گفت‌وگو با معصومه سادات (رؤیا) حسینی، به بهانهٔ تشکیل گروه آشیانه (NEST) توسط مؤسسهٔ اکسا
سیما غفارزاده – ونکوور
یکشنبه، ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱، به دعوت یکی از اعضای گروه کوچکی متشکل از زنان افغان و ایرانی که به‌تازگی برای کمک به پناه‌جویان افغان دور هم جمع شده‌اند، در جلسه‌ای نیمه‌خصوصی حضور یافتم که در آن علاوه بر اعضای این گروه، تعدادی از فعالان اجتماعی جامعهٔ ایرانی، مری ان بوث، شهردار وست ونکوور و پاتریک وایلر، نمایندهٔ حوزهٔ وست ونکوور– سانشاین کوست – سی تو اسکای، در آن شرکت داشتند. در این جلسه، ابتدا ترانه یادگاری، رئیس انجمن فرهنگی زنان ونکوور، در توضیح تشکیل این گروه با اشاره به ضرورت وجودیِ آن گفت که افراد این گروه به زبان این پناه‌جویان صحبت می‌کنند و پیشینهٔ فرهنگی مشابهی دارند، بنابراین می‌خواهند تمام تلاش خود را به‌کار ببندند تا در اسکان پناه‌جویانی که پس از تحولات اخیر افغانستان واردِ ونکوورِ کانادا می‌شوند، کمک کنند. وی همچنین اشاره کرد که ایدهٔ تشکیل این گروه اولین بار از طرف معصومه سادات حسینی که خود افغان‌تبار است، مطرح شده است. او سپس از پاتریک وایلر خواست که اگر صحبتی در این زمینه دارد، با شرکت‌کنندگان در این جلسه در میان بگذارد. وایلر پس از سخنان کوتاهی دربارهٔ کمپین انتخاباتی و اشاره به برنامه‌های حزب لیبرال [شایان ذکر است که این جلسه یک روز قبل از انتخابات فدرال برگزار شد]، روی اهمیت تنوع و چندفرهنگی در کانادا تأکید کرد و گفت که این یکی از نقاط قوت کاناداست و برای همین است که دولت همچنان روی پذیرش مهاجران بیشتر کار می‌کند؛ از جمله پذیرفتن انسان‌هایی که با چالش‌های بسیار بزرگی در کشور خود مواجه‌اند، مانند سوریه و افغانستان که در حال حاضر مردمانش سعی دارند از شرایطی غیرقابل‌تصور بگریزند. او همچنین اشاره کرد که طی کمپین انتخاباتی‌اش با افرادی زیادی که پیوندهایی با افغانستان داشته‌اند، سروکار داشته است که همه در تلاش بوده‌اند به آوردنِ این دسته از پناه‌جویان به کانادا کمک کنند. پاتریک وایلر گفت که می‌داند وزرای امور خارجه، دفاع، و مهاجرت، پناهندگان و شهروندی همه روی این موضوع تمرکز دارند و اعتقاد دارد که حجم عظیمی از کار پیش روی دولت است؛ از رساندنِ این پناه‌جویان به کانادا تا فراهم‌نمودنِ امکانات اِسکان و شرایط تطابق این افراد با فرهنگ کشور جدید و زندگی کانادایی. او اظهار امیدواری کرد که در دولت جدید بتواند با گروه‌هایی مانند این گروه جدید زنان افغان-ایرانی که آستین‌ها را بالا زده‌اند تا به پناه‌جویان کمک کنند، همکاری نزدیک داشته باشد. پس از آن افراد حاضر در جلسه هر یک مختصراً به معرفی خود پرداختند از جمله معصومه سادات حسینی که توضیحاتی نیز دربارهٔ فعالیت‌ها و دستاوردهایش داد. با توجه به اینکه افراد بسیاری در جامعهٔ ایرانی و افغان ساکن کانادا به‌دنبال یافتن راه‌هایی برای کمک به پناه‌جویان افغان تازه‌وارد به ونکوور هستند، بر آن شدیم از ایشان دعوت کنیم تا در گفت‌وگویی با ما شرکت کنند، تا هم از خودشان بیشتر بگویند و هم خوانندگانمان را از اقداماتی که برای کمک به پناه‌جویان افغان تدارک دیده‌اند، آگاه کنند. توجه شما را به این گفت‌وگو جلب می‌کنیم.
سلام خانم حسینی عزیز، سپاسگزاریم از وقتی که در اختیار ما قرار دادید. لطفاً برای شروع، کمی از خودتان و پیشینه‌تان برایمان بگویید. کِی به کانادا مهاجرت کردید و آیا از همان ابتدا واردِ ونکوور شدید؟
سلام خدمت شما و خوانندگان رسانهٔ خوب همیاری.
من معصومه حسینی هستم که رؤیا هم صدایم می‌زنند. من در ژانویهٔ ۲۰۱۶ به کانادا آمدم و از همان ابتدا وارد شهر ونکوور شدم.
من دیپلم ریاضی و فیزیک‌ام را از دبیرستان سماییان در شهرستان آبیک، در ایران، لیسانس تربیت بدنی‌ام را از دانشگاه کابل، در افغانستان و دیپلم مدیریت تجارت‌ام را از دانشگاه آمریکایی AUAF American University of Afghanistan)) دریافت کردم. همچنین کمربند سیاه تکواندوام را از فدراسیون جهانی تکواندو و مدرک مربی بین‌المللی ورزش را از انستیتوت ACE (American Council Exercise) گرفتم.
