سیما غفارزاده – ونکوور
طی چهار ماه گذشته، اغلب در اینجا مروری داشته‌ایم بر عمل کردن دولت جدید بی‌سی به وعده‌های انتخاباتی‌اش و تا به اینجا با خشنودی شاهد روند مثبت دولت در این زمینه بوده‌ایم. اما، دوشنبهٔ گذشته، در ۱۴۷اُمین روز از به‌قدرت رسیدنِ دولت بی‌سی ان‌دی‌پی، خبر به‌تصویب رساندنِ پروژهٔ سد سایت سی (Site C dam) را همه شنیدیم؛ به‌رغم مخالفت شدید اقوام اولیه، ساکنان بریتیش کلمبیا و جبههٔ متحد حزب سبز، نه تنها در بی‌سی بلکه در سرتاسر کانادا، و البته برخلاف وعدهٔ انتخاباتی خودش! [۱]
قطعاً بسیاری از شما کمابیش دربارهٔ این پروژهٔ عظیم و منازعات هواداران و مخالفان ساخت آن شنیده‌اید. حال، به بهانهٔ این تصمیم دولت بی‌سی، که موجب ناامیدی و ناراحتی بسیاری شده، بد نیست مزایا و معایب سد سایت سی را مروری بکنیم.
مزایا:
- تولید برق فراوان برای جوابگویی تقاضا در صورتی که این تقاضا رشد کند.
- امکان تولید برق پایدار برای حفظ موازنهٔ برق تولیدشده توسط انرژی‌های تجدیدپذیر (البته با توجه به اینکه بی‌سی همین حالا هم میزان زیادی برق هیدروالکتریک دارد، اینکه چنین چیزی مورد نیاز باشد، جای سؤال دارد).
- ایجاد اشتغال برای ۲۰۰۰ نفر و البته دستمایهٔ خوبی برای سیاستمداران برای آنکه بگویند دارند اشتغال‌زایی می‌کنند.
معایب:
- اعداد و ارقام خودِ بی‌سی هایدرو (BC Hydro) نشان می‌دهد که ما تا ۱۰ سال پس از پایان ساخت سد، به این برق تولیدی نیازی نخواهیم داشت. برای آن ۱۰ سال، ما برق را به قیمت بازار خواهیم فروخت، که به‌طور قابل ملاحظه‌ای از هزینهٔ تولید این برق پایین‌ترست. برخی مطالعات نشان می‌دهد که ما ۱-۲ میلیارد دلار در آن ۱۰ سال ضرر خواهیم کرد، که این خود علاوه بر هزینهٔ ساخت سد است.
- بی‌سی هایدرو غالباً تقاضا برای برق را بیش از حد نیاز تخمین می‌زند. اما باید توجه کرد که تقاضا برای برق در بی‌سی، در دههٔ قبل تقریباً ثابت بوده است، و این دلیل خوبی‌ست برای آنکه ما به برق تولیدی سایت سی (Site C) نیاز نخواهیم داشت. در مجموع ساخت این سد چیزی حدود ۱۰٫۷ میلیارد دلار هزینه دارد و به عبارتی ۷۰ سال بدهی برای پرداخت‌کنندگان مالیات در این استان تا آن را به‌طور کامل بازپرداخت کنند.
- در بسیاری توجیهات برای ساخت این سد آمده است که برق تولیدی برای صنعت ال‌ان‌جی یا همان گاز طبیعی مایع (LNG industry) مورد نیاز خواهد بود. پس نبودن ال‌ان‌جی که هواداران محیط زیست و بومیان منطقه به‌شدت مخالف آن‌اند، مساوی‌ست با عدم نیاز به اجرایی شدنِ پروژهٔ سایت سی و البته مساوی با عدم اتلاف پول ما.
- حتی اگر ما در آینده به برق تولیدی از سایت سی نیاز داشته باشیم، انتخاب‌های بسیار دیگری وجود دارد که این برق را با بهای کمتر و همچنین با تبعات زیست محیطی کمتر در اختیار ما قرار می‌دهد: سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انواع انرژی‌های خورشیدی، بادی، یا ژئوترمال که به‌طور قابل ملاحظه‌ای ارزان‌تر شده‌اند و نفروختنِ سهم ما از حقوق قرارداد کلمبیا ریور (Columbia River Treaty Entitlement) به آمریکا یا تمرکز روی برنامه‌های صرفه‌جویی در مصرف برق، از جمله گزینه‌هایی‌اند که اگر چنین نیازی هم باشد، هزینهٔ کمتری خواهند داشت.
- سایت سی هرگز به‌طور صحیح و جامع توسط کمیتهٔ خدمات رفاهی بی‌سی ( British Columbia Utilities Commission) مطالعه نشده است. بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که پیش از اجرایی شدنِ این پروژهٔ بزرگ و چنین سرمایه‌گذاری عظیمی، بایستی توسط این کمیته بررسی و تأیید بشود.
- بخش اعظمی از پیس ولی (Peace Valley) از لیست زمین‌های کشاورزی خارج شده است، تنها به این دلیل که سایت سی بتواند ساخته شود، و این در حالی‌ست که این منطقه می‌تواند غذای یک میلیون نفر را تأمین کند.
