بر این باور بوده‌ام که وقتی حس می‌کنیم کاری درست است، به‌جای حرف‌زدن باید دست‌به‌کار شد و عمل کرد. مسلماً مانند هر کار دیگری، ممکن است چالش‌هایی در این مسیر وجود داشته باشد، اما می‌توان با دریافت بازخوردهای سازنده، این کار فرهنگی را روزبه‌روز بهتر و اثرگذارتر ارائه داد.»
دکتر جولایی در باب اهمیت قصه‌خوانی برای کودکان گفت: «اهمیت قصه‌گویی در رشد و تکامل کودکان بر هیچ‌کس پوشیده نیست، چنانکه این موضوع در متون علمی فراوانی نیز مورد تأیید صاحب‌نظران قرار گرفته است. قصه‌گویی یکی از ابزارهای مهم در رشد شناختی، زبانی و عاطفی کودکان است. وقتی برای کودک قصه گفته می‌شود، او با مفاهیم جدید، واژگان تازه و ساختارهای زبانی گوناگون آشنا می‌شود و این امر موجب تقویت مهارت‌های زبانی و شنیداری او می‌شود. همچنین، قصه‌ها فرصت مناسبی برای تقویت تخیل و تفکر خلاق کودک فراهم می‌کنند؛ کودک خود را جای شخصیت‌های داستان می‌گذارد و موقعیت‌های مختلف را تجربه می‌کند، بدون آنکه در دنیای واقعی با آن‌ها روبه‌رو شود.
از سوی دیگر، قصه‌گویی نقشی کلیدی در رشد عاطفی و اجتماعی کودک ایفا می‌کند. کودک از طریق داستان‌ها احساساتی مانند ترس، شادی، غم یا خشم را تجربه و درک می‌کند و می‌آموزد که چگونه با این احساسات کنار بیاید. همچنین، قصه‌ها ارزش‌هایی چون مهربانی، دوستی، صداقت و همکاری را به‌شیوه‌ای غیرمستقیم آموزش می‌دهند و به رشد اخلاقی کودک کمک می‌کنند. زمانی که کودک در کنار والد یا مربی به قصه گوش می‌دهد، پیوند عاطفی میان آن‌ها نیز تقویت می‌شود و این امر احساس امنیت و تعلق را در کودک افزایش می‌دهد.»
وی در پاسخ به این سؤال که قصه‌ها را از کجا اقتباس می‌کند، آیا از روی کتاب می‌خواند یا از قصه‌های دیگران استفاده می‌کند، توضیح داد: :«من همهٔ این قصه‌ها را خودم می‌سازم. بر اساس تجربهٔ خودم در رابطه با نوه‌ها و مسائل روزمره‌ای که داشته‌اند مثل غذاخوردن، بازی‌کردن، خوابیدن و… فی‌البداهه این قصه‌ها را در ذهنم می‌ساختم و به‌صورت تعاملی برایشان تعریف می‌کردم. یعنی من قصه می‌گفتم، بچه‌ها سؤال می‌کردند، در پاسخ آن‌ها باز من قصه را ادامه می‌دادم و به‌‌این شکل ترتیب و توالی جالبی داشت. زمانی که فکر راه‌اندازی این کانال را کردم، به نظرم رسید که باید به‌صورت منظم‌تر قصه‌ها را پیش از ضبط، تدوین و ویرایش کنم. بنابراین شروع به مطالعه و فکرکردن در مورد تم‌هایی کردم که بتواند علاوه بر سرگرمی و حفظ زبان و فرهنگ فارسی، به رشد مهارت‌های انسانی و اجتماعی در کودکان کمک کند. در این راستا از یکی از متخصصان رشد و تکامل کودکان نیز مشاوره گرفتم و سعی کردم در قصه‌ها به مفاهیمی همچون دوستی، مهربانی، همدلی، عشق به حیوانات، دوستی با طبیعت، اهمیت خانواده و باهم‌بودن، رفتار با سالمندان و مواردی از این دست بپردازم. ضمناً براساس بازخوردهایی که از دوستان بچه‌دار فرزندانم دریافت کرده‌ام، تصمیم گرفته‌ام یک پِلِی لیست جدید اضافه کنم و در آن قصه‌های آرامش‌بخشی ارائه دهم که به‌طور خاص برای کمک به خواب شب کودکان باشد.»
