سیما غفارزاده – ونکوور
آتش‌سوزی‌های مهیب جنگلی امسال در کانادا تاکنون با سوزاندن میلیون‌ها هکتار رکوردشکن شده است. از ماه مارس امسال تاکنون هر ۱۳ استان و قلمرو کانادا با این معضل دست‌وپنجه نرم کرده‌اند و این در حالی است که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این میزانِ «بیش‌ازحد معمول» آتش‌سوزی‌ها تا پایان تابستان و اوایل پاییز هم ادامه یابد.
بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی دولت فدرال تا تاریخ ۳۰ اوت ۲۰۲۳، تعداد ۶٬۰۵۳ آتش‌سوزی بیش از ۱۵٫۲ میلیون هکتار از جنگل‌های کانادا را سوزانده و رکورد سال ۱۹۹۵ با ۷٫۱ میلیون هکتار شکسته شده است و این در حالی است که هنوز فصل آتش‌سوزی‌ها به پایان نرسیده و ۱٬۰۶۴ آتش مهارنشده در سراسر کانادا هنوز در حال از‌بین‌بردن درختان جنگلی، مراتع و مناطق مسکونی است، که از بین آن‌ها ۶۹۹ مورد از کنترل خارج شده است. مساحتِ جنگل‌های سوخته چهار درصد کل جنگل‌های کاناداست.
دود ناشی از آتش‌سوزی‌های کانادا حالا نه فقط کانادا و آمریکا را درگیر کرده، بلکه با گذر از فراز اقیانوس اطلس به اروپا هم رسیده است.
به‌دلیل ایجاد آلاینده‌های ناشی از آتش‌سوزی‌ها، کانادا رکورد سالانهٔ تولید آلاینده‌های کربنش را در ژوئن امسال شکست و تا اواخر ماه اوت ۳۲۷ مگاتُن دی‌اکسید کربن تولید کرده است.
مقامات و مراجع مسئول، تغییرات اقلیمی را دلیل اصلی افزایش شدت و مساحت آتش‌سوزی‌ها می‌دانند. آنان بر این باورند که تغییرات اقلیمی منجر به گرم‌تر و خشک‌تر شدن هوا شده و خطر آتش‌گرفتن گیاهان و درختان را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش داده است. به‌دنبال آتش‌سوزی‌های اخیر در استان کبک نتایج تحقیقات مؤسسهٔ World Weather Attribution نشان داد که به‌دلیل تغییرات اقلیمی احتمال وقوع آتش‌سوزی در این استان دو برابر شده و شدت آن هم ۲۰ درصد افزایش یافته است.
بر اساس آمارهای منتشرشده حدود نیمی از آتش‌سوزی‌های کانادا در اثر صاعقه رخ می‌دهند. تغییرات اقلیمی موجب شده صاعقه‌هایی که منجر به آتش‌سوزی می‌شوند، به دفعات بیشتری رخ بدهند و پیش‌بینی می‌شود تعدادشان تا پایان این سده دو برابر بشود.
آتش‌سوزی‌های امسال کانادا از نظر تخلیهٔ مناطق مسکونی و شهرهای بزرگ هم ابعاد تازه‌ای یافته است. از مهم‌ترین موارد می‌توان به تخلیهٔ شهر یلونایف، مرکز قلمروهای شمال غربی کانادا، و همچنین مناطق غربی شهر کلونا در بریتیش کلمبیا اشاره کرد. گفتنی است جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، مجوز کمک نیروهای مسلح کانادا برای تخلیهٔ مناطق در معرض خطر در بریتیش کلمبیا را صادر کرد و خود نیز پس از این دستور از این مناطق و روند تخلیهٔ ساکنان بازدید کرد.
در آتش‌سوزی‌های امسال کانادا تاکنون شش تن جانشان را از دست داده‌اند که چهار تن از آنان آتش‌نشانانی بودند که در حین انجام وظیفه جانشان را از دست دادند.
