La Cérémonie
آرام روانشاد – ایران
محصول کشور: فرانسه
کارگردان: کلود شابرول (Claude Chabrol)
فیلمنامه: Claude Chabrol – Caroline Eliacheff
بازیگران: Valentin Merlet – Virginie Ledoyen – Jean-Pierre Cassel – jacqueline Bisset – Sandrine Bonnaire – Isabelle Huppert
جوایز مهم: جایزهٔ سزار (فرانسه) برای بهترین بازیگر زن (ایزابل هوپرت) – جام ولپی برای بهترین بازیگر زن (ایزابل هوپرت و ساندرین بونیر) – جایزهٔ اتحادیهٔ منتقدان لس آنجلس برای بهترین فیلم خارجی – جایزهٔ انجمن ملی منتقدان (آمریکا) برای بهترین فیلم خارجی – جایزهٔ مترو مدیا برای کارگردان (کلود شابرول) در جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم تورنتو
داستان
کاترین لولِیو برای کارهای خانه‌اش به‌دنبال یک مستخدم است که با سوفی آشنا می‌شود. سوفی به‌تازگی کار خود را از دست داده، کارفرمای قبلی‌اش به‌دلیل فوت همسرش تصمیم دارد به استرالیا برود. سوفی با مادام لولِیو در کافه‌ای ملاقات می‌کند. مادام شرایط خانه، فاصله دور آن نسبت به شهر و کارهایی را که از سوفی می‌خواهد، برایش توضیح می‌دهد. توصیه‌نامهٔ کارفرمای سابق سوفی را می‌خواند و برای روز سه شنبه در ایستگاه قطار قرار می‌گذارند. نماهایی از مادام در حال رانندگی به خانه‌اش داریم. سکانس بعد، خانهٔ مادام و باقی اعضای خانواده را به مخاطب معرفی می‌کند و نیم‌نگاهی به رابطهٔ اعضای خانواده اشرافی با هم داریم.
روز سه شنبه، مادام و سوفی در ایستگاه ملاقات می‌کنند. سوفی آماده برای شروع کارش، همراه با مادام به‌سمت ماشین می‌روند که در همان لحظه زنی که در ادارهٔ پست کار می‌کند به مادام می‌گوید که اگر امکان دارد او را هم تا اداره برساند. مادام قبول می‌کند. سوفی و آن زن با هم آشنا می‌شوند و این سرآغاز ماجرایی هولناک است.
دربارهٔ فیلم
فیلم اقتباسی آزاد از رمانی به‌نام «قضاوت در سنگ» اثر روت راندل است، همچنین اشاره دارد به داستان کریستین و لی پاپن دو خواهر فرانسوی که در سال ۱۹۳۳ در خانه‌ای به‌عنوان خدمتکار زندگی می‌کردند. زندگی آن دو تأثیر قابل‌توجهی بر روشنفکران فرانسوی، ژان ژنه، ژان پل سارتر و ژاک لاکان گذاشت و به‌عنوان نمادی از مبارزهٔ طبقاتی ناشی از «استثمار طبقهٔ کارگر» در نظر گرفته شد.
بازی‌های فیلم برگرفته از نمایشنامهٔ «کُلفت‌ها» اثر ژان ژنه است که همین نمایشنامه هم برگرفته از زندگی دو خواهر یادشده بوده است.
شابرول در اکثر فیلم‌هایش به مسائل زنان می‌پردازد. مانند ویولت نوزیر یا داستان زنان که نام فیلم گویای مضمونش است. قطعاً می‌توان از شابرول به‌عنوان یک فیلمساز فمنیست یاد کرد. دغدغهٔ او در خصوص طبقهٔ کارگر در بیشتر فیلم‌هایش و به‌خصوص این فیلم قابل‌مشاهده است؛ او تمام سعی خود را می‌کند تا سختی‌هایی را که افراد این طبقه تحمل می‌کنند، به تصویر بیاورد. طعنه‌هایی که به طبقهٔ بورژوا می‌زند (مانند سکانس ابتدایی فیلم که سر میز نهار از آمدن مستخدم جدید صحبت می‌کنند)، وفاداری به مکتبش را که همان موج نو فرانسه است و خودش از پیشگامانش بود، نشان می‌دهد. شابرول، بزرگ‌ترین مؤلفهٔ موج نو فرانسه را در فیلم‌هایش به‌دقت رعایت می‌کند. مؤلفه‌ای که می‌گوید سینما باید حقیقت حال را نشان دهد؛ مسائلی چون سختی‌های طبقهٔ کارگر و قشر ضعیف جامعه، واقعیت‌هایی از زندگی که هر روز جلو روی‌مان اتفاق می‌افتد و نسبت به آن بی‌توجه‌ایم که قبل از این در سینما به این وضوح وجود نداشت.
بازی‌ها
پایهٔ اصلی داستان که از نشان‌دادن زندگی سوفی آغاز می‌شود، بار اصلی بازی را به دوش ساندرین بون‌ایر(نقش سوفی) می‌اندازد و سپس با ورود ایزابل هوپرت (نقش ژان) به خط داستان، این بار بین آن دو تقسیم می‌شود.
دو بازی متفاوت یکی از جنس مینی‌مال با کمترین اضافه‌کاری و برازندهٔ شخصیتی که می‌بایست بازی کند و دیگری، یک بازی پرشور و پر از حرکت و احساس، که مکمل یکدیگرند. البته این بدان معنی نیست که بازی باقی بازیگران قابل‌توجه نیست، هر کدام آن‌ها به‌درستی در موقعیت کاراکترشان بازی می‌کنند.
اما چون با وجود سوفی و ژان خط داستان جلو می‌رود، تمرکز اصلی روی بازی این دو نفر است. ایزابل هوپرت که یکی از بزرگ‌ترین بازیگران زنی است که در تاریخ سینما می‌توان از او نام برد، بازی‌اش در نقش ژان فوق درخشان است، چرا که باید درون پیچیدهٔ کاراکتری چون ژان را بدون اغراق و هرگونه درشت‌نمایی بازی کند.
تمام آنچه در مدت زمان یک ساعت و چهل دقیقه‌ای خواهید دید، برای شما جذاب خواهد بود و البته پس از پایان در ذهن شما این سؤال مطرح می‌شود که چه اتفاقی افتاد؟ حق با که بود؟
آیا باید در برابر فشار و ظلمی که دست تقدیر برایمان رقم می‌زند، سکوت کرد یا آنکه باید بر علیه‌اش طغیان کرد و جنگید. پایان این فیلم شما را شگفت‌زده می‌کند و محال است فراموشش کنید.
این فیلم در کتابخانهٔ شهر ونکوور موجود است و می‌توانید آن را به رایگان به امانت بگیرید.
آرام روانشاد نویسندهٔ این مطلب، روزنامه‌نگار و مدیر کانال سینمایی اوتوپیاست. کانال سینمایی اوتوپیا به معرفی و نقد آثار برتر سینمای جهان می‌پردازد. همچنین در کنار سینما مطالبی در حوزهٔ فلسفه و ادبیات هم با مخاطب به اشتراک می‌گذارد. با پیوستن (Join) به این کانال به یک نشریهٔ سینمایی، هنری آنلاین در سطح بالا دسترسی پیدا خواهید کرد.