آرام روانشاد – ایران
کارگردان: شاون لِوی
محصول: ۲۰۲۱
فیلمنامه: مَت لیبرمن
بازیگران: رایان رینولدز، جودی کومر، تایکا وِیتیتی، جو کِری، اوتکارش اَمبودکار
داستان فیلم
وقتی کارمند بانکی متوجه می‌شود که در واقع بازیکن پس‌زمینه در یک بازی ویدیویی جهانِ باز* است، تصمیم می‌گیرد قهرمان داستان خودش شود؛ داستانی که می‌تواند خودش آن را بازنویسی کند. در دنیایی که هیچ محدودیتی وجود ندارد، او مصمم است تا قبل از اینکه خیلی دیر شود، شهر را به‌روش خود نجات دهد.
دربارهٔ فیلم
«تو واقعی نیستی، تو برنامه‌نویسی شده‌ای، تو هوش مصنوعی هستی، طوری برنامه‌ریزی شده‌ای که این‌چنین باشی و این جهانی که در آن زیست می‌کنی، فقط یک بازی کامپیوتری است، نه چیزی بیشتر! کدهای این بازی به سرقت رفته، این جهان نباید این‌طور باشد، جهان اصلی پشت آب‌هایی است که اگر از آن بگذری به بهشت می‌رسی».
این‌ها دیالوگ‌هایی کلیدی فیلم است. احتمالاً اگر شما هم جزو علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی باشید، این مطلب را بهتر درک خواهید کرد. اگر هم از آن پدر و مادرهایی بوده‌اید که تا به امروز مشکلات زیادی با فرزندانشان به‌علت زیاده‌روی این بازی‌ها داشته‌اند، این فیلم برایتان بسیار دیدنی خواهد بود. در سال‌های اخیر آنچه اجتناب‌ناپذیر است، سرعت پیشرفت تکنولوژی و در کنارش نسل جدید سرگرمی‌ها است. انسان مدرنی که در دام گریزناپذیر روزمرگی گرفتار می‌شود و هر روز بیشتر به درون خود فرو می‌رود، نیازمند چیزی است که تنهایی‌اش را برطرف کند و برای ساعاتی او را از دغدغه‌هایش دور کند. در سال‌های پیش اکثر محققان بر این باور بودند که سرگرمی‌های مجازی برای انسان به‌خصوص کودکان مضر است و باعث اختلالاتی در روان انسان می‌شود. این روزها اما باورها نسبت به این موضوع تغییر کرده و در بعضی تحقیق‌های علمی اثبات شده است که این بازی‌ها حتی در روند تقویت هوش و خلاقیت انسان و به‌خصوص کودکان مؤثر است، البته اگر به‌روشی کنترل‌شده مدیریت شود. برای همهٔ ما پیش آمده که در حین رفت و آمد، اوقات بیکاری خودمان را با یکی از این بازی‌ها سرگرم کنیم و با گذشت زمان محدودیت‌هایش راضی‌مان نکند و در جستجوی سرگرمی پیچیده‌تری باشیم. خالقان این سرگرمی‌ها نیز روزبه‌روز در تکاپو و رقابت‌اند که سرگرمی‌هایی با جلوه‌های واقع‌گرایانه‌تر عرضه کنند و کار تا جایی پیش می‌رود که امروز یکی از داغ‌ترین مباحث روز دنیا چیزی است به‌نام هوش مصنوعی. هوش مصنوعی یکی از جنجالی‌ترین اختراعات نوع بشر تا به امروز است، چرا که انسان را به خلق چیزی نزدیک می‌کند که شبیه به خودش است، تحلیل می‌کند، به‌خاطر می‌سپارد و یاد می‌گیرد ولی شاید مهم‌ترین وجه تمایزش با انسان نداشتن آگاهی است.
این روزها شاید به‌واسطهٔ اخبار و رسانه‌های مجازی واژهٔ متاورس برای گوش اکثر آدم‌ها آشنا باشد. متاورس، جهانی مجازی است که همه‌چیز آن کاملاً شبیه واقعیت زندگی خودمان است، به‌جز حقیقت وجود خودش. متاورس بازی‌ای است که انسان‌ها برای سرگرمی و ارتباط با یکدیگر در آن شرکت می‌کنند؛ واقعیتی مجازی برای سرگرمی. در این جهان مجازی جزئیاتی طراحی شده‌اند که آن را هر چه بیشتر به جهان خودمان نزدیک کنند و نامشان را پس‌زمینه گذاشته‌اند. طبیعت، موجودات، ساختمان‌ها و مهم‌تر از همه انسان‌ها، برای آنکه این سرگرمی را به واقعیت نزدیک کنند. رانندهٔ تاکسی شهر که مسافر سوار می‌کند. زن باریستایی که در کافه کار می‌کند. همه و همه دارای شخصیت‌هایی‌اند که طراحان از پیش برایشان طراحی کرده‌اند و بازی‌کننده با شخصیتی که خودش در بازی طراحی می‌کند، در میان شخصیت‌های پس‌زمینه و خیالی بازی می‌کند و مرحله‌هایش را جلو می‌برد. همه‌چیز طبق برنامه‌ای منظم پیش می‌رود تا زمانی که یکی از شخصیت‌ها که کارمند بانک است، با دیدن یکی از بازی‌کننده‌ها چیزی درش تغییر می‌کند و از آنچه طراحی شده تا انجام دهد، فراتر می‌رود. عشق، شخصیتی غیرواقعی در جهانی غیرواقعی را به چیزی می‌رساند که هرگز متعلق به او نبوده است، یعنی آگاهی.
