دکتر سعید پی‌پل‌زاده – ونکوور
ماه‌گرفتگی جزئی‌ای که در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴ رخ می‌دهد، یکی از پدیده‌های جذاب آسمانی است که برای علاقه‌مندان به نجوم در ونکوور قابل‌مشاهده خواهد بود. این رویداد در ساعت ۷:۲۱ عصر آغاز می‌شود و در همان زمان ماه در افق شرقی طلوع می‌کند. این لحظه برای علاقه‌مندان به نجوم بسیار جذاب است، زیرا می‌توانند ماه را در حالت گرفته در افق ببینند. ماه‌گرفتگی در ساعت ۷:۴۴ شب، به اوج خود می‌رسد و پایان آن ساعت ۹:۴۷ شب خواهد بود. میزان گرفتگی ماه در این رویداد حدود ۰٫۰۸۵ یا ۸٫۵ درصد است به‌این معنا که بخش کوچکی از ماه در سایهٔ زمین قرار می‌گیرد و بخشی از آن روشن باقی می‌ماند. این منظرهٔ نادر که ماه در حالی‌که قسمتی از آن در سایهٔ زمین قرار گرفته، از افق طلوع می‌کند، یکی از جادویی‌ترین لحظات ماه‌گرفتگی است. با توجه به اینکه هوا در این زمان کمی تاریک می‌شود، مشاهدهٔ ماه در حالت گرفته در هنگام طلوع آن تجربه‌ای دیدنی و متفاوت خواهد بود.
مکان‌های مناسب برای رصد در ونکوور
شهر ونکوور، با وجود پارک‌های طبیعی و مناطق مرتفع اطراف، یکی از بهترین مکان‌ها برای رصد این پدیده است. مناطقی مانند استنلی پارک، کوه‌های شمالی یا حتی مناطق کم‌نورتر اطراف شهر مانند گراس مانتین می‌توانند مکان‌های ایده‌آلی برای مشاهدهٔ این ماه‌گرفتگی باشند. هرچه از منابع نوری مصنوعی دورتر باشید، شانس بیشتری برای مشاهدهٔ دقیق‌تر این پدیده خواهید داشت. حتی با چشم غیرمسلح نیز می‌توانید ماه‌گرفتگی را بدون خطر مشاهده کنید، اما استفاده از تلسکوپ یا دوربین‌های دوچشمی تجربهٔ شما را عمیق‌تر می‌کند.
اهمیت علمی ماه‌گرفتگی‌ها
ماه‌گرفتگی‌ها از دیرباز به‌عنوان یکی از پدیده‌های علمی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این رویداد زمانی رخ می‌دهد که زمین بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایهٔ زمین بر روی ماه می‌افتد. این پدیده‌ها به اخترشناسان امکان بررسی دقیق‌تر مدار و فاصلهٔ زمین و ماه را می‌دهند. علاوه بر این، مطالعهٔ سایهٔ زمین بر روی ماه می‌تواند به درک بهتر ما از شکل و اندازهٔ زمین نیز کمک کند.
ماه‌گرفتگی‌ها همچنین برای نجوم‌پژوهان فرصتی فوق‌العاده‌اند تا تغییرات مداری و محیطی ماه را در طول زمان بررسی کنند. تغییرات کوچکی که در مدت زمان ماه‌گرفتگی رخ می‌دهد، اطلاعات مهمی دربارهٔ چگونگی حرکت مدار ماه و تأثیرات آن بر زمین ارائه می‌دهد.
ماه‌گرفتگی و تکنولوژی‌های نوین در رصد نجومی
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های فناوری نقش مهمی در رصد پدیده‌های آسمانی مانند ماه‌گرفتگی ایفا کرده است. امروزه، تلسکوپ‌های پیشرفتهٔ دیجیتالی و ابزارهای جدید مانند دوربین‌های حساس به نور و نرم‌افزارهای شبیه‌سازی، به علاقه‌مندان به نجوم این امکان را می‌دهند تا ماه‌گرفتگی را با دقت بیشتری بررسی کنند. همچنین، ماهواره‌ها و رصدخانه‌های فضایی نقش بزرگی در مطالعهٔ این پدیده‌ها دارند و به دانشمندان کمک می‌کنند تا تغییرات جزئی در مدار ماه و اثرات آن بر روی زمین را بررسی کنند. این پیشرفت‌ها همچنین برای افراد عادی امکان رصد این پدیده‌ها را از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی و پخش زنده فراهم کرده است.
https://www.flickr.com/photos/texaseagle/5281023190
ماه‌گرفتگی در فرهنگ‌های مختلف
ماه‌گرفتگی‌ها همواره به‌عنوان نشانه‌های مهم در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف شناخته شده‌اند. برای بسیاری از اقوام، ماه‌گرفتگی نه‌تنها یک پدیدهٔ علمی، بلکه پدیده‌ای مذهبی یا اسطوره‌ای بوده است. در فرهنگ‌های بومیان آمریکای شمالی، ماه‌گرفتگی‌ها معنای عمیقی داشته‌اند. برخی از قبایل بومیان ماه‌گرفتگی را به‌عنوان نشانه‌ای از نبرد بین خدایان آسمانی یا رویدادی مقدس تلقی می‌کردند. آن‌ها باور داشتند که ماه، در هنگام گرفتگی، در حال نبرد با نیروهای تاریکی است و به‌همین دلیل از طریق دعا و نیایش از ماه و طبیعت درخواست می‌کردند تا از این مبارزه پیروز بیرون بیاید.
