گفت‌وگو با افشین جعفرزاده، مربی سابق تیم ملی موی تای ایران، ساکن ونکوور
علیرضا فدایی – ونکوور
فکر می‌کنم اولین باری که با بوکس تایلندی آشنا شدم، بعد از تماشای فیلم کیک باکسر با بازی ژان کلود وان دام بود. داستان فیلم در مورد یک مبارز آمریکایی بود که برای گرفتن انتقام فلج‌شدن برادرش توسط یک مبارز مخوف تایلندی در کشور تایلند با او مبارزه می‌کند.
آنچه البته موضوع موردنظر فیلم بود، ورزش موی تای (Muay Thai) یا بوکس تایلندی بود که با کیک‌بوکسینگ تفاوت‌هایی دارد.
سال‌ها گذشت که تمرین در این رشته را شروع کردم و سپس خودم به تایلند مسافرت کردم و از نزدیک با این ورزش که ریشه‌های عمیق در تاریخ و اجتماع تایلند دارد، آشنا شدم.
آنچه به‌عنوان هنر رزمی برای مقابله با همسایگان این کشور از جمله میانمار شکل گرفت، امروز ورزش ملی این کشور است که در اقصی نقاط جهان به آن پرداخته می‌شود. موی تای یا بوکس تایلندی یکی از ارکان اصلی هنرهای رزمی ترکیبی نیز است و همین نکته هم باعث شده تعداد بسیاری از مبارزان حرفه‌ای به‌صورت تمام‌وقت به تایلند مهاجرت کنند و به تمرین در این رشته بپردازند.
درآمد بسیار بالاتر مبارزان بوکس تایلندی به‌نسبت میانگین درآمد در این کشور، بسیاری از مردم بومی این کشور را هم تشویق می‌کند که از سنین کودکی به تمرین و مبارزه بپردازند. در استادیوم‌های این شهر غوغایی برپاست و مبارزات با رقص و حرکات موزون مبارزان و موسیقی سنتی زنده مخصوص زمان مبارزه، ادامه می‌یابد.
همانند سایر رشته‌های رزمی، موی تای هم در ایران سال‌هاست که تمرین می‌شود و مبارزان موفقی در سطح آسیایی و بین‌المللی در آن درخشیده‌اند.
برای این شماره از آقای افشین جعفرزاده، مربی تیم ملی ایران که در کانادا هم به مربیگری مشغول‌اند، دعوت کردیم تا با معرفی بیشتر این ورزش از تجربیات خود برای ما بگویند.
با سلام و سپاس از وقتی که برای این گفت‌وگو گذاشتید، لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سوابق ورزشی‌تان بگویید.
افشین جعفرزاده هستم متولد ١٣۵٢ در تهران، موی تای را از سال ١٣٧٠ نزد مرحوم محمد توحیدی شروع کردم. در سال ١٩٩٧ در مسابقات جهانی سوم شدم و در سال ١٣٧٨ که موی تای رسمی شد و زیر نظر فدراسیون ورزش‌های رزمی شروع به فعالیت کرد، مربی رسمی شدم. متأسفانه موی تای همیشه دچار چالش بود و توسط افراد غیرورزشی و غیر از بدنهٔ خودش هدایت می‌شد. در سال ١٣٨٨ مربی تیم ملی بزرگسالان شدم و پس از آن در سال ٢٠١٠ قهرمان کلاس ب شدیم. از جمله موفقیت‌های دیگر تیم می‌توان از این عناوین نام برد:
٢٠١١ قهرمان جام ریاست‌جمهوری
٢٠١١ تیم چهارم جهان
٢٠١٢ نایب‌قهرمان جام ریاست‌جمهوری
٢٠١٣ نایب‌قهرمان ایندور گیمز
متأسفانه در همان سال به‌خاطر مسائل سیاسی ریاست انجمن موی تای و تمامی کادر آن را برکنار کردند و موی تای مجدداً تخریب شد، تا جایی که قادر به اعزام تیم به مسابقات جهانی نبود. ولی بار دیگر به‌درخواست فدراسیون جهانی موی تای، تیم ریاست قبلی بازگشت و از من هم دوباره دعوت شد و سرمربی تیم ملی نوجوانان و جوانان شدم. به‌رغم کارشکنی‌های زیاد، در مسابقات جهانی جوانان و نوجوانان ٢٠١٩ ترکیه یازدهم شدیم و همان سال در مسابقات آسیایی بهترین تیم آسیا شدیم. بعد هم که کرونا آمد و من به کانادا سفر کردم.
کمی از ورزش موی تای برای ما بگویید و اینکه این رشتهٔ ورزشی در چه مسابقاتی حضور دارد.
موی تای، هنری رزمی با بیش از ٢٠٠٠ سال قدمت در کشور تایلند است. از سال ١٩٩۵ دولت تایلند برای این رشتهٔ ورزشی فدراسیون جهانی تشکیل داد و تا به امروز بیش از ١۵٠ کشور در آن عضویت دارند. موی تای در مسابقات مهمی مثل ایندور گیمز، کامبت گیمز، ورلد گیمز، سی گیمز و… حضور دارد، به‌خاطر همین دارای مدال‌های ارزشمندی برای کشورهاست.
بانیان این رشته در دنیا چه سازمان‌هایی هستند؟
تنها سازمان موردتأیید IOC فدراسیون جهانی IFMA است و سایر سازمان‌ها به‌خاطر عدم حضور در مسابقات مهم اعتبار خاصی ندارند. این رشته در حال حاضر در تایلند مسابقات مختلفی دارد. در مسابقات مدرن از دستکش و در مسابقات سنتی به‌جای دستکش از طناب مخصوصی استفاده می‌شود. مسابقات آماتور هم توسط فدراسیون جهانی در کلاس‌های مختلف برگزار می‌شود. بزرگسالان فقط از کلاه، دستکش و ساق‌بند استفاده می‌کنند و مبارزان امید که زیر ٢٣ سال سن دارند با هوگو (محافظ بدن) مبارزه می‌کنند. مسابقات جوانان و نوجوانان هم در چهار ردهٔ سنی از ١٠ سال تا ١٧ سال با قوانین کاملاً متفاوت برگزار می‌شود.
تفاوت موی تای و کیک‌بوکسینگ چیست؟
موی تای هنر رزمی است و کیک‌بوکسینگ ورزش رزمی. در موی تای از ضربات زانو و آرنج و همین‌طور تکنیک‌های گلاویزی استفاده می‌شود، ولی در کیک‌بوکسینگ نه.
تفاوت تمرین و آموزش کودکان و نوجوانان چیست؟
در آموزش کودکان تفاوت هست. همچنین قوانین مسابقهٔ آن‌ها ضمن استفاده از محافظ‌ها متفاوت است. موی تای برای کودکان مسابقات جهانی دارد که با قوانین بسیار سبک‌تری انجام می‌شود و در پایان هر روز در آن برنامه‌های تفریحی و جشن و… وجود دارد. البته ورزشکاری که به‌قصد قهرمانی موی تای را دنبال می‌کند، قطعاً تمرینات سخت‌تری دارد.
از تفاوت‌های تمرین و آموزش این دو رشته در ایران و کانادا بفرمایید.
در کانادا ورزش و ابزار آن برای همه در دسترس است و نبودِ محدودیت‌های جنسیتی باعث پیشرفت بیشتر ورزشکاران به‌خصوص بانوان می‌شود. ایران از نظر فنی بالاتر است، ولی ورزشکاران و مربیان با مشکلات بسیار زیادی درگیرند، حتی برای خرید یک مکمل سالم و اصلی. در کانادا ورزشکار دیده می‌شود و مشکل پخش تلویزیونی و… غیره ندارد و می‌تواند به‌راحتی به مراحل بالا راه پیدا کند و در مسابقات مختلف شرکت کند.
نحوهٔ تدریس تفاوت چندانی ندارد، ولی یک موضوع جالب در کانادا این است که داشتن تخصص آن رشته زیاد اولویت نیست و هرکسی می‌تواند مربیگری کند، به‌طور مثال یک مربی کاراته ممکن است کلاس موی تای هم داشته باشد.
بهترین خاطرهٔ زمان مربیگری شما چیست؟
بهترین خاطرهٔ من چهارم‌شدن تیم ما در مسابقات جهانی سال ٢٠١١ بود که فکر کنم هشت مدال گرفتیم و هشت بار پرچم ایران بالا رفت.
در حال حاضر کجا مشغول تدریس‌اید و برنامه‌های آیندهٔ شما چیست؟ و علاقه‌مندان چطور می‌توانند با شما ارتباط برقرار کنند.
در حال حاضر در وایت راک به دوست خوبم مصطفی ثابتی در باشگاه گلدن گلوری کمک می‌کنم و یک کلاس موی تای هم به‌زودی در همین باشگاه شروع می‌شود. در نورث ونکوور در باشگاه بادی کو فیتنس به‌صورت خصوصی آموزش می‌دهم و به‌زودی یک کلاس دیگر هم در نورث ونکوور شروع می‌کنم. علاقه‌مندان می‌توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر دربارهٔ کلاس‌ها با شماره تلفن ۲۳۶-۸۷۸-۸۵۰۰ تماس بگیرند.
با سپاس از وقتی که برای این گفت‌وگو گذاشتید.
از مصاحبه با شما بسیار خوشحال شدم.