هومن کبیری پرویزی – ونکوور
همیشه با ایدهٔ اختصاص «یک روز» برای مناسبت خاصی مشکل داشته‌ام. با نگاهی گذرا به تقویم می‌توان ده‌ها روز و مناسبت ملی و جهانی یافت. روزهایی مثل روز زمین، روز درختکاری، روز کارگر، روز پزشک، روز دیابت، روز دانشجو، روز خبرنگار، روز مادر، روز زن، روز پدر و به‌تازگی روز مرد!
هر چند وجود چنین روزهایی این خوبی را دارد که در این دنیای پرشتاب، شلوغ و در هم و برهم، یادمان بیاندازد که اصلاً باید به فکر آن مقوله هم بود، مثلاً بیماری‌ای به نام دیابت هست که با روند و نوع تغذیه و سبک زندگی مدرن هر روز قربانیان بیشتری می‌گیرد و ما یا نزدیکانمان می‌توانیم یکی از آن‌ها باشیم، یا مادر یا پدری هستند که بد نیست گهگداری احوالی از آن‌ها بپرسیم یا زمینی هست که بی‌هیچ منتی ما را در خود جا داده و با روندی که طی می‌کنیم، در حال نابودی‌اش و به تبع آن نابودی خودمان هستیم و و و…، ولی اغلب تأثیر چنین روزهایی به همان روز محدود می‌شود و فردا، یا روز خاص و مناسبتی دیگر است و باید همه‌چیز را فراموش کنیم و «صرفاً» به فکر آن روز باشیم، آن هم فقط برای یک روز، یا دوباره در هیاهوی زندگی روزمره غرق می‌شویم و از یاد می‌بریم که اختصاص یک روز برای موضوع یا مناسبتی خاص، سمبلیک است و آن مقوله در تک تکِ ۳۶۴ روز دیگر هم به همان اندازه مهم است!
پس از اختصاص شمارهٔ گذشته به روز زمین و انتشار مطلبی در زمینهٔ بازیافت در کانادا، بازخوردهای بسیار مثبتی از خوانندگان گرامی نشریه گرفتیم و ما را بر آن داشت تا در تهیه و انتشار سلسله مطالبی مداوم و کاربردی در زمینهٔ بازیافتِ درست و کاهش زباله بکوشیم. به این امید که در روز زمینِ سال آینده، زمین را دست‌کم کمتر از قبل آلوده کرده باشیم. مطلب پیشِ رو، نخستین مطلب از این مجموعه است که توجه شما را به آن جلب می‌کنیم. سپاسگزار خواهیم شد نظرات و پیشنهاداتتان را در این زمینه از طریق ایمیل info@hamyaari.ca با ما در میان بگذارید.
استایروفوم (Styrofoam) نامی است تجاری برای پلی‌استایرن انبساطی (Expanded Polystyrene) یا EPS در آمریکالی شمالی از جمله کانادا که در ایران با نام‌هایی مانند یونولیت، پلاستوفوم و آکاسیف شناخته می‌شود.
پلی‌استایرن انبساطی، نوعی مادهٔ پلیمری است که در عایق‌کاری و بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده نوعی پلاستیک و از مشتقات نفت است. سبکی، عایق‌بودن در برابر حرارت و قیمت مقرون‌به‌صرفه، آن را به گزینه‌ای بسیار پرطرفدار برای بسته‌بندی تبدیل کرده است. به‌جز این در ساخت ظروف یک‌بارمصرف هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتماً در خریدهای روزمره به‌ویژه در رستوران‌ها یا کافی‌شاپ‌ها و در هنگام بردن مواد خوراکی به بیرون از رستوران با محصولاتی از جنس استایروفوم برخورد داشته‌اید. یا در مهمانی‌های خودتان یا دیگران یا در پیک‌نیک برای پذیرایی از محصولاتی مانند ظرف‌ها یا لیوان‌های یک‌بارمصرفی از جنس استایروفوم استفاده کرده‌اید یا با آن‌ها پذیرایی شده‌اید.
خطرات استایروفوم برای سلامت انسان
شاید شما هم شنیده باشید که استایروفوم به محیط زیست آسیب می‌زند ولی دقیقاً ندانید چطور. استایرن مادهٔ اصلی تشکیل‌دهندهٔ پلی‌استایرن است. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) و آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، استایرن را در ردهٔ مواد با احتمال سرطان‌زایی قرار داده‌اند. افرادی که در کارخانجات در معرض استایرن قرار می‌گیرند، دچار عوارضی مانند تحریک پوست، چشم، دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش می‌شوند. تداومِ قرار گرفتن در معرض این ماده، می‌تواند موجب افسردگی، سردرد، خستگی، احساس ضعف و تأثیر منفی بر عملکرد کلیه‌ها شود.