در فرهنگ‌های بومیان بومی، ماه به‌عنوان نمادی حیاتی شناخته می‌شد که با زمین، طبیعت و زندگی در ارتباط بود. برخی از این اقوام، ماه‌گرفتگی را به‌عنوان زمانی برای تفکر و دعا در نظر می‌گرفتند و از این رویداد برای تأمل بر زندگی و ارتباطات خود با طبیعت استفاده می‌کردند. همچنین این پدیده به‌عنوان نشانه‌ای از تغییرات در چرخه‌های زندگی و طبیعت تلقی می‌شد.
ماه‌گرفتگی و خرافات در فرهنگ بومیان
برخی از قبایل بومی در آمریکای شمالی، ماه‌گرفتگی را به‌عنوان نشانه‌ای از خشم یا نارضایتی خدایان تلقی می‌کردند. به‌عنوان مثال، قبیلهٔ ناواهو (Navajo) ماه‌گرفتگی را به‌عنوان زمانی برای خلوص و پاک‌سازی می‌دیدند؛ مردم از انجام فعالیت‌های روزانهٔ خود دست می‌کشیدند تا زمانی برای تأمل و نیایش فراهم شود. به‌باور آن‌ها، زمانی که ماه در سایه قرار می‌گیرد، به‌نوعی در حال «مرگ» است و بنابراین باید برای بازگشت آن دعا کرد. همچنین برخی دیگر از قبایل به این باور بودند که ماه گرفتار روح‌های تاریک یا موجودات ناشناخته‌ای شده است و در این لحظه به کمک انسان‌ها نیاز دارد.
با وجود اینکه امروزه بسیاری از این خرافات و باورها به دست فراموشی سپرده شده‌اند، همچنان جنبه‌های فرهنگی ماه‌گرفتگی در میان بومیان آمریکای شمالی به‌عنوان بخشی از هویت و تاریخ فرهنگی آن‌ها محسوب می‌شود.
چرا این ماه‌گرفتگی در ونکوور مهم است؟
علاوه بر اهمیت علمی این پدیده، شرایط محیطی ونکوور نیز به‌طور خاصی مناسب برای رصد این ماه‌گرفتگی است. شهر ونکوور، با وجود هوای نسبتاً پاک و آسمان صاف در این فصل، به مکانی ایده‌آل برای مشاهدهٔ این پدیده تبدیل می‌شود. علاوه بر این، به‌دلیل وجود علاقهٔ شدید به نجوم در این منطقه، بسیاری از گروه‌های نجومی و رصدخانه‌های محلی برنامه‌های ویژه‌ای برای این ماه‌گرفتگی تدارک دیده‌اند.
یکی از این برنامه‌های جذاب، تور خانوادگی رصد ماه‌گرفتگی است که در استنلی پارک برگزار خواهد شد. این رویداد به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که با استفاده از تلسکوپ‌های حرفه‌ای، علاوه بر مشاهدهٔ ماه‌گرفتگی، سیارهٔ زحل و حلقه‌های زیبای آن را نیز رصد کنند. همچنین، شرکت‌کنندگان در این تور می‌توانند ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) را که در طول ماه‌گرفتگی در آسمان ظاهر می‌شود، مشاهده کنند. این تور خانوادگی، فرصتی عالی برای خانواده‌هاست تا از زیبایی‌های آسمان شب لذت ببرند و با پدیده‌های شگفت‌انگیز آسمان بیشتر آشنا شوند.
برای راحتی شرکت‌کنندگان، توصیه می‌شود لباس گرم و پتو همراه داشته باشند، زیرا در ساعات پایانی شب هوا ممکن است خنک شود. همچنین می‌توانید خوراکی و نوشیدنی گرم برای خود بیاورید تا تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر از این رویداد آسمانی داشته باشید.
- خدمات تور:
- رصد ماه‌گرفتگی با تلسکوپ حرفه‌ای
- مشاهده سیارهٔ زحل و حلقه‌های شگفت‌انگیزش
- رصد ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS)
- رصد آسمان شب و ستارگان درخشان
- شنیدن صدای شلیک توپِ Nine O’Clock Gun
- تاریخ: سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴
- ساعت: ۷:۳۰ تا ۹:۳۰ شب
- محل: استنلی پارک
این رویداد علاوه بر جنبهٔ تفریحی، به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا اطلاعات علمی مفیدی را دربارهٔ ماه‌گرفتگی و دیگر پدیده‌های نجومی به دست آورند. برای علاقه‌مندان به رصد آسمان شب، این فرصت تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود.
سعید پی‌پل‌زاده
+۱-۶۷۲-۵۵۸-۴۵۳۴