- ساخت سایت سی بیانیهٔ سازمان ملل در رابطه با حقوق اقوام اولیه را نقض می‌کند؛ بیانیه‌ای که کانادا آن را امضا کرده و بنابراین ملزم به جلب رضایت مردم بومی منطقه، پیش از ساخت چنین پروژه‌هایی در سرزمین آنان است.
- سایت سی زیستگاه حیات وحش را زیر آب خواهد برد، جیوه به داخل آب وارد خواهد کرد و تأثیرات مخرب جدی بر روی پارک ملی جنگلی بوفالو (Wood Buffalo National Park)، بزرگ‌ترین سایت میراث جهانی یونسکو (UNESCO World Heritage Site)، خواهد داشت.
تصور می‌کنم مزایا و معایب اجرای پروژهٔ سایت سی به اندازهٔ کافی گویاست که چرا جمع بیشماری در این استان، علاوه بر اقوام اولیه، با آن شدیداً مخالف‌اند. و این افراد معتقدند که مبارزه پایان نیافته است؛ همچنان باید در جبههٔ مبارزه با ساخت این سد، چنانچه که در جبههٔ مبارزه با خط لولهٔ کیندر مورگن و دیگر پروژه‌هایی که محیط زیست و زندگی انسان‌های بسیاری را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایستاد و اجازه نداد که به‌جز خطرات یادشده، بدهی بزرگی از ما به فرزندان و نسل‌های بعدی به ارث برسد.
* * *
جمعهٔ دو هفته قبل به‌همراه تنی چند از هموطنان ملاقاتی داشتیم با وزیر آموزش و پرورش بی‌سی که مشروح گزارش آن در همین شماره آمده است. از شما، خصوصاً والدین گرامی، دعوت می‌کنم حتماً این گزارش را بخوانید و چنانچه به موضوع علاقه‌مندید، آن را به‌طور جدی دنبال کنید. خیلی ساده، دولت با طرح افزودن زبان فارسی به برنامه‌های درسی مدارس، موافق است، اما این به خودیِ خود به جایی نمی‌رسد، مگر آنکه ما به‌عنوان مادران و پدران صدای خود را به گوش مناطق آموزشی مدارس برسانیم. توجه فرمایید که انتخابات شهرداری‌ها، اعضای شورای شهر و هیئت مدیرهٔ مدارس در پیش روی ماست، یعنی نوامبر سال آینده. در چنین شرایطی‌ست که مسئولان با توجه بیشتری به خواسته‌های مردم می‌پردازند؛ فرصت را دریابیم.
۱- این توضیح در سر مقالهٔ شمارهٔ ۴۵ نشریه مورخ ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷ دربارهٔ این مطلب در نشریهٔ رسانهٔ هیاری منتشر شده است:
در شمارهٔ گذشته، طی این یادداشت تصمیم دولت جان هورگان برای ادامهٔ ساخت سد سایت سی مورد نقد قرار گرفت. عنوان آن یادداشت «نخستین خلف وعدهٔ جان هورگان» بود و در متن هم اشاره شده بود که هورگان «برخلاف وعدهٔ انتخاباتی خودش» تصمیم به ادامهٔ ساخت سد سایت سی گرفته است.
هرچند صحت بقیهٔ موارد ذکرشده در آن یادداشت کماکان به قوهٔ خود باقی است، لازم می‌بینم که این توضیح را جهتِ پوزش و تصحیح دو موردی که در بالا اشاره شد، برای تنویر افکار عمومی، اضافه کنم. جان هورگان و حزب بی‌سی ان‌دی‌پی علی‌رغم مخالفت‌های پیشین با ساخت سد سایت سی، در پلت‌فرم انتخاباتی‌‌‌شان اشاره‌ای به توقف ساخت این سد نکرده بودند. پس از اعلام نتایج انتخابات، دو حزب دموکرات نوین بی‌سی و حزب سبز بی‌سی با هم توافق‌نامه‌ای امضا کردند که یکی از بندهای آن ارجاع پروندهٔ ساخت سد سایت سی به کمیسیون خدمات رفاهی بریتیش کلمبیا برای بررسی توجیه اقتصادی آن طرح و پیامدهای ساخت آن برای ساکنان استان با توجه به میزان فعلی و چشم‌انداز تولید و مصرف انرژی در استان بود. پس از اعلام نظر کارشناسی این کمیسیون، دو حزب یادشده در تفسیر نتایج اعلام‌شده نظراتی کاملاً متفاوت داشتند. حزب سبز معتقد بود که نتایج اعلام‌شده، به‌وضوح نشانگر آن است که باید برای پیشگیری از زیان بیشتر، جلوی ساخت این سد گرفته شود، ولی جان هورگان، نخست‌وزیر بی‌سی، بر اساس یافته‌های این گزارش دستور به ادامهٔ ساخت این سد داد.
امید است توضیح فوق به روشن‌تر شدن موضوع کمک کرده باشد.