جنیفر بلادرویک*، عضو شورای آموزشی (School Trustee) در منطقهٔ آموزشی ۴۳ – کوکئیتلام
تابستان فرا رسید، و برای بسیاری از کودکان و نوجوانان، معنای آن سپری‌کردن زمان بیشتر در اینترنت است. اگر اینترنت فضای امنی برای یادگیری می‌بود، پدر و مادرها نفس راحتی می‌کشیدند. اما همهٔ ما می‌دانیم که خطرهای بسیاری وجود دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته و زیبای کودکان، کنجکاوی آنان است. اما وقتی این ویژگی با توانایی آن‌ها برای اعتماد سریع مخلوط شود، آنان را در محیط‌های آنلاین بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. با وجودی که به‌عنوان والدین ما حداکثر کوششمان را می‌کنیم تا تهدید‌ها را از فرزندانمان دور نگه‌داریم، امکان حضور همیشگی ما وجود ندارد. چگونه به فرزندانمان آموزش دهیم که امنیت خود را حفظ کنند؟
یکی از نخستین گام‌ها شروع گفت‌وگو دربارهٔ امنیت آنلاین است. در بسیاری موارد والدین از طرح موضوع مشکل با فرزندان خود اکراه دارند. شاید به‌نظر ما، آن‌ها خیلی کوچک‌اند و ما فکر می‌کنیم که یک گفت‌وگو دربارهٔ مشکل، تیرگی‌هایی را به دنیای روشن آنان می‌آورد. شاید از واژگان اشتباه استفاده کنیم و آن‌ها از ما دور شوند و یک‌راست به‌طرف چیزهایی بروند که ما در مورد آن‌ها هشدار داده‌ایم. حتی زمانی که ما در مورد حوادث تلخ می‌شنویم، خیلی طبیعی است که به‌صورت ناخودآگاه افکار تیره و منفی را از خود دور کنیم و احساس کنیم چنین اتفاقاتی برای خانوادهٔ ما متصور نیست.
اما فراهم‌آوردن دانش و ابزار لازم برای فرزندانمان به‌منظور محافظت از خودشان می‌تواند از بسیاری اتفاقات ناگوار جلوگیری کند. دیوان عالی بریتیش کلمبیا در ماه جاری مشغول بررسی اتهامات مردی هلندی، به نام آیدین کوبان است، که به‌ادعای دادستان‌ها، مرتکب آزار و اخاذی از یک نوجوان در بریتیش کلمبیا در مدت سه سال شده است. دختری که قربانی او بوده در نهایت به زندگی خود خاتمه داد. امروز مادر او در دادگاه حضور دارد و نظاره‌گر فرایند دادرسی است و انتظار اجرای عدالت برای فرزند خود را دارد.
او همچنین از طریق بنیاد میراث آماندا تاد – Amada Todd Legacy Society، که نام دخترش را بر روی خود دارد، مشغول افزایش آگاهی و آموزش در مورد امنیت آنلاین و بهداشت روانی است. مادر آماندا اگر تنها یک خواسته از والدین دیگر داشته باشد، این است که از داستان خانوادهٔ او یاد بگیرند و با فرزندان خود در مورد راه‌های حفظ امنیت در دنیای دیجیتال صحبت کنند. به‌گفتهٔ خانم تاد، این انجمن با هدف «جلوگیری از آزار مجازی (Cyberbullying) و افزایش آگاهی در مورد آن، ایمنی دیجیتال و سوءاستفاده تأسیس شده تا بچه‌های دیگر و خانواده‌ها بتوانند در این موارد آگاه باشند و راهبرد مناسب برای دریافت کمک‌های لازم را داشته باشند.»
گفت‌وگو را آغاز کنیم – همین امروز!
حتی گفت‌وگویی سخت که آرمانی هم نباشد از سکوت بهتر است. بچه‌ها حرف‌های ما را می‌شنوند، حتی اگر ما به‌عنوان والدین احساس می‌کنیم که حرف ما را از این گوش گرفته و از آن گوش بیرون می‌کنند. برای یافتن نقطهٔ شروع مناسب با مدرسه/مکتب فرزند خود تماس بگیرید. آن‌ها در مورد ایمنی سایبری با بچه‌ها صحبت می‌کنند و والدین نیز می‌توانند منابع موجود را مطالعه کنند.
سه نکته برای گفت‌وگوی مفید:
زودتر شروع کنید (اما هیچ‌وقت دیر نیست). مادر و پدرها با استفاده از زبان مناسب سن فرزندشان، می‌توانند گفت‌وگوهایی را شروع کنند در مورد اینکه چطور در فضای مجازی افراد می‌توانند ادعا کنند شخص دیگری هستند. کودکانِ خیلی کوچک نیز می‌توانند اهمیت اینکه اطلاعات خصوصی خود را افشا نکنند، یاد بگیرند یا اینکه یاد بگیرند نام کاربری آن‌ها با هویت واقعی‌شان مرتبط نباشد و از شناسه‌های مختلف برای وبسایت‌های گوناگون استفاده کنند.
با کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان می‌توان گفت‌وگوی جدی‌تر و با جزئیات بیشتری داشت. برای تکرار این گفت‌وگو آماده باشید. چرا که اینترنت پیوسته در حال تحول است و فرزند شما نیز هر روز بالغ‌تر می‌شود. بسیاری از والدین این گفت‌وگو را هر ساله پیش از آغاز سال تحصیلی و سپس پیش از تعطیلات تابستانی تکرار می‌کنند. البته معنای این حرف این نیست که گفت‌وگو تنها باید دو بار در سال انجام شود. اما تعیین موعد موجب می‌شود که چنین گفت‌وگویی حتماً انجام شود. چنانچه یادآوری آن برای شما دشوار است، این موعد را در تقویم تلفن خود ثبت کنید. مثل هر گفت‌وگوی دشواری از تکنیک‌های مختلف استفاده کنید. مثلاً نوجوانان در هنگام پیاده‌روی یا رانندگی بهتر از زمان نشستن دور میز شام ارتباط برقرار می‌کنند.
صداقت داشته باشید. نیازی نیست والدین همهٔ جزئیات وحشتناک بدترین حالات ممکن را شرح دهند. اما توصیف برخوردهای واقعی از راه‌هایی که سوءاستفادهگران برای نزدیک‌شدن به کودکان استفاده می‌کنند، مفید است. بسیاری از برخوردها از سایت‌های معمولی و مناسب برای کودکان، مانند روبلاکس، تیک‌تاک، و دیسکورد آغاز می‌شوند که در آن‌ها سوءاستفادهگران ادعا می‌کنند که خود، کودک‌اند و برای افزایش باورپذیری، حتی از عکس‌های مونتاژشدهٔ کودکان واقعی در پروفایل و پیام‌های خود استفاده می‌کنند. کودکان با دوستان آنلاین خود پیوندی مشابه با دوستانی که با آن‌ها ارتباط حضوری دارند، پیدا می‌کنند. با وجود آنکه چنین روابطی آثار مثبت بر کودکی تنها دارد، ما باید در مورد کوشش افراد دارای سوء‌نیت برای فریب کودکان در اینترنت، به آن‌ها هشدار دهیم. به فرزند خود اطمینان دهید که در صورت ناراحتی یا شک‌داشتن در مورد هر موضوعی، می‌تواند روی کمک و مشاورهٔ شما حساب کنند. از همه مهم‌تر اینکه اگر چیزی را نمی‌دانید، حتماً به او بگویید و پیشنهاد دهید که با هم یاد بگیرید و این ما را به نکتهٔ بعدی هدایت می‌کند.
به متخصص دیجیتال کوچک خود توجه کنید. این یک نکتهٔ کلیدی است. چنانچه نگران‌اید که فرزند شما احساس کند که مورد موعظه قرار گرفته و به صحبت شما گوش نکند، از دانسته‌های او بپرسید و بپرسید آیا هیچ‌یک از دوستان او با شرایط تهدید‌آمیز یا سوءاستفاده در اینترنت روبرو شده است؟ بسیاری از کودکان و نوجوانان در زمینهٔ تکنولوژی و اپلیکیشن‌های مختلف ماهرتر از والدین خود هستند. حتی اگر در زمینهٔ مسائل مربوط به دنیای مجازی به‌روز هستید، نشان‌دادن احترام به تجربهٔ آن‌ها و گوش‌دادن به نظراتشان در زمینهٔ امنیت اینترنتی موجب پرورش ارتباط خوب و تفکر انتقادی در آنان خواهد شد. صداقت و شنیدن، کلید شروع گفت‌وگوهای حیاتی در مورد ایمنی در زمان بروز مشکل است.
با وجود خطرات آنلاین، تعداد افراد خوب در دنیای دیجیتال به‌مراتب بیشتر از مجرمان است. با تکیه بر قدرت اعداد، عملکرد شما می‌تواند اینترنت را برای کودکان در همه‌جا امن‌تر کند.
به کودکان یادآوری کنید که بازنشر نکنند. این نکته را روشن کنید که بازنشر پست‌های سوءاستفاده‌گرانه جرم است و موجب ماندگارشدن آسیب می‌شود، حتی اگر از طریق پیام شخصی، و به دوستان باشد. کودکان در درک تأثیرات واقعی دنیای آنلاین با چالش روبرو هستند و هشدار مستقیم شما می‌تواند به آن‌ها کمک کند که در شرایطی که به‌نظر آن‌ها غیرواقعی می‌آید، کار درست را انجام دهند.
در مورد قربانیان سوءاستفاده و تعدی آنلاین با احتیاط صحبت کنید. زمانی که در مورد حوادث آنلاین صحبت می‌کنید، شنیدن صحبت‌های منفی در مورد قربانیان می‌تواند کودکان را آسیب‌پذیرتر کند. چرا که این احتمال را که در صورت مواجهه با شرایط خطرناک موضوع را مطرح کنند، کاهش می‌دهد.
رفتارها و مطالب مشکوک را گزارش دهید. چنانچه شما یا فرزند شما شاهد چیزی مضر، خطرناک، یا سوءاستفاده‌گرانه در اینترنت بودید، اطلاعات را به سایبرتیپ – CyberTip بفرستید. این ابزار آنلاین به‌وسیلهٔ مرکز کانادایی مراقبت از کودکان (Canadian Centre for Child Protection) اداره می‌شود که نهادی غیرانتفاعی «برای کاهش آسیب به کودکان از طریق فناوری، آموزش، آگاهی عمومی، و حمایت از نجات‌یافتگان و خانواده‌های آنان» است.
*نظرات بیان شده در این متن دیدگاه‌های شخصی نگارنده است.