علیرضا فدایی – ونکوور
وقتی تیم ایران برای اولین بار در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین به‌عنوان تنها نمایندهٔ آسیا شرکت کرد، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد آیندهٔ پرفراز و نشیبی در انتظار فوتبال ایران باشد.
ابرقدرت فوتبال آسیا در دههٔ هفتاد میلادی که سه بار قهرمانی پیاپی در جام ملت‌های آسیا، قهرمانی بازی‌های آسیایی و حضور در المپیک را در کارنامهٔ خود داشت، برای بار اول به بزرگ‌ترین مسابقات فوتبال جهان راه یافت.
پس از آن البته تاریخ پراتفاق و پیش‌بینی‌نشده‌ای رقم خورد. وقوع انقلاب و هشت سال جنگ و پس از آن فراز و نشیب‌های مدیریتی و ساختاری باعث شد وقفهٔ طولانی بیست‌ساله‌ای برای حضور دوبارهٔ ایران رقم بخورد. ولی بعد از چند دهه نوسان و عدم ثبات، خوشبختانه این بار سوم است که تیم ایران به‌صورت پیاپی راهی جام جهانی فوتبال می‌شود. راهی که البته بدون فراز و نشیب هم نبود.
در دور قبل با جدایی مارک ویلموتس بلژیکی و شکست تیم ایران در مقابل عراق و بحرین، تن همهٔ هواداران تیم ملی لرزید. قرارداد عجیب مارک ویلموتس، مربیِ به‌زحمت درجهٔ دو بین‌المللی که با ضرر مالی هنگفتی همراه بود، شاید هیچ‌گاه از یاد نرود. بدتر از آن، شکست در مقابل تیم‌هایی بود که هیچ نام و نشانی در فوتبال آسیا ندارند. فراگیری جهانی ویروس کرونا و وقفه در مسابقات هم دلهرهٔ هواداران را طولانی‌تر کرد. با توجه به محدودیت مالی فدراسیون فوتبال ایران، دراگان اسکوچیچ که مربیگری تیم‌های داخلی را بر عهده داشت، به‌عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شد. انتخابی که بی‌سر‌وصدا و بدون مخالفت نبود و بسیاری از مربیان و بازیکنان حاضر و سابق آن را به باد انتقاد گرفتند. واقعیت این است که کارنامهٔ حرفه‌ای اسکوچیچ با برخی از مربیان ازجمله کارلوس کی‌روش قابل‌مقایسه نیست.
تردید بزرگی وجود داشت که بازیکنان تیم ملی که برخی در لیگ‌های بزرگ اروپا بازی می‌کنند، چطور پذیرای یک مربی کم‌نام‌ونشان خواهند بود.
بسیار خوشحال‌ام که وقایع برخلاف انتظار رقم خورد. تیم ایران با پیروزی تلافی‌گر مقابل عراق و بحرین به دور بعد راه یافت تا در گروه به‌نسبت ساده‌تر در کنار رقیب قدر دیرین خود کرهٔ جنوبی قرار بگیرد.
با اینکه صعود کرهٔ جنوبی و ایران قابل‌پیش‌بینی بود، متأسفانه وقایع دوره‌های پیش قدری عدم‌اطمینان در دل هواداران ایجاد می‌کرد. امارات متحدهٔ عربی با پشتوانهٔ مالی بالا رقیب ساده‌ای نیست و تیم عراق و سوریه هرازچندگاهی گربهٔ سیاه تیم ایران بوده‌اند.
اما اقتدار تیم ایران در این دور هم ادامه یافت؛ پیروزی‌های شیرین و قاطع مقابل سوریه، امارات و عراق و تساوی مقابل کرهٔ جنوبی پرقدرت، حریف اصلی ایران، فاصلهٔ این تیم را از نظر امتیاز آن‌قدر با تیم‌های دیگر زیاد کرد که سه امتیاز از چهار بازی برای صعود تیم ایران به جام جهانی کافی بود.