در حال حاضر، رئیس مؤسسهٔ بین‌المللی اَکسا (ACSA) و مربی و مشاور (mentor) زنان تجارت‌پیشه در انستیتوت IEEW (Institute for Economic Empowerment of Women) در شهر دالاس آمریکا، هستم.
تا کنون دو برنامهٔ فرهنگی برای فارسی‌زبانان ونکوور برگزار کرده‌ام:
- روز جهانی زن با معرفی و تقدیر زنان تأثیرگذار کشورهای فارسی‌زبان در سال ۲۰۱۷
- نمایشگاه هنری و صنایع دستی کابل – تهران – ونکوور در سال ۲۰۱۸
من همچنین به‌عنوان داوطلب در Kiwassa Neighborhood House، (Vancouver Association for the Survivors of Torture) VAST، YWCA و ISS of BC فعالیت دارم.
شما دوران کودکی خود را در ایران گذرانده‌اید. چه خاطراتی از آن دوران دارید؟ چه شد که پس از این دوران به افغانستان بازگشتید؟
من حدود بیست سال در ایران زندگی کرده‌ام؛ بیشتر از افغانستان. دوران کودکی و نوجوانی و جوانی‌ام را در ایران گذراندم و زندگی خوبی را سپری کردم. من احترام بسیار زیادی برای مردم شریف ایران قائل‌ام و دست معلمانی را که به من آموختند، می‌بوسم.
به‌تصمیم پدرم، به‌همراه خانواده در سال ۲۰۰۲ به افغانستان رفتیم؛ با وجود نگرانی و هراسی که داشتیم و بدون اینکه هیچ‌چیزی در مورد آنجا بدانیم.
شما در افغانستان، خصوصاً در زمینهٔ ورزش زنان، بسیار فعال بوده‌اید. لطفاً در این مورد برایمان بگویید. آیا اطلاع دارید پس از تغییر و تحولات اخیر در افغانستان، چه بر سر انجمن ACSA آمده است؟
من وقتی وارد افغانستان شدم، تحصیلات عالی‌ام را در دانشگاه کابل شروع کردم و هم‌زمان اولین تجربهٔ کاری‌ام را با مؤسسهٔ فرانسوی ورزشکاران بدون مرز ((SSF) Sans Sports Frontiers) به‌عنوان مربی ورزش برای بچه‌های بی‌سرپرست آغاز کردم. بعد از فراغت از دانشگاه و اتمام قرارداد کاری، اولین مجتمع ورزشی بانوان و مؤسسهٔ اکسا را در شهر کابل در سال ۲۰۰۹ تأسیس کردم که با استقبال سازمان‌های بین‌المللی روبرو شد. این مؤسسه بسیار زود به شهرت رسید و دستاوردهای چشمگیری به‌دست آورد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت:
- اجرای موفقِ ۱۵ پروژهٔ آموزشی، ورزشی و فرهنگی با همکاری سازمان‌های بین‌المللی (United States Agency for International Development) USAID، United Nations of Women، (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit) GIZ و (Afghan Women’s Education Center) AWEC
- عضویت و ثبت در سازمان‌های جهانی مانند اتحادیهٔ اروپا، سازمان ملل و ISCA به‌عنوان مؤسسهٔ بین‌المللی
- معرفی ۱۵۰ بانوی ورزشکار از رشته‌های مختلف ورزشی به تیم ملی و مسابقات بین‌المللی
- آموزش مربیگری و معرفی ۵۵ مربی زن به جامعهٔ ورزشی افغانستان
- ایجاد چهار نمایندگی در شهر کابل و آموزش رشته‌های ورزشی برای بیش از ۸۰۰ شاگرد زن و کودک
آخرین فعالیت مؤسسهٔ اکسا در ژوئیهٔ ۲۰۲۱ بود که با همکاری مؤسسهٔ United Nations of Women در پنج شهر مختلف افغانستان مسابقات ورزشی برای بانوان برگزار کرد و حالا دیگر مؤسسه فعالیتی ندارد.
من در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان یک لیدر موفق به برنامهٔ IVLP (International Visitor Leadership Program) آمریکا در واشنگتن دی‌سی دعوت شدم و در کلاس‌های آموزشی مدیریت تجارت و بازدید از تجارت‌های موفق شرکت کردم.
در سال ۲۰۱۵ هم در کنفرانس بین‌المللی تجارت در اسلام‌آباد پاکستان از طرف مؤسسهٔ USAID دعوت شدم.
در سال ۲۰۱۵ همچنین به‌دعوت خانم لورا بوش (Bush Institute) و سازمان IEEW در برنامهٔ صلح از رهگذر تجارت (Peace Through Business) شرکت کردم و جایزهٔ موفق‌ترین زن سال ۲۰۱۵ را در بین ۵۰۰ زن کسب کردم.
با مشکلات و سختی‌های کار و فعالیت اجتماعی در کشور مردسالاری مانند افغانستان چطور کنار آمدید و ایستادید؟
فعالیت اجتماعی و ورزشی در جهت دفاع از حقوق زنان در کشور مردسالاری مانند افغانستان، بسیار مشکