مسعود سخایی‌پور، LJI Reporter – ونکوور
«ارواح بیروت» مینی‌سریالی چهارقسمتی است دربارهٔ زندگی و کشته‌شدن عماد مُغنیه، معروف به «حاج رضوان» از فرماندهان نظامی حزب‌الله لبنان بود که در سال ۲۰۰۸ در انفجاری در دمشق کشته شد. این مینی‌سریال را آوی ایساچاروف، لیور راز و گِرِگ بارکر آن را ساخته‌اند. این سریال در سال ۲۰۲۳ از شبکهٔ شوتایم پخش شد. آن‌ها همچنین از تولیدکنندگان سریال اسرائیلی «فوضی» (Fauda) در شبکهٔ اینترنتی نتفلیکس‌اند که ماجرای یک گروه ویژهٔ ضدِتروریستی اسرائیل را به تصویر می‌کشد.
درموت مولرونی، دینا شیهابی (به‌عربی: الشهابی)، گرت دیلاهانت، ایدو گلدبرگ، هشام سلیمان، امیر خوری، و نوید نگهبان، هنرمند ایرانی‌تبار، ازجمله بازیگران مینی‌سریال «ارواح بیروت»اند.
خلاصهٔ داستان
این مینی‌سریالی در ژانر جاسوسی-حادثه‌ای است که ماجرای کشتن عماد مغنیه، از فرماندهان ارشد گروه حزب‌الله لبنان، را به تصویر می‌کشد.
مغنیه در ده‌ها عملیات تروریستی در خاورمیانه، ازجمله انفجار مقر تفنگ‌داران نیروی دریایی آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ مشارکت داشت. در این عملیات ۲۲۰ آمریکایی جان سپردند. عماد مغنیه ۲۵ سال بعد در جریان یک انفجار در شهر دمشق سوریه کشته شد. هیچ شخص، گروه، یا سازمانی مسئولیت ترور او را بر عهده نگرفت.
مجموعهٔ چهارقسمتی «ارواح بیروت» براساس مصاحبه‌های واقعی و مستند، و اسناد و مدارک متعددی ساخته شده است.
دربارهٔ سریال
عماد فایز مغنیه، معروف به حاج رضوان، از فرماندهان نظامی حزب‌الله لبنان بود که در ۱۲ فوریهٔ ۲۰۰۸ در انفجاری در دمشق کشته شد. عماد مغنیه از مخوف‌ترین تروریست‌های جهان بود که بسیاری از آمریکایی‌ها، اسرائیلی‌ها، و لبنانی‌ها را کشت و از مبتکران بمب‌گذاری انتحاری در خاورمیانه با حداکثر تلفات محسوب می‌شد.
همچنین گروه تحت امر او، مسئول ترور ارتشبد غلامعلی اویسی، فرماندهٔ نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران، و برادرش در فرانسه در سال ۱۹۸۴ شناخته می‌شود.
ارواح بیروت به یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های جاسوسی دوران مدرن می‌پردازد: تعقیب عماد مغنیه، تروریست لبنانی، که توانسته بود بیش از هر کس دیگری دشمنان خود را فریب دهد. این سریال با طراحی قوی و روایت پیچیده، بینندگان را به دنیای پرتنش جاسوسی و دسیسه‌های سیاسی در خاورمیانه می‌برد.
در این داستان، مغنیه به‌عنوان شخصیتی کلیدی نه‌تنها با زیرکی و هوشمندی، بلکه با استفاده از شبکه‌های پیچیدهٔ روابط و منابع خود ازجمله حکومت جمهوری اسلامی ایران، به هدفی دشوار برای دستگاه‌های اطلاعاتی تبدیل می‌شود و در نهایت پس از سال‌ها زندگی پنهانی و دست‌داشتن در ده‌ها ترور کشته می‌شود. این درام به بررسی ابعاد مختلف زندگی او می‌پردازد و تصویری چندبعدی از او به نمایش می‌گذارد.
لیور راز، یکی از خالقان سریال «ارواح بیروت»، در مصاحبه‌ای با نیویورک پست به احتمالات ممکن در قتل عماد مغنیه اشاره کرده است. او گفت که اطلاعات زیادی دربارهٔ همکاری موساد و سیا جمع‌آوری کرده، اما هیچ‌کس به‌طور رسمی دربارهٔ این موضوع صحبت نمی‌کند.
او در این مصاحبه اشاره کرده است که تیم تحقیقاتی برای نگارش فیلم‌نامه، در آمریکا، لبنان و اسرائیل تحقیقات وسیعی انجام داده و با افرادی که در عملیات مربوط به مغنیه حضور داشته‌اند، گفت‌وگو کرده است.
او همچنین بیان کرد که با مطالعهٔ اسناد و آرشیوها، انگیزه‌ها و ارتباطات مغنیه و تأثیر او بر فعالیت‌های سیا و موساد در لبنان در دههٔ ۸۰ را به‌طور دقیق بررسی کرده‌اند.
این سریال همچنین به ارتباطات پنهانی مقامات جمهوری اسلامی ایران با عماد مغنیه در دوران جوانی اشاره دارد که منابع مالی او برای اجرای حملات تروریستی در لبنان و دیگر کشورها را فراهم می‌کردند.