پیرو تصویب لایحهٔ سی-۱۸ و اعلام تصمیم شرکت متا مبنی بر حذف محتوای خبری از فیس‌بوک و اینستاگرام در کانادا، این موضوع اخبار محلی کانادا در مورد آتش‌سوزی‌های جنگلی را هم تحت تأثیر قرار داد. چیزی که به‌شدت از سوی ترودو، مقامات دولتی محلی، دانشگاهیان، محققان، و افرادی که مجبور به تخلیهٔ خانه‌هایشان شده‌اند، مورد انتقاد قرار گرفت. ترودو فیس‌بوک را متهم کرد که «سود شرکت‌ها را بر ایمنی مردم مقدم می‌دارد» و دیوید ایبی، نخست‌وزیر بریتیش کلمبیا، نیز نظرات مشابهی را ابراز کرد.
افرادی که به‌دلیل آتش‌سوزی‌های قلمروهای شمال غربی مجبور به تخلیهٔ خانه‌های خود شده‌اند، گفتند که در تلاش برای به‌اشتراک‌گذاری اخبار با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند، چون بسیاری برای اعلام وضعیت سلامت و ایمنی خود به فیس‌بوک متکی‌اند. برخی کاربران به ارسال اسکرین‌شات از موضوعات خبری متوسل شده‌اند چرا که ارسال مستقیم خبر منجر به مسدودشدن لینک خبری می‌شود.
در عین حال، تئوری‌های توطئه دربارهٔ علت آتش‌سوزی‌های جنگلی از سوی کسانی که تغییرات اقلیمی را انکار می‌کنند، ترویج و تبلیغ می‌شود؛ آتش‌افروزی عمدی با هواپیماهای بدون سرنشین، جنگ‌افزار انرژی هدایت‌شده و لیزرهای فضایی ازجمله دلایلی‌اند که این دسته از افراد مطرح می‌کنند. این‌گونه تئوری‌های توطئه در شبکه‌های اجتماعی‌ای مانند تیک‌تاک منتشر شده‌اند. در ماه ژوئن، برخی از این نظریه‌پردازانِ توطئه ویدیویی از تیک‌تاک را به اشتراک گذاشتند که با نمایش فیلم‌های ماهواره‌ایی نشان می‌داد که آتش‌سوزی‌ها تقریباً «هم‌زمان» و طی ۱۲ ساعت شروع به گسترش کرده‌اند، و نتیجه می‌گرفت که به‌عمد ایجاد شده‌اند. برخی از کاربران رسانه‌های اجتماعی هم به‌اشتباه گفته‌اند مه غلیظی که بر فراز ایالات متحده دیده شده، ناشی از نیترات آمونیوم بوده، نه آتش‌سوزی‌های جنگلی.
تئو فلوری، بازیکن سابق لیگ ملی هاکی کانادا، نیز گفته است که ترقی‌خواهان (progressives) از آتش‌سوزی‌های جنگلی به‌عنوان سلاحی برای تحمیل «قرنطینه‌های اقلیمی» بر مردم استفاده می‌کنند. ماکسیم برنیه (Maxime Bernier)، رهبر حزب مردم کانادا، نیز «تروریسم سبز» را به ایجاد آتش‌سوزی‌ها متهم کرد.
اما آنچه محققان می‌گویند این است که تأثیر تغییرات اقلیمی ممکن است بسیار بیشتر از آن چیزی باشد که آمارهای مطالعاتی نشان می‌دهد. بررسی آتش‌سوزی‌های جنگلی به‌دلیل درهم‌تنیدگی عواملی که بر آن‌ها تأثیر می‌گذارند، پیچیده است، اما دانشمندان می‌گویند تغییرات اقلیمی، ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی، آتش‌سوزی‌های ویرانگرتر را به دنبال دارد و تا زمانی که سوزاندن سوخت‌های فسیلی را متوقف نکنیم، تعداد آتش‌سوزی‌ها همچنان افزایش خواهد یافت و مناطق بزرگ‌تری را برای مدت طولانی‌تری خواهد سوزاند.
