نگاهی به فیلم‌های شاخص جشنوارهٔ فیلم ونکوور ۲۰۱۸
تهیه‌شده توسط گروه پلان
جشنوارهٔ فیلم ونکوور موسوم به ویف (VIFF) امروز، ۲۷ سپتامبر با فیلم «پروژهٔ هامینگ برد» (The Hummingbird Project) افتتاح شد و تا ۱۲ اکتبر ۳۳۴ فیلم از ۵۵ کشور جهان را در چند نقطهٔ شهر به نمایش می‌گذارد. در این جشنواره ۱۶ فیلم اولین اکران بین‌المللی، ۴۱ فیلم اولین اکران در آمریکای شمالی و ۴۷ فیلم اولین اکران کانادایی را تجربه خواهند کرد.
با توجه به اهمیت شماری از این فیلم‌ها که از بهترین‌های امسال‌اند و همچنین تنوع زیاد آن‌ها، بر آن شدیم که برخی از این آثار را در اینجا معرفی کنیم.
هالیوود: در مسیر اسکار
اگر حوصلهٔ فیلم‌های بسیار هنری را ندارید و می‌خواهید در روزهای جشنواره به‌طور فشرده چند فیلم مهم سال را ببینید که احتمالاً در طی چند ماه آینده و در فصل جوایز اسکار حضور خواهند داشت، شاید این‌ها گزینه‌های جذابی باشند: فیلم «صدای نور» (Vox Lux) با بازی ناتالی پورتمن در نقش یک ستارهٔ راک در جشنوارهٔ ونیز چشم‌های شماری از سینمادوستان را خیره کرد و آن‌ها از همین الان پورتمن را در فهرست اسکاری‌ها قرار داده‌اند.
ملیسا مک کارتی در «آیا می‌توانی مرا ببخشی؟» (Can You Ever Forgive Me?) برای اولین بار در نقشی جدی ظاهر شده است
و رابرت ردفورد در آخرین نقش‌آفرینی‌اش در سینما پیش از بازنشستگی در فیلم «پیرمرد و اسلحه» (The Old Man & the Gun) بازی کرده است.
ژاک اودیار فرانسوی در اولین حضور جدی‌اش در یک محصول سراسر هالیوودی در مقام کارگردان به سراغ یک ژانر سراسر هالیوودی رفته است: وسترن «برادران سیسترز» (The Sisters Brothers) با بازی جان سی رایلی، جیک جیلنهال و واکین فینیکس که اقتباسی است از یک رمان پرفروش در سال‌های اخیر. نیکول کیدمن نیز که قول داده است هر هجده ماه در فیلم یک کارگردان زن بازی کند برای فرو رفتن در نقش یک پلیس لس آنجلسی روبروی دوربین کورین کوساما قرار می‌گیرد تا در فیلم «ویران‌کننده» (Destroyer) کاری را بکند که شاید دی کاپریو در «رفتگان» اسکورسیزی کرد.
سینمای هنری اروپا
برای بسیاری بخش جذاب ویف شاید دیدن فیلم‌هایی باشند که از جشنواره‌های معتبری چون کن، برلین و ونیز به ونکوور رسیده‌اند و امسال هم این بخش پر و پیمان است. سینمای هنری این روزهای اروپا هنوز یک اسم شاخص دارد: ژان لوک گدار که امسال با فیلم «کتاب تصویر» (The Image Book) دوباره سلیقهٔ سینمایی شما را به چالش می‌کشد.
فیلمی که میترا فراهانی یکی از تهیه‌کنندگان آن است و در جشنوارهٔ کن جایزهٔ نخل طلای افتخاری را از آن خود کرد. «درخت گلابی وحشی» (Wild Pear Tree) از نوری بیلگه جیلان یکی از گزینه‌های مطلوب دیگر است. کارگردان ترک‌تباری که در سال‌های قبل هم با «خواب زمستانی» و «روزی روزگاری آناتولی» علاقه‌مندان خود را به جشنواره کشانده بود و شاید در غیاب عباس کیارستمی باید به تصاویر او دل ببندیم که از شیفتگان سینمای این فیلمساز بزرگ ایرانی است. «سوگلی» (Favorite) جدیدترین فیلم یورگن لانتیموس یونانی است. کارگردانی که در سال‌های اخیر با «خرچنگ» و «کشتن گوزن مقدس» پای ثابت جشنوارهٔ فیلم ونکوور شده است. کمدی سیاه لانتیموس جایزهٔ اول نقش زن ونیز را نصیب اولیویا کولمن کرد. «غیرداستانی» (Non-Fiction) ساختهٔ اولیویه آسایاس فرانسوی با بازی جولیت بینوش و «لازاروی خوشحال» (Happy as Lazaru) ساختهٔ آلیس رورواکر ایتالیایی که جایزهٔ بهترین فیلمنامه کن را نصیب او کرد، حتماً علاقه‌مندان سینمای هنری را وسوسه خواهد کرد. و البته پس از دیدن فیلم «ایدا» ساخته پاول پاولیکوسکی و جایزهٔ بهترین کارگردانی کن برای آخرین فیلم او به نام «جنگ سرد» (Cold War) دیدن این عاشقانهٔ سیاه و سفید که در لهستان دههٔ پنجاه می‌گذرد، یک انتخاب ناگزیر است. کفرناحوم (Capernaum) نیز در کن خوش درخشید و جایزهٔ هیئت داوران را در دستان نادین لبکی قرار داد. این فیلم نمایندهٔ لبنان در اسکار خواهد بود و شاید جدی گرفتن آن ضرری نداشته باشد. «چهره» (Mug)، «محموله» (Load) و «زنی در جنگ» (Woman at War) نیز فیلم‌های دیگری از اروپا هستند که در ویف حضور دارند و بد نیست در رادار هنردوستان باشند.
