رسانهٔ همیاری – ونکوور
شش ماه پس از فاجعهٔ سرنگونی پرواز PS752 شرکت هواپیمایی اوکراین لحظاتی پس از برخاستن از باند فرودگاه با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران، هنوز به هیچ‌کدام از پرسش‌های بازماندگان و کارشناسان پاسخی داده نشده است.
گام ابتدایی و اساسی یعنی بازخوانی داده‌های جعبهٔ سیاه، هنوز برداشته نشده است. در این بین شیوع بیماری کووید-۱۹ در سراسر جهان هم مزید بر علت شده است. اوایل ماه آوریل سی‌تی‌وی طی گزارشی به‌نقل از کتی فاکس، رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا اعلام کرد که کانادا به ایران اطلاع داده روند تجزیه‌وتحلیل جعبهٔ سیاه هواپیمای ساقط‌شده اوکراین را به‌دلیل عدم امکان سفر کارشناسانش تا اطلاع بعدی متوقف کند.
متأسفانه پیگیری رسانهٔ همیاری از هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا دربارهٔ دلیل این تصمیم در عین اضطراری بودن این سفر و ضرورت مشخص شدن هرچه سریع‌تر نتایج تحلیل داده‌های جعبهٔ سیاه با وجود ادامهٔ مأموریت‌های دیپلماتیک سایر کارشناسان، دیپلمات‌ها و سفرای کانادا با رعایت پروتکل‌های ایمنی مربوط به کووید-۱۹به کشورهای دیگر، به پاسخ صریحی نرسید و جولی لرو، رئیس روابط عمومی هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا، به دادن پاسخ زیر اکتفا کرد:
«در تاریخ ۶ آوریل ۲۰۲۰ سازمان هواپیمایی کشوری ایران با نمایندگان و کارشناسان تأییدشده تماس گرفت تا ببیند دانلود اطلاعات رکوردرها چه زمانی امکان‌پذیر است. همهٔ کشورهای ذی‌نفع پاسخی هماهنگ دادند و مشخص کردند در آن مقطع زمانی و احتمالاً تا مدتی پس از آن امکان سفر وجود ندارد. برای دانلود و تجزیه‌وتحلیل رکوردرهای پرواز باید همهٔ نمایندگان و متخصصان تأییدشده حضور داشته باشند. این کار اکنون برای هفتهٔ ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۰ برنامه ریزی شده است.»
علاوه بر این در اطلاعیهٔ مورخ ۲۶ ژوئن ۲۰۲۰ هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا با اشاره به ضمیمهٔ ۱۳ کنوانسیون بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی اشاره شده که طبق این ضمیمه ایران مسئولیت انجام تحقیقات را بر عهده دارد و کشورهای اوکراین، آمریکا و فرانسه حق حضور در تحقیقات ایمنی را با انتصاب نمایندگان تأییدشده دارند. کانادا به‌عنوان کشوری که تعداد زیادی از شهروندانش را به‌دلیل سرنگونی هواپیما از دست داده است، امکان انتصاب کارشناسی را برای بررسی ایمنی حادثه دارد که تنها می‌تواند:
- از محل وقوع حادثه بازدید کند.
- به اطلاعاتی که از سوی کشور هدایت‌کنندهٔ تحقیقات (ایران) امکان انتشار عمومی دارند و نیز روند پیشرفت تحقیقات، دسترسی پیدا کند.
- کپی گزارش نهایی را دریافت کند.
مطابق این اطلاعیه داشتن عنوان «کارشناس» اجازهٔ مشارکت فعال در تحقیقات ایمنی هوانوردی را نمی‌دهد. در عین حال، در این گزارش آمده است که از هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا برای دانلود اطلاعات رکوردرها دعوت شده است و این هیئت با رعایت پروتکل‌های ایمنی و بهداشتی برای سفر در دوران شیوع کووید-۱۹، تیمی متشکل از متخصصان دانلود و تجزیه‌وتحلیل رکوردرها را به فرانسه، محل انجام این تحقیقات، خواهد فرستاد. هرچند در این بیانیه اشاره شده که مطابق ضمیمهٔ ۱۳ کنوانسیون بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی، افشای اطلاعات دانلود و یافته‌های تجزیه‌وتحلیل اطلاعات رکوردرها بدون اجازهٔ کشور محل وقوع حادثه امکان‌پذیر نیست و بر همین اساس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا بدون اجازهٔ سازمان هواپیمایی کشوری ایران اجازهٔ انتشار یافته‌هایش از تجزیه‌وتحلیل اطلاعات جعبهٔ سیاه را نخواهد داشت.
