سیما غفارزاده – ونکوور
پس از مدتها بالاخره خبری خوش منتشر شد و آن، آزادی دو روزنامهنگارِ دربند یعنی نیلوفر حامدی و الهه محمدی بود که از همان آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» به اتهامات واهی در زندان به سر میبردند. این دو روزنامهنگار یکشنبهٔ گذشته، پس از شانزده ماه با وثیقهٔ ۱۰ میلیارد تومانی از زندان آزاد شدند. دادگاه تجدید نظر استان تهران با تبدیل قرار بازداشت این دو خبرنگار به قرار وثیقه، اجازه داده است تا زمان صدور حکم تجدیدنظر بهطور موقت آزاد باشند، و البته همزمان هر دو نفر را ممنوعالخروج کرده است.
نیلوفر حامدی در جریان بستریشدن و کشتهشدن مهسا امینی در بیمارستان کسری، نخستین خبرنگاری بود که در اینباره و همچنین دربارهٔ نحوهٔ برخورد نیروهای امنیتی با معترضان اطلاعرسانی کرد. او حدود یک هفته پس از کشتهشدن مهسا امینی بهدست نیروهای امنیتی بازداشت و وسایل شخصیاش ازجمله لپتاپ و موبایلش نیز توقیف شد. نیلوفر حامدی در گروه اجتماعی روزنامهٔ شرق کار میکرد و پیش از آن با روزنامههای جام جم، همشهری و اعتماد آنلاین کار کرده بود.
نیلوفر حامدی پیش از بازداشت و زندانیشدنش در سپتامبر ۲۰۲۲، گزارشات شاخص دیگری نیز تهیه کرده بود که از آن جمله میتوان به گزارشی اشاره کرد که در آن از تیراندازی مأمور گشت ارشاد به زوجی در پارک پردیسان تهران خبر داده بود. انتشار این گزارش باعث شد نیروی انتظامی از او شکایت کند اما آن شکایت در دادسرا به منع تعقیب ختم شد. حامدی همچنین در گزارشی با عنوان «تکرار سناریوی خانهٔ پدری برای رومینای ۱۴ ساله» به موضوع کشتهشدن رومینا اشرفی بهدست پدرش پرداخته بود. او همچنین پس از بازگشت طالبان به افغانستان در تابستان ۲۰۲۱، طی سفری به سیستان و بلوچستان و حضور در مرز افغانستان، گزارشی از موج جدید مهاجرت افغانها به ایران روایت کرده بود. نیلوفر حامدی از اولین افرادی بود که با خانواده و وکیل سپیده رشنو مصاحبه و گزارشی از پروندهٔ او را منتشر کرده بود.
مجلهٔ تایم در سال ۲۰۲۳ نام نیلوفر حامدی را در فهرست سالیانهٔ صد فرد تأثیرگذار در جهان قرار داد. او در سال ۲۰۲۳ همچنین برندهٔ جایزه آزادی مطبوعات از سوی سازمان ملل متحد شد.
الهه محمدی نیز که برای تهیه گزارش مراسم خاکسپاری مهسا امینی به سقز سفر کرده بود، در بازگشت پس از احضار تلفنی، بازداشت شد. گزارش او از سفر به سقز با عنوان «یک وطن اندوه» در روزنامهٔ هممیهن چاپ شد. محمدی پیش از آن، گزارشی با عنوان «از کسی نمیترسیم؛ شکایت میکنیم» تهیه و منتشر کرده بود که حاوی گفتوگو با دایی و مادربزرگ مهسا امینی ساعتی قبل از مرگ او بود.
از دیگر گزارشات شاخص الهه محمدی پیش از بازداشتش میتوان به گزارشی با عنوان «اضطراب ارشاد» نام برد که گزارشی تحقیقی است از پیامدهای روانشناسی جامعه نسبت به اقدامات پلیس امنیت اخلاقی. این گزارش تقریباً همزمان با گزارش خاکسپاری مهسا امینی منتشر شد. همچنین گزارش او با عنوان «گشت بارداری در بیمارستانها» گزارش میدانی است از حضور مأمورانی از سوی وزارت بهداشت در بعضی بیمارستانها که بهدنبال قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانوادهاند! گزارش دیگر او با عنوان «قتل با اسم رمزِ ناموس» گزارشی است دربارهٔ زنکشی در استان کردستان که دو سال قبل بهعنوان یکی از گزارشهای برتر سال از سوی انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران انتخاب شد. همچنین گزارش او با عنوان «شب بلند بخشش و اعدام» که دربارهٔ شبیست که قرار بود پنج قاتل در زندان رجاییشهر قصاص شوند، از دیگر گزارشهای شاخص محمدی است.
مجلهٔ تایم نام الهه محمدی را نیز در سال ۲۰۲۳ در فهرست سالیانهٔ صد فرد تأثیرگذار در جهان قرار داد.
حدود ۴۰ روز پس از دستگیری نیلوفر حامدی و الهه محمدی، وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه در بیانیهٔ مشترکی این دو روزنامهنگار را عامل سرویسهای جاسوسی غربی معرفی کردند که در برخی کشورها، دورههای براندازی و جنگهای ترکیبی تشکیل میدادهاند! خبری که اعتراض تعداد زیادی از کاربران توییتر را بهدنبال داشت و بیش از ۵۰۰ فعال در حوزهٔ رسانه نیز، بیانیهای در حمایت از آنها امضا کردند.
نیلوفر حامدی و الهه محمدی بیش از هشت ماه در زندان بودند که مدتی از آن را در زندان انفرادی به سر برده بودند و محروم از حق ملاقات با خانواده و وکیل، تا اینکه بالاخره برای اولین بار در ماه ژوئن سال گذشته و درست پیش از برگزاری دادگاه توانستند با وکلای انتخابیشان ملاقات کنند.
حامدی و محمدی بارها تمام اتهامها را رد و تأکید کرده بودند که تنها وظیفهٔ خبرنگاریشان را انجام دادهاند و گزارشهایشان با تأیید مدیران مسئول دو روزنامه بوده است. مدیران مسئول هر دو روزنامهٔ شرق و هممیهن نیز بارها گفتهاند که تهیهٔ آن گزارشها با تأیید آنها بوده و هیچ مسئولیتی متوجه این دو خبرنگار نیست.
خبر آزادی نیلوفر حامدی و الهه محمدی بهطور گستردهای در شبکههای اجتماعی پخش شد و با ابراز خوشحالی شمار بسیاری از کاربران این شبکهها، روزنامهنگاران، فعالان مدنی و سیاسی و هنرمندان همراه بود.
امجد امينی، پدر مهسا امینی، با انتشار پیامی ضمن تبریک «این آزادی ارزشمند» به این دو روزنامهنگار و خانوادههایشان نوشت: «خانمهای گرانقدر، نیلوفر حامدی و الهه محمدی، خبر آزادی شما بزرگواران، بعد از چهار صد روز تحمل زندان و دوری از خانواده، همهٔ ما را خوشحال کرد و کاممان را شیرین گردانید.»
آزادی نیلوفر حامدی و الهه محمدی، هرچند بهقید وثیقهای سنگین و بهطور موقت، پس از ماهها خبر خوشی بود که کام همه را شیرین کرد. هرچند خبرگزاری قوهٔ قضاییه یک روز پس از آزادی این دو خبرنگار از تشکیل پروندهای جدید برای آن دو خبر داد. «جرم» جدید آنها انتشار تصاویری از «کشف حجاب» خود در فضای مجازی است!