دکتر جولایی دربارهٔ تصویر و موسیقی انتخا‌ب‌شده متناسب با محتوا برای کانال خود گفت: «من خیلی دلم می‌خواست تصویری که برای این کانال می‌گذارم بازتابی از حالت واقعی خودم باشد در زمانی که برای بچه‌ها قصه می‌گویم. بنابراین خیلی سعی کردم با کمک هوش مصنوعی برای کانال بَنِر مناسبی بسازم. اما متأسفانه تلاش‌های من موفقیت آمیز نبود. به‌همین دلیل ضمن مشاوره‌های تکنیکی و فنی که از دوست عزیز، کاوه ابراهیم‌پور، فیلمساز و کارگردان سینما، برای راه‌اندازی کانال گرفتم، در این زمینه نیز با ایشان مشورت کردم. لطف ایشان از سطح مشورت گذشت و شخصاً مسئولیت آماده‌کردن تصویر کانال و موسیقی مقدمه برای قصه‌های روز و قصه‌های شب را با مهربانی به عهده گرفت و آن را به‌زیبایی به انجام رساند. در واقع تصویر قصه‌های مامان سودی، موسیقی‌ای که در ابتدای قصه‌های مامان سودی شنیده می‌شود و همچنین موسیقی مقدمهٔ قصه‌های شب به‌خیر با مامان سودی، همگی حاصل زحمت و همراهی کاوه ابراهیم‌پور عزیز است که با شناختی که از من داشتند و باور به اهداف من در انجام این کار، با سخاوتمندی تمام مرا در این زمینه یاری کردند. جالب است بدانید به‌شهادت کسانی که قصه‌ها را شنیده و تصاویر را دیده‌اند، یکی از جذابیت‌های کانال را همین موسیقی ابتدایی قصه‌ها دانسته‌اند.»
دکتر جولایی در پایان، ضمن ارائهٔ اطلاعات کانال خود گفت: «ضمن قدردانی از دست‌اندرکاران محترم نشریهٔ وزین رسانهٔ همیاری برای معرفی این کانال، از همهٔ عزیزانی که کودکان خردسال دارند، دعوت می‌کنم که کانال یوتیوب قصه‌های مامان سودی و/یا پادکست اسپاتیفای آن با همین نام را سابسکرایب کنند، و آن‌ها را با دیگران نیز به اشتراک بگذارند.
آدرس کانال یوتیوب «قصه‌های مامان سودی»:
https://youtube.com/@mamansoodistories
آدرس پادکست اسپاتیفای «قصه‌های مامان سودی»:
https://open.spotify.com/show/56XMjc0YINEMJIpykICTQK
در حال حاضر من هر هفته یک قصهٔ روز و یک قصهٔ شب بارگذاری می‌کنم. امیدوارم که عزیزان قصه‌ها را گوش بدهند و اگر دوست داشتند، لایک کنند و با کامنت‌های خود من را در ادامهٔ این مسیر و در دستیابی به اهدافی که درباره‌اش صحبت شد، یاری کنند. کامنت‌های شما می‌تواند راهنمای خوبی برای ادامهٔ بهتر این کار باشد.
در ضمن من در تدارک برنامه‌های دیگری برای کودکان و خانواده ها هستم که به‌زودی آغاز خواهم کرد. یکی از این برنامه‌ها برگزاری جلسات حضوری قصه‌گویی تعاملی با کودکان خواهد بود که مطمئنم فرزندان نازنین شما از آن بسیار لذت خواهند برد. زمان و محل شروع این برنامه‌ها را از طریق گروه همیاری ایرانیان ونکوور اعلام خواهم کرد و البته از پیشنهادات سازندهٔ شما، هم در مورد قصه‌ها و هم در مورد برنامه‌های آتی استقبال می‌کنم. با تشکر و به امید دیدار شما در کانال و برنامه‌های حضوری.»