این در حالی است که افشای دو فایل صوتی از گفت‌وگوی بازماندگان فاجعهٔ سرنگونی پرواز ۷۵۲ با حسن رضایی‌فر، مدیرکل وقت دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری ایران، از سوی شبکهٔ سی‌بی‌سی و همچنین بی‌بی‌سی ابعاد جدیدی به این پرونده داده است.
این فایل‌ها حاکی از آن است که دلیل متوقف نکردن پروازهای غیرنظامی در شب حملهٔ ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق، تلاش برای مخفی نگه داشتن این حمله بوده است و همچنین فایل دوم حاکی از آن است که در همان صبح روز حادثه مقامات ایرانی از سرنگون شدن هواپیما با شلیک موشک‌های پدافند آگاه بوده‌اند.
پروفسور پیام اخوان، وکیل بین‌المللی، عضو دیوان دائمی داوری در لاهه و استاد دانشگاه مک‌گیل مونترآل، که فایل صوتی منتشرشده توسط سی‌بی‌سی را بررسی کرده است در گفت‌وگو با سی‌بی‌سی، این فایل صوتی را نشانگر تصمیم عامدانهٔ مقامات بلندپایهٔ ایرانی برای نگه داشتن هواپیماهایی با صدها سرنشین در آسمان ایران در شب حملهٔ شدید نظامی دانست. او گفت: «مقامات ارشد رهبری در دولت ایران عامدانه و آگاهانه این خطرات را نادیده گرفتند.» به‌گفتهٔ دکتر اخوان مسئله فقط خطای انسانی و اشتباه نیست، مسئله بی‌مسئولیتی مجرمانه است. او ادامه می‌دهد: «در خطر قرار دادن آگاهانهٔ هواپیمای غیرنظامی، استفاده از مسافران غیرنظامی به‌عنوان سپر انسانی، به‌وضوح مستوجب اتهام کیفری است.» اخوان در این گفت‌وگو همچنین اشاره کرده است که این فایل صوتی حاکی از آن است که تیم بررسی حادثه حقایق را پنهان می‌کند.
رالف گودیل، مشاور ویژهٔ دولت در پروندهٔ پرواز ۷۵۲ دربارهٔ فایل افشاشدهٔ سی‌بی‌سی با محکوم کردن سخنان رضایی‌فر، به این خبرگزاری گفته است: «گروه هماهنگی و پاسخ متشکل از کشورهای کانادا، اوکراین، سوئد، افغانستان و بریتانیا سخنان «جالب و بحث‌برانگیز» رضایی‌فر را بررسی خواهد کرد تا از صحت آن اطمینان یابد.»
حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن جانباختگان پرواز ۷۵۲ و یکی از بازماندگان قربانیان این پرواز، به سی‌بی‌سی گفت: «این فایل صوتی نگرانی‌های جدی دربارهٔ دو گزارش سازمان هواپیمایی کشوری ایران دربارهٔ سرنگونی پرواز ۷۵۲ به‌وجود آورده است.» او گفته است تفاوتی بین مدیرکل جدید با مدیرکل پیشین دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری ایران نمی‌بیند و این سازمان را سازمانی مستقل نمی‌داند بلکه آن را سازمانی می‌داند که همکاری نزدیکی با سپاه پاسداران دارد.
متأسفانه تلاش‌های رسانهٔ همیاری برای دریافت پاسخ از رالف گودیل، مشاور دولت فدرال کانادا در پروندهٔ سرنگونی پرواز ۷۵۲، و همچنین وزارت امورخارجهٔ کانادا تا لحظهٔ نگارش این متن بی‌نتیجه مانده است.