سیما غفارزاده – ونکوور
دولت استان بریتیش کلمبیا اعلام کرد که با جرم‌زدایی از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، قصد دارد گامی حیاتی بردارد برای پایان‌دادن به شرم و ننگی که مانع می‌شود تا افراد درگیر با چالش‌های مصرف مواد مخدر به کمک‌های نجات‌بخش دستیابی داشته باشند. به‌این منظور، بهداشت کانادا تحت قانون کنترل مواد مخدر برای جرم‌زدایی از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، برای استان بی‌سی معافیتی در نظر گرفته است. بر این اساس، از ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳ تا ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۶، افراد بزرگسال (۱۸ سال و بالاتر) در صورت همراه‌داشتن مقدار کمی از مواد مخدر غیرقانونی برای استفادهٔ شخصی، مشمول اتهامات کیفری نخواهند شد. استان بی‌سی، در بین تمام استان‌ها و قلمروهای کانادا اولین جاست که جرم‌زدایی از مواد مخدر را تجربه خواهد کرد.
در این رابطه، جنیفر وایت‌ساید، وزیر سلامت روان و اعتیاد استان بی‌سی، گفت: «ما می‌دانیم که جرم‌انگاری افراد را به این سمت سوق می‌دهد که مواد را به‌تنهایی مصرف کنند. با توجه به عرضهٔ فزایندهٔ مواد مخدر سمی، مصرفِ به‌تنهایی می‌تواند کشنده باشد. جرم‌زدایی از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، ترس و شرم مرتبط با مصرف مواد را از بین می‌برد و موجب می‌شود که آن‌ها احساس امنیت بیشتری برای دستیابی به حمایت‌های نجات‌دهنده داشته باشند.»
شایان ذکر است که این معافیت به‌معنای قانونی‌شدن مواد مخدر نیست، بلکه طبق این معافیت جدید و فعلاً تا سه سال، بزرگسالانی که در مجموع ۲٫۵ گرم مواد افیونی، کوکائین، مت‌آمفتامین و اِکستازی برای مصرف شخصی در اختیار داشته باشند، و شرایط این معافیت را رعایت کنند، دیگر دستگیر و متهم نمی‌شوند و موادی که در اختیار دارند، توقیف نمی‌شود. در عوض، پلیس اطلاعاتی را در مورد حمایت‌های بهداشتی و اجتماعی موجود و همچنین گزینه های درمانی و بهبودی محلی را به آن‌ها ارائه می‌دهد. البته دراختیار‌داشتن مواد مخدر به هر میزان که باشد، همچنان در محوطهٔ تمامی مدارس و در مراکز دارای مجوز مراقبت از کودک جرم محسوب می‌شود.
کرولین بِنِت، وزیر سلامت روان و اعتیاد دولت فدرال، در این زمینه گفت: «هر روز، ما انسان‌هایی را به‌دلیل مصرف بیش‌ازحد مواد ناشی از عرضهٔ فزایندهٔ مواد مخدر سمی از دست می‌دهیم. ما متعهدیم با اقدامات جسورانه و تغییر سیاست معنادار به این همه‌گیری غم‌انگیز پایان دهیم. با حمایت از بریتیش کلمبیا در این معافیت از قانون کنترل مواد مخدر، دولت ما به این استان این امکان را می‌دهد که به مردم کمک کند تا از سیستم عدالت کیفری دور شوند و به‌سمت خدمات بهداشتی و اجتماعی مورد نیازشان بروند.»
براساس ادعای دولت بریتیش کلمبیا، این معافیت تنها یکی از ابزارهای در دسترسِ استان برای مبارزه با بحران مواد مخدر سمی است. علاوه بر این، دولت بی‌سی مدت‌هاست که برای ایجاد یک سیستم جامع و یکپارچهٔ مراقبت از سلامت روان و اعتیاد که برای همهٔ بریتیش کلمبیایی‌ها کار کند، به‌عنوان یک اولویت کار کرده و می‌کند. این شامل افزودن صدها تخت درمانی جدید و افزایش دسترسی به برنامه‌های کاهش آسیب، مانند مکان‌های مصرف تحت نظارت، عرضهٔ ایمن‌تر مواد و نیز عرضهٔ نالوکسان (دارویی برای بیش‌مصرفی مواد مخدر)، است.
دکتر بانی هنری، مقام ارشد بهداشت استان بی‌سی، در این رابطه گفت: «جرم‌زدایی از افرادی که مواد مخدر برای استفادهٔ شخصی در اختیار دارند، یکی از گام‌های مهم دیگر برای نجات جان افراد است، درحالی‌که ما همچنان به مقابله با بحران مواد مخدر سمی در بی‌سی ادامه می‌دهیم. این معافیت کمک خواهد کرد تا شرم و ننگ مرتبط با مصرف مواد که موجب می‌شود افراد به‌تنهایی مواد مصرف کنند، کاهش یابد و به افراد کمک خواهد کرد تا با حمایت‌های بهداشتی و اجتماعی مورد نیاز خود ارتباط برقرار کنند.»
ژُوا گولو (João Goulão)، معمار سیاست مواد مخدر پرتغال، معتقد است که جرم‌زدایی راه‌حلی جادویی نیست. او دربارهٔ تجربهٔ پرتغال می‌گوید: «اگر جرم‌زدایی کنید و هیچ کار دیگری انجام ندهید، اوضاع بدتر خواهد شد. مهم‌ترین قسمت کار این بود که درمان را به‌صورت رایگان در اختیار همهٔ کسانی قرار دهیم که به آن نیاز داشتند. این اولین هدف ما بود.»
اِلِنور اِستورکو، وزیر سایهٔ سلامت روان، اعتیاد، بهبود و آموزش از حزب بی‌سی لیبرال، گفت که این استان بدون گسترش خدمات درمان اعتیاد با بودجهٔ عمومی، که با لیست انتظاری طولانی مواجه است، درزمینهٔ جرم‌زدایی عجله کرده است. کوین فالکون، رهبر این حزب، نیز در دیدار با صاحبان مشاغل و افراد برجستهٔ جامعه در چایناتاونِ ونکوور، گفت که آن‌ها نسبت به راهی که دولت برای جرم‌زدایی در پیش گرفته، ابراز نگرانی کرده‌اند.
برخی از کارشناسان معتقدند که برای جلوگیری از موج مرگ‌ومیر ناشی از بیش‌مصرفی مواد مخدر، این استان باید گزینه‌ها و برنامه‌های درمان اعتیاد خود را برای عرضهٔ مواد غیرآلوده به‌طور چشمگیری گسترش دهد. آن‌ها می‌گویند جرم‌زدایی، تغییری اساسی در رویکرد بهداشت عمومی است نسبت به سیاست مواد مخدر و مراقبت از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند. در پرتغال، جایی که مواد مخدر از سال ۲۰۰۱ جرم‌زدایی شده، مزایای آن شامل کاهش آسیب‌های اجتماعی مصرف مواد مخدر، کاهش انتقال اچ‌آی‌وی و کاهش تقاضا برای خدمات عدالت کیفری بوده، و درمان بلافاصله برای هر کسی که آن را درخواست کند، در دسترس است.
حال باید دید دولت استان بی‌سی تا چه اندازه خواهد توانست با این طرح آزمایشی افرادی را که مواد مخدر مصرف می‌کنند به درمان ترغیب کند و البته تا چه اندازه خواهد توانست به درخواست‌های آنان برای درمان به‌سرعت پاسخ دهد. این آزمونی برای کل کاناداست و در صورت موفقیت می‌تواند به الگویی برای قلمروها و استان‌های دیگر کانادا بدل شود.