چند سطر بالا موضوع یکی از آثار سال ۲۰۲۱ است به نام مرد آزاد. در این اثر یک شخصیت ساختگیِ بازی که ارزش چندانی ندارد، به آگاهی دست پیدا می‌کند. یکی از بزرگ‌ترین سؤالاتی که این فیلم در ذهن شما ایجاد خواهد کرد، این است که چطور می‌توان اثبات کرد ما خود چیزی غیر از آنچه درون این فیلم می‌گذرد نباشیم؟ یک کارمند بانک که شخصیت پس‌زمینهٔ یک بازی است، به‌طرز اتفاقی یکی از بازی‌کننده‌ها را دنبال می‌کند و پس از صحبت با او به حقیقت جهان خودش پی می‌برد. درست در همان زمان جهانش در پی نابودی است، چرا که نسخهٔ جدیدی از آن بازی قرار است منتشر شود که با انتشار آن تمام شخصیت‌های نسخهٔ قبل از بین می‌روند و حالا یک کارمند سادهٔ بانک که به این آگاهی دست یافته، باید به قهرمان شهرش تبدیل شود. مرد آزاد می‌تواند دربارهٔ این باشد که چگونه یک فرد می‌تواند از انواع محدودیت‌های اجتماعی (نژاد، طبقه، جنسیت و غیره) که به‌نظر می‌رسد سرنوشتش را از پیش تعیین کرده‌اند، آزاد شود. هوشیاری مرد [آزاد] الهام‌بخشِ انسان‌های دنیای واقعی و دیگر شخصیت‌های غیرقابل‌بازی است برای خودآگاه‌شدن نسبت به اینکه چگونه در تمام این مدت حکم مهره‌ای در نقشه‌های دیگران را داشته‌اند.
مرد آزاد از آن جایی که ساختهٔ سال ۲۰۲۱ است، هنوز سرنوشتش در جوایز بین‌المللی مشخص نشده، اما نقدهای مثبت و امتیاز مردمیِ خوبی را از آن خود کرده است. مرد آزاد ساختهٔ کمپانی دیزنی است و مدت‌زمان آن یک ساعت و پنجاه و پنج دقیقه با بازی متفاوت رایان رینولدز تهیه‌کنندگی این اثر را بر عهده داشته است. او بازیگر آثار معروفی چون دِد پول (یک و دو) و فیلم اخطار قرمز است.
این فیلم در اغلب کتابخانه‌های مترو ونکوور از جمله کتابخانه‌های ونکوور، وست ونکوور، بخش نورث ونکوور، شهر نورث ونکوور، کوکئیتلام، برنابی و کتابخانه‌های منطقهٔ فریزر ولی موجود است که می‌توانید از طریق این کتابخانه‌ها آن را به‌رایگان امانت بگیرید و تماشا کنید. همچنین اگر مشترک سرویس پخش فیلم Disney+ باشید، می‌توانید بدون هزینهٔ اضافی آن را تماشا کنید.
آرام روانشاد نویسندهٔ این مطلب، روزنامه‌نگار و مدیر کانال سینمایی اوتوپیاست. کانال سینمایی اوتوپیا به معرفی و نقد آثار برتر سینمای جهان می‌پردازد. همچنین در کنار سینما مطالبی در حوزهٔ فلسفه و ادبیات هم با مخاطب به‌اشتراک می‌گذارد. با پیوستن (Join) به این کانال، به یک نشریهٔ سینمایی، هنری آنلاین در سطح بالا دسترسی پیدا خواهید کرد.
*جهان باز یا دنیای آزاد (به انگلیسی: Open World) یک مکانیک بازی و اصطلاحاتی است که به گونه‌ای از طراحی فضا در بازی ویدئویی اشاره می‌کنند که به بازیکن اجازه می‌دهد آزادانه در یک دنیای مجازی حرکت کند و آزادی قابل‌توجهی در انتخاب چگونگی و زمان انجام اهداف (Objectives) داشته باشد، این نوع از بازی‌ها در تضاد با بازی‌های دارای ساختار و داستان خطی هستند. بازی‌هایی مانند اتومبیل‌دزدی بزرگ و رد دد از جمله مثال‌های این نوع‌اند. منبع: ویکی‌پدیا