بهترین ویژگی این مینی‌سریال، فیلم‌نامهٔ خوب آن است. فیلم‌نامه به‌طور مؤثری شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشد و جنبه‌های مختلف زندگی آن‌ها را به‌گونه‌ای عمیق و چندبعدی بررسی می‌کند. این رویکرد به بینندگان این امکان را می‌دهد که نه‌تنها با انگیزه‌ها و چالش‌های شخصیتی هر فرد آشنا شوند، بلکه با دقت بیشتری به زمینه‌های اجتماعی و تاریخی حاکم بر داستان مخصوصاً مقولهٔ تروریست توجه کنند.
در همین راستا، فیلم‌نامهٔ مینی‌سریال «ارواح بیروت» به جنبه‌های مختلف زندگی عماد مغنیه، ازجمله روابط عاشقانه، ازدواج، عشق به فرزندان و دوستی‌های نزدیک او پرداخته است. این ابعاد انسانی شخصیت مغنیه تصویری جامع و پیچیده از او به نمایش می‌گذارد و به بیننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از شخصیت و تأثیرات او بر رویدادهای بزرگ‌تر تاریخی پیدا کند. این رویکرد، علاوه بر جذابیت داستان، باعث می‌شود که تماشاگران به تفکر در مورد تأثیرات فردی بر سیاست‌ها و درگیری‌های بزرگ‌تر اجتماعی و سیاسی واداشته شوند.
رسانه‌های حکومتی در ایران به‌شدت از سریال «ارواح بیروت» انتقاد کرده و آن را نمونه‌ای از پروپاگاندای اسرائیل و آمریکا برای تخریب تصویر یکی از «شهدای مقاومت» دانسته‌اند. این واکنش چندان غیرمنتظره نیست، زیرا حکومت ایران همواره از گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس حمایت کرده و به‌همین دلیل به‌راحتی به چنین آثاری حمله می‌کند.
انتقادهای حکومت ایران به این سریال نشان‌دهندهٔ نگرانی مقام‌های ایرانی از تأثیرات منفی محتوای رسانه‌ای بر تصویر عمومی شخصیت‌هایی است که به‌عنوان نمادهای مقاومت شناخته می‌شوند.
این سریال به ابعادی از زندگی مغنیه می‌پردازد که می‌تواند درک عمیق‌تری از شخصیت او به بینندگان ارائه دهد، موضوعی که ممکن است در تضاد با روایت‌های جمهوری اسلامی از او باشد.
علی‌رغم نظرات منتقدان نزدیک به جمهوری اسلامی، این مینی‌سریال در سطح جهانی با واکنش‌های مثبت و قابل‌توجهی از سوی تماشاگران و منتقدان روبه‌رو شده و به یکی از پربیننده‌ترین آثار شبکهٔ شوتایم تبدیل گشته است. موفقیت آن نه‌تنها به‌دلیل داستان جذاب و شخصیت‌های قوی، بلکه به‌خاطر توانایی آن در طرح مسائل پیچیدهٔ انسانی و اجتماعی است که موجب می‌شود «ارواح بیروت» تجربه‌ای فراتر از یک داستان صرف برای بینندگان فراهم کند.
از نکات قابل‌ذکر دربارهٔ این مینی‌سریال بازی بسیار خوب دینا شیهابی، بازیگر عربستانی ساکن آمریکاست. او که در شهرهای ریاض، بیروت و دبی بزرگ شده است، در کنار تسلط به زبان انگلیسی، عربی را به‌خوبی با لهجهٔ شامی که لهجهٔ رایج در لبنان است صحبت می‌کند و در این فیلم نقش یک مأمور لبنانی‌تبار سازمان سیا را بازی می‌کند که مأموریتش همکاری با مأموران موساد برای کشتن عماد مغنیه است و به‌خوبی از پس اجرای نقش نفس‌گیرش برآمده است.
در روزهایی که خاورمیانه ملتهب‌ترین روزهای تاریخش را سپری می‌کند و هر آن بیم گسترش جنگی تمام‌عیار به کشورهای مختلف این منطقه می‌رود، دیدن چنین سریال‌هایی می‌تواند در رسیدن به درکی بهتر از پیشینهٔ مخاصمات در این منطقه و زمینه‌ای برای بحث‌های عمیق‌تر دربارهٔ پیشینهٔ خشونت‌ها در این منطقه، تروریسم، سیاست و تأثیرات افرادی چون مغنیه بر جوامعشان کمک کند.
این مینی‌سریال در اغلب کتابخانه‌های مترو ونکوور ازجمله ونکوور، بخش نورث ونکوور، وست ونکوور، برنابی و کتابخانه‌های منطقهٔ فریزر ولی برای امانت‌گرفتن در دسترس است. علاوه بر این، می‌توانید آن را از سرویس‌های پخش فیلم آنلاین بخرید یا اجاره کنید. مشترکان سرویس پارامونت پلاس می‌توانند بدون پرداخت هزینهٔ اضافی این سریال را تماشا کنند.