زهرا جناب – ونکوور
میانجیگری اقدامی داوطلبانه است. در حقیقت، یک شخص بی‌طرف که سابقه و تمرین لازم در زمینهٔ میانجیگری دارد، می‌تواند در جلسه‌ای یا جلساتی به نکات اساسی و مهمی که باعث ایجاد اختلاف بین زوجین شده، گوش کند و با همفکری، آن‌ها را در پیداکردن بهترین راه حل و چاره که مورد توافق طرفین است، یاری کند. میانجیگری اقدامی داوطلبانه است.
میانجیگری می‌تواند شامل حل اختلافاتی از قبیل پرداخت هزینه‌های زندگی، تقسیم املاک، توافق تقسیم زمان نگهداری فرزندان و تقسیم مسئولیت فرزندان، و بسیاری مسائل دیگر که طرفین بتوانند با کمک میانجی به توافق برسند، باشد.
شاید استفاده از میانجیگری دوستان و اقوام مورد اعتماد و بی‌طرف (کدخدامنشی) کاری پسندیده‌تر و بدون پرداخت هزینه به‌نظر برسد، اما منظور صحبت ما این نوع از میانجیگری نیست. میانجیگر باید از نوعی کارآموزی ویژه مربوط به قانون خانواده و تکاپوی مربوط به آن برخوردار باشد. لطفاً قبل از آنکه مشکلات خود را با میانجی در میان بگذارید، مطمئن شوید که او از مهارت، چیره‌دستی و صلاحیت لازم برخوردار است.
حال به چند نکتهٔ مهم در مورد استفاده از میانجی می‌پردازیم:
در جریان استفاده از میانجی، طرفین سعی می‌کنند به حل‌کردن مشکلات خود بپردازند و معمولاً ایده‌های خلاقانه‌ای ارائه می‌دهند. در بسیاری از موارد، طرفین می‌توانند به توافقی که خود با هم کرده‌اند، عمل کنند و دنباله‌روی حکم دادگاه که به آن‌ها ابلاغ شده، نباشند. قاعدتاً، توافقی که طرفین با حضور میانجی به آن رسیده‌اند، مدت طولانی‌تری از حکم دادگاه دوام می‌یابد، چون طرفین خود آن را پیشنهاد داده و به توافق رسیده‌اند.
اگر بعدها به‌خاطر تغییر شرایط طرفین یا یکی از آن‌ها، لزومی به تغییر در این قرداد باشد، به احتمال خیلی زیاد طرفین به توافقی جدید خواهند رسید، درست مثل به توافق‌رسیدن در مرحلهٔ اول.
اگر پای فرزندانی در میان باشد، به نفع طرفین است که شکایت خود را دور از دادگاه و مشاجرات خود را در پایین‌ترین سطح ممکن نگاه دارند. معمولاً در طول جلسات میانجیگری نحوهٔ مکالمهٔ والدین و بیان اختلافاتشان حاکی از همکاری مثبت آن‌هاست، زیرا آن‌ها مترصدند که بهترین راه حل را پیدا کنند و به توافق برسند. جلسات میانجیگری به والدین این اجازه را می‌دهد که به خواسته‌ها و گرایش‌های فرزندانشان توجه مخصوص بکنند. جلسات میانجیگری بسیار ارزان‌تر از جلسات دادگاه‌اند و رسمی‌بودن جلسات دادگاهی را ندارند. از نکات بسیار بااهمیت و قابل‌توجه در مورد این جلسات، خصوصی‌بودن آن‌ها است و اینکه همه‌چیز (همهٔ گفتگو‌ها) بسیار محرمانه و خصوصی باقی خواهند ماند.
یکی دیگر از مزایای تشکیل جلسات میانجیگری، حق انتخاب میانجی‌ست که با طرفین است. آن‌ها می‌توانند با توافق با یکدیگر شخص میانجی را که مورد تأئید هر دو طرف است، انتخاب کنند، ولی در دادگاه این حق به آن‌ها داده نمی‌شود و آن‌ها باید به انتخاب قاضی تعیین‌شده از طرف دادگاه، تن بدهند. در شرایط جلسات میانجیگری، طرفین این حق را دارند که شخصی را برای میانجیگری انتخاب کنند که تجربهٔ کافی و مهارت لازم را در مواردی که برای آن‌ها نقش مهم‌تری دارد، داشته باشد. شخصاً از سال ۲۰۰۹ تا به امروز، در این زمینه تجربه و مهارت لازمهٔ یک میانجی در زمینهٔ مسائل قانونی و حقوقی خانواده را کسب کرده‌ام. من از طرف کانون وکلای بریتیش کلمبیا به این امر منسوب شده‌ام، اجازهٔ لازم در این زمینه را به نام «وکیل میانجی خانواده» (همچنین به‌عنوان وکیل داور، و وکیل هماهنگی خانواده که در هر دو مورد بعداً توضیح داده خواهد شد)، دریافت کرده‌ام و به‌دلیل آشنایی شخصی به مشکلات فرهنگی موکلان ایرانی-کانادایی که در زمان جدایی با آن مواجه می‌شوند، قادر به راهنمایی و دستیاری به طرفین برای رسیدن به توافقی محکم و پایدار هستم. ما می‌توانیم جلسات میانجیگری را به زبان فارسی پیش ببریم که طرفین احساس راحتی کنند.
به‌عنوان یک میانجی، من شخصاً بی‌طرف هستم و نمی‌توانم هیچ‌گونه پند قانونی به هیچ‌کدام از طرفین بدهم. اگر چه طرفین به حضور یک وکیل در جلسات میانجیگری احتیاجی ندارند، ولی پیشنهاد می‌کنم که طرفین حتماً قبل از تشکیل و حضور در این جلسات، با یک وکیل خانواده مشورت کنند و از روند قانونی این نوع جلسات و چگونگی پیشبرد آن اطلاع داشته باشند و اینکه اگر طرفین پس از اتمام جلسهٔ میانجیگری به توافق رسیدند، بتوانند نظر قانونی وکیل خانوادهٔ دیگری را، به‌عنوان شخص ثالث و نظر دومی در تأیید نظر وکیل میانجی، در این مورد بگیرند.
میانجیگری در مسائل خانواده ممکن است برای هر شخص و یا هر دعوایی مناسب نباشد. طرفین باید آمادهٔ مصالحه و پیداکردن راه حل باشند. هیچ‌کدام از طرفین نباید بهترین شرایط خود را نسبت به دیگری در ارجحیت ببیند، به این خاطر، طرفین باید آمادهٔ رضایت‌دادن به قبول شرایط دیگری باشند. طرفین باید به‌صورت واضح، بدون غرض و با احترام به یکدیگر و به میانجی با یکدیگر صحبت و برخورد کنند. آن‌ها باید به صحبت‌ها و نظرات طرف مقابل با توجه گوش کنند. آن‌ها باید هر نوع اطلاعتی را که لازم است، در میان بگذارند و چیزی را پنهان نکنند. آن‌ها باید در تمام طول مدت این جلسات احساس راحتی و آرامش داشته باشند. جلسات میانجیگری برای خانواده‌هایی که سابقهٔ خشونت خانوادگی در آن‌ها وجود دارد، تأثیر مثبتی نخواهد دشت.
قسمت بعدی این مطلب را در اینجا بخوانید