سینمای شرق دور
هیروکازو کوریه‌دا از ژاپن که چند سال پیش‌تر با «مثل پدر مثل پسر» بسیاری را با چشم گریان از سینما خارج کرد حالا با «دله‌دزدها» یا «دزدان فروشگاه» (Shoplifters) در ویف حاضر است. فیلمی که برندهٔ نخل طلای امسال کن شد.
اگر نگاه خاص جیا ژانگ‌که به چین معاصر را در «نشانی از گناه» دوست داشتید، «خاکستر سفیدی خالص است» (Ash is the purest white) را ببینید و اگر به چین اسطوره‌ای علاقه‌مندید شاید «سایه» (Shadow) ژانگ ییمو خاطرهٔ «قهرمان» را زنده کند. و در کنار این دو کهنه‌کار سینمای چین، نباید از فیلم نوار-رومانیک «سفر طولانی روز در شب» (Long Day’s Journey into Night) ساختهٔ بی گان ۲۹ ساله غافل شد.
از سینمای کره جنوبی لی چانگ-دانگ – که او را با فیلم‌هایی چون شعر و نور پنهان آفتاب به یاد داریم – «سوزاندن» (Burning) را با نیم‌نگاهی به یکی از داستان‌های هاروکی موراکامی ساخته است و با آن سروصدای زیادی را در محافل منتقدان سینمایی به پا کرد.
سینمای ایران
«همه می‌دانند» (Everybody Knows) جدیدترین فیلم اصغر فرهادی است که آن را نباید یک اثر از سینمای ایران دانست. با این وصف بسیاری از ایرانیان چشم‌انتظار آن هستند تا ببینند فرهادی چگونه خاویر باردم و پنه‌لوپه کروز را در لابیرنت معمایی داستان‌های خودش به بازی می‌گیرد. لازم به ذکر است که چون تا این لحظه فقط یک نمایش برای این فیلم در ویف تعیین شده است همهٔ بلیت‌ها به فروش رفته است، چه کسی می‌داند چقدر باید منتظر دیدن «همه می‌دانند» ماند؟
از سینمای ایران بار دیگر جعفر پناهی با فیلم «سه رخ» (Faces 3) در ویف حضور دارد. جشنوارهٔ کن امسال جایزهٔ بهترین فیلمنامهٔ کن را به‌طور مشترک به پناهی و نادر ساعی‌ور (همراه با آلیس رورواکر برای «لازاروی خوشحال») اختصاص داد.
از فیلم‌های دیگر ایرانی می‌توان به «درساژ» (Dressage) ساخته پویا بادکوبه با بازی علی مصفا و شبنم مقدمی و «هت تریک» (Hat-Trick) با بازی امیر جدیدی، پریناز ایزدیار، صابر ابر و همایون ارشادی اشاره کرد. «هندی و هرمز» (Hendi and Hormoz) ساختهٔ عباس امینی نیز فیلم دیگری است که موضوع آن ازدواج زودهنگام کودکان است. در یک نگاه کلی و شتاب‌زده و بدون در نظر گرفتن کیفیت آن‌ها، می‌توان یک تم مشترک در همه این چهار فیلم دید. فقدان تنوعی که هم از مشکلات سینمای ایران در تولید فیلم‌هاست و هم از بازاریابی نادرست آن‌ها در جشنواره‌ها.
سینمای مستند
این بخش از ویف همواره موارد جذابی دارد که باید گشت و چیزی باب طبع در آن پیدا کرد. از مستند سیاسی «دستنوشته‌های اسلو» (The Oslo Diaries) که دربارهٔ مذاکرات قرارداد اولیهٔ صلح فلسطین و اسرائیل است گرفته تا مستند محیط زیستی «انتروپوسین: عصر انسان» (ANTHROPOCENE: The Human Epoch) که به تغییرات اقلیمی و نقش انسان در ویرانگری زمین دارد. از مستندی که به زندگی و فراز و فرود پوتین در روسیه می‌پردازد بگیرید تا مستندهایی درباره غول‌های سینما (ارسن ولز و اینگمار برگمان) و دنیای ورزش (جان مک انرو).
سینمای احتیاط
فیلم‌های تازهٔ لارس فون‌تریه و گاسپار نوئه تا این لحظه بازخوردهای غریبی داشته‌اند که لزوماً تحسین‌برانگیز نیستند. اگر از طرفداران این دو هستید که هیچ، اما اگر نه، قبل از دیدن آن‌ها اندکی مطالعه لازم است تا غافلگیر نشوید.