تالین ساهاکیان – آلمان
هر سال در آستانهٔ نوروز در مورد دلایل نادرست‌بودن خرید ماهی قرمز آگاهی‌رسانی می‌شود، ولی هنوز هم تعدادی از ایرانیان، اواخر اسفندماه این حیوانات را می‌خرند، در تُنگ گِرد کوچکی روی سفرهٔ هفت‌سین قرار می‌دهند و طبق روال هر سال، چند هفته یا چند ماه بعد جسدشان را از تنگ می‌گیرند و در سطل زباله می‌اندازند و حتی فکر می‌کنند این روند طبیعی و عادی زندگی یک ماهی قرمز است. این در حالی است که در صورت نگهداری در آکواریوم با شرایط مناسب، این حیوانات ۵ تا ۱۰ سال عمر می‌کنند و در محیط‌های طبیعی‌تر مانند استخرها و حوض‌های بزرگ، عمرشان به ۳۰ سال هم می‌رسد.
خرید ماهی قرمز اشتباه است، چون در وهلهٔ اول، مانند خرید هر حیوان دیگر، باعث تشویق پرورش‌دهندگان و دلالان حیوانات به پرورش و فروشِ بیشتر حیوانات می‌شود. آمار مرگ‌ومیر در زمان پرورش، انتقال و فروش، بالاست. حیواناتی هم که تا زمان فروش زنده می‌مانند، محکوم به زندگی کوتاه در شرایط بسیار بد در خانهٔ خریداران‌اند. بیشتر خریداران نمی‌دانند که نگهداری از این حیوانات کوچک و اجتماعی مسئولیتی بزرگ است که نیاز به تجربه، فضای کافی و تجهیزات مناسب دارد. مخصوصاً نگهداری از این حیوانات در تنگ‌های گِرد، ظلم مضاعف به آن‌هاست. بد نیست بدانیم که در تعدادی از کشورهای اروپایی مانند آلمان، ایتالیا و فنلاند، فروش تنگ‌های گرد ماهی ممنوع است. همهٔ کارشناسان بر سر این موضوع که تُنگ‌های گرد به‌هیچ عنوان برای نگهداری ماهی‌ها مناسب نیستند، اتفاق نظر دارند، چون فرم گِرد باعث به‌حداقل‌رسیدن سطح تماس آب با هوا و نرسیدن اکسیژن کافی به ماهی‌ها می‌شود. علاوه بر این، ماهی‌ها برای تنظیم دمای بدن خود در تنگ‌های گرد مشکلات بیشتری دارند. حتی مدتی پیش در کشور فرانسه که هنوز فروش تنگ‌های گرد ماهی را ممنوع نکرده است، یکی از تولیدکنندگان بزرگ آکواریوم اعلام کرد که از آن پس فقط آکواریوم با حداقل ظرفیت ۱۵ لیتر آب و به‌‌فرم مستطیلی تولید خواهد کرد چون (نقل به‌مضمون) قراردادن ماهی‌ها در تنگ‌های کوچک بدون دستگاه فیلتر و اکسیژن را حیوان‌آزاری می‌داند و ماهی‌های قرمز در شرایط خوب می‌توانند تا ۳۰ سال زندگی کنند و به طول ۲۵ سانتیمتر برسند، ولی در این تنگ‌های کوچک گرد می‌چرخند و می‌چرخند و به جنون می‌رسند و در عرض چند هفته یا چند ماه می‌میرند.
بهترین کار این است که اصولاً ماهی قرمز نخریم و باعث پرورش و خرید و فروش بیشتر این حیوانات نشویم، ولی اگر ماهی قرمز داریم، باید بهترین شرایط ممکن را برای او فراهم کنیم. در بهترین حالت می‌توانیم این ماهی‌ها را به حوض‌های مناسب در باغ‌ها و اماکن خصوصی منتقل کنیم و به‌طور مرتب به آن‌ها غذارسانی کنیم. البته می‌بایست توجه داشت که ماهی‌های قرمز را نباید در نهرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، برکه‌ها، آبگیرها و به‌طور کلی طبیعت رها کرد، چون با این کار تعادل اکوسیستم به‌هم می‌خورد و حیوانات بومی از بین می‌روند.
در صورت نگهداری از ماهی‌های قرمز در آکواریوم، به این نکات توجه کنید:
از نگهداریِ تکی خودداری کنید: ماهی‌های قرمز موجوداتی اجتماعی‌اند و نباید به‌صورت تکی نگهداری شوند.
ظرف ماهی‌ها: ماهی‌ها نیاز به آکواریوم مستطیلی بزرگ با دهانهٔ گشاد دارند. اگر دهانه گشاد نیست، آکواریوم باید حتماً پمپ هوا داشته باشد. در غیراین‌صورت، اکسیژن کافی به ماهی‌ها نمی‌رسد. در حالت اصولی، آکواریوم باید فیلتری متناسب با سایزش داشته باشد تا در سطح آب جریان به وجود بیاورد. می‌توانید کف آکواریوم را با لایهٔ نازکی از شن رنگ‌نشده بپوشانید تا ماهی‌ها حس بهتری داشته باشند. مراقب باشید شن‌ها نوک‌تیز نباشند.
عوض‌کردن آب آکواریوم: هیچ‌وقت تمام آب آکواریوم را یک‌باره عوض نکنید. آب تازه را در یک سطل بریزید و بگذارید ۲۴ ساعت بماند تا کلر از آن خارج شود. سپس نصف آب آکواریوم را خالی کنید (اگر بخواهید اصولی عمل کنید، باید برای این کار یک پمپ مخصوص تخلیهٔ آکواریوم داشته باشید، فیلتر و پمپ هوا را خاموش کنید و بعد نصف آب را با پمپ مخصوص بکشید) و با آب تازه جایگزین کنید. مراقب باشید موقع عوض‌کردن آب، ماهی‌ها دچار استرس نشوند.
غذای ماهی‌ها: فقط از غذاهای آماده که مخصوص ماهی قرمز است، استفاده کنید و همیشه یک نوع غذا ندهید. ماهی‌های قرمز به تنوع غذایی نیاز دارند و در فصول مختلف، رژیم‌های غذایی متفاوتی دارند. مقدار غذا باید متناسب باشد. وجود غذای مانده در آکواریوم می‌تواند باعث بیماری و مرگ ماهی‌ها شود.
دمای آکواریوم: دمای مناسب بین ۱۰ تا ۲۵ درجه است و باید مراقب بود درجه‌حرارت به‌صورت ناگهانی تغییر محسوس نکند.
نور: ماهی‌ها را هرگز در آفتاب یا تماس مستقیم نور قرار ندهید، ولی محل قرارگرفتن آکواریوم باید طوری باشد که ماهی‌ها تغییر شب و روز را حس کنند.
این‌ها حداقل نکاتی است که برای نگهداری از ماهی‌های قرمز باید رعایت شود. برای اطلاعات دقیق‌تر، لطفاً به سایت‌های مربوطه مراجعه کنید.
ماهی‌های قرمز موجوداتی پیچیده با احساسات و هوش بالا هستند. آن‌ها دکوراسیون نیستند و فلسفهٔ وجودی‌شان، قرارگرفتن بر سر سفرهٔ هفت‌سین ما نیست. آن‌ها را نخریم و سال نو را با شکنجهٔ این حیوانات آغاز نکنیم!