صدیقه فیروزی – ونکوور
این دانههای کوچک خواص فراوانی دارند که بعضاً مردم از آن بی اطلاعاند و به سمتش نمیروند. دال عدس در درمان دردهای مفاصل برای سالمندان و افرادی که دچار مشکل آرتروزند، گزینهٔ پرکاربردی است. همچنین دال عدس دارای میزان زیادی پروتئین، کلسیم، اسید آمینه، فسفر، آهن، فیبر و منیزیم است و مصرف روزانهٔ آن باعث تنظیم میزان قند خون میشود و برای بیماران دیابتیک مفید است.
عدس قهوهای را بعد از پوست کندن (که تبدیل به عدس قرمز میشود) به دو صورت دانهٔ کامل و یا دونیمشده (دال) مورد استفاده قرار میدهند. علت اینکه عدس را دو نیم و استفاده میکنیم، این است اگر یکبار عدس را بدون هیچگونه ادویهای بپزید، هنگام خوردن آن متوجه خواهید شد طعمش کمی تمایل به تلخی دارد و برای همین است که غذای عدسی با انواع چاشنیها از قبیل نمک و لیمو سرو میشود. این طعم تلخ مربوط به پوست عدس است و بههمین دلیل، پس از گرفتن پوست عدس دیگر آن تلخی وجود ندارد.
برای پخت انواع سوپ و خوراک و خورشت از دال عدس پوستگرفته (قرمز یا زرد) استفاده میکنند و نصف شدن آن نیز موجبِ پخت سریعتر، طعمی بهتر و لعاب بیشتر میشود.
دستور پخت سادهترین نوع دال عدس
دال عدس غذایی خوزستانی است که شبیه عدسی پخته میشود. میتوان در هر سه وعدهٔ غذایی از آن استفاده و طعم خوب آن را تجربه کرد و از خواص آن بهره برد.
مواد لازم
دال عدس . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۵۰ گرم
پیاز درشت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۱ عدد
سیر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲ حبه
رب گوجهفرنگی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲ قاشق غذا خوری
سیبزمینی بزرگ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۱ عدد
ادویههای مورد نیاز (نمک، فلفل، زردچوبه، کاری، زیره، دارچین و زعفران) . . . بهمقدار لازم
روغن سرخکردنی و آب . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . بهمقدار لازم
طرز تهیه:
اول پس از پاک کردن و شستن دال عدسها، آنها را با کمی آب داخل قابلمهای میریزیم و روی حرارت قرار میدهیم تا بپزد.
یک عدد سیبزمینی بزرگ را هم پوست میکَنیم و به چهار یا شش قسمت برش میدهیم و برای لعابدارتر کردنِ غذا آن را داخل قابلمه میاندازیم تا بههمراه دال عدس در آب بپزد.
پیاز را خرد میکنیم و آن را داخل تابهای در روغن داغ بههمراه زردچوبه و نمک و ادویهها تفت میدهیم (مقدار ادویهها بنا به سلیقه میتواند کم یا زیاد شود). زمانیکه پیاز نرم شد و تغییر رنگ داد، سیر رندهشده را اضافه میکنیم و آن را هم کمی با پیاز تفت میدهیم.
رب گوجهفرنگی را هم اضافه میکنیم و تفت میدهیم تا سرخ شود و حالت خامی آن از بین برود. پس از تغییر رنگ دادن رب، کمی آب اضافه و حرارت را ملایم میکنیم و زمان میدهیم تا سس غلیظ شود. ضمناً میتوان از گوجهفرنگی رندهشده نیز استفاده کرد.
تکههای سیبزمینی را که بههمراه دال عدس پخته شدهاند، از قابلمه خارج و با قاشق یا گوشتکوبی له میکنیم و بهصورت پوره درمیآوریم. پوره را هم به سس اضافه میکنیم و سپس کمی هم مخلوط سس و پوره روی حرارت قرار میدهیم. بعد از پختن دال عدس و لعاب انداختن آن، این مواد را به قابلمه اضافه میکنیم و خوب هم میزنیم. چند دقیقهای آن را روی حرارت قرار میدهیم، پس از آن دال عدس ما آماده است.
برخی دال عدس را مانند عدسی سرو میکنند، ولی مرسومتر آن است که بهعنوان خورشت از آن استفاده میکنند. بنابراین، میتوان برنج را دم و دال عدس را با برنج میل کرد.