در دیداری که پس از مدت‌ها حضور بانوان را در استادیوم آزادی شاهد بود، تیم ایران در حالی‌که ستارهٔ خود سردار آزمون را همراه نداشت، با تک‌گل مهدی طارمی، ستاره تیم پورتو پرتغال، به سه امتیاز بسيار باارزش دست یافت تا خیال همه راحت شود. این سریع‌ترین صعود تیم ایران به جام جهانی بوده است که با سه بازی باقی‌مانده کار برای ایران تمام شده است.
چقدر خوشحال‌ام که باز کار به اما و اگر و نتیجهٔ تیم‌های دیگر نکشید.
بدون ذره‌ای کم‌ارزش جلوه‌دادن این موفقیت، باید بپذیریم بخت هم با تیم ایران یار بود. در گروه دیگر تیم‌های عربستان، ژاپن و استرالیا قرار دارند. با توجه به صعود مستقیم دو تیم از هر گروه در صورت حضور تیم ایران در این گروه، بی‌شک راه سخت‌تری در پیش بود.
فراموش نکنیم سه تیم از شش تیم این گروه تیم‌های عراق، سوریه و لبنان بودند. تیم‌های کم‌نام‌و‌نشانی که با شرایط جنگ‌زدگی و اوضاع بد اقتصادی بضاعت ابتدایی را هم ندارند. به‌عنوان مثال تیم لبنان به‌دلیل مشکل کمبود انرژی برق بازی در بیروت را ظهر برگزار کرد، بازی‌ای که تا دقایق پایانی به‌نفع تیم لبنان پیش می‌رفت.
با این‌حال، بسیار خوشحال‌ایم که روند شرکت ایران در جام جهانی ادامه یافت. تیم ایران که در جام پیش بهترین نتایج تاریخ حضور خود را گرفت، همواره حضور آبرومندانه‌ای در مسابقات داشته است. امیدواریم در این دوره بالاخره تیم ایران به دور بعد صعود کند و در جام بعد هم شرکت کند.
جام جهانی ۲۰۲۶ با میزبانی مشترک آمریکا، مکزیک و کانادا برگزار خواهد شد. حضور پرشمار ایرانیان در آمریکا و کانادا حامی گرمی برای حضور ملی‌پوشان ایران خواهد بود. با افزایش تعداد تیم‌ها به ۴۸ تیم در جام ۲۰۲۶ امیدواریم روند حضور تیم ایران در جام جهانی تا سال‌ها تداوم یابد.
در کنار راهیابی تیم مردان به جام جهانی، تیم ملی فوتبال بانوان ایران برای اولین بار به مسابقات آسیایی راه یافت و با یک تساوی و دو شکست در مقابل قهرمانان سابق به کار خود پایان داد. قدرت‌نمایی چین و تایوان نشانگر این است که دنیای فوتبال زنان و مردان کاملاً متفاوت است و بعضاً تیم‌هایی که در فوتبال مردان حرفی برای گفتن ندارند در فوتبال زنان قدَرَند.
در آخر، از قهرمانی تیم زنان فوتبال داخل سالن (فوتسال) در تورنمنت آسیای میانه باید یاد کنیم. فوتبال ایران با تمام مشکلات موجود دارای گنجینه‌ای از بازیکنان بااستعداد و سخت‌کوش است. امیدواریم این نیروی عظیم روزی به‌خوبی مدیریت شود.
تیم‌هایی مثل چین و ویتنام بی‌کار نخواهند نشست و شک نکنید تیم قطر بعد از این جام جهانی و سرمایه‌گذاری‌های چندسالهٔ اخیر، تیم سابق نخواهد بود. فراموش نکنید روزگاری نه‌چندان دور تیم‌های عربستان و ژاپن هیچ وزنه‌ای در آسیا محسوب نمی‌شدند.
در روزهایی که مردم با مشکلات اقتصادی و معیشتی فراوان دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این پیروزی مرهمی حتی موقت بر دردهاست. از این لحظات زیبا لذت ببریم.