ظروف استایروفومی، به‌طور گسترده‌ای برای ریختن غذاهای بیرون‌بر در رستوران‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این در حالی است که نشت مواد شیمیایی استایروفوم می‌تواند موجب آلوده شدن مواد غذایی شود و بر سلامت انسان تأثیر منفی بگذارد. این نشت به‌ویژه در صورت حرارت دیدن ظروف استایروفومی یا ریختن غذاها یا مایعات داغ در آن‌ها شدت می‌گیرد.
خطرات استایروفوم برای محیط زیست
مستقل از تأثیرات منفی خود استایروفوم بر سلامتی انسان، تولید این محصول نیز موجب آلودگی هوا می‌شود. استایروفوم در طبیعت تجزیه‌پذیر نیست. خاصیت شناورشدن این ماده، موجب آلودگی وسیع سواحل در سراسر جهان شده است.
در ونکوور بزرگ سالانه ۱۰٬۵۰۰ تن استایروفوم در زباله‌ها انداخته می‌شود. این در حالی است که در اغلب شهرهای مترو ونکوور باید استایروفوم را به مراکز بازیافت تحویل داد. امکان بازیافت استایروفوم وجود دارد ولی بازار استایروفومِ بازیافت‌شده به‌سرعت رو به کاهش است و نرخ این بازیافت بسیار پایین است (۲۱ درصد). از تابستان ۲۰۱۸ در مترو ونکوور مقرراتی برای جلوگیری از انداختن محصولات استایروفومی در زباله‌ها وضع شده است.
بسیاری از شرکت‌های بازیافت از پذیرش استایروفوم خودداری میکنند. تعداد اندکی از شرکت‌هایی که استایروفوم را بازیافت میکنند، آن‌ها را به محصولاتی مانند سینی‌های کافه‌تریا یا پرکننده‌های صنعت بسته‌بندی تبدیل میکنند.
ما چه می‌توانیم بکنیم؟
مسلماً بهترین شیوه برای جلوگیری از اثرات زیان‌بار استایروفوم، استفاده نکردن از آن است. درخواست از رستوران‌ها برای جایگزین‌کردن ظروف استایروفومی برای غذاهای بیرون‌بر و نخریدن ظروف یک‌بار مصرف استایروفومی که به‌طور گسترده‌ای در مهمانی‌ها و پیک‌نیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند کمک بزرگی به سلامت خودمان و محیط زیست بنماید. استفاده از ظروف استایروفومی در رستوران‌ها و فروشگاه‌های موادغذایی در بیش از ۱۰۰ شهر آمریکا از جمله پرتلند، سیاتل و سان فرانسیسکو ممنوع شده است. شهرداری ونکوور هم به‌تازگی طرحی را برای کاهش استفاده از ظروف یک‌بار مصرف و به‌ویژه ظروف ساخته‌شده از استایروفوم پیشنهاد کرده است که در بخشی از آن ممنوعیت فروش ظروف یک‌بار مصرف ساخته‌شده از استایروفوم گنجانده شده است.
ظروف یک‌بار مصرفِ قابل تبدیل به کمپوست، گزینه‌ای مناسب برای جایگزینی ظروف استایروفومی است.
محصولات ساخته‌شده از استایروفوم را چطور بازیافت کنیم؟
- محصولات استایروفومی را تحت هیچ‌شرایطی در زباله‌ها نیاندازید.
- محصولات استایروفومی را در هیچ‌یک از سطل‌های بازیافت قرار ندهید.
- در مترو ونکوور تنها دپوهای بازیافت، محصولات استایروفومی را قبول میکنند. برای پیدا کردن نزدیک‌ترین مرکز بازیافتِ استایروفوم به محل زندگی‌تان، به بخش بازیافت در وب‌سایت شهرداری منطقهٔ مورد نظر مراجعه کنید.
امید است مطلب فوق مورد توجه و استفادهٔ شما خوانندهٔ عزیز قرار گرفته باشد. تأثیر تلاش‌های فردی در جهت حفظ و نگهداری محیط زیست را که اغلب در جهت تندرستی خود و خانواده‌مان نیز است، ناچیز نشماریم. جامعه متشکل از من و شماست؛ تغییر را از خود آغاز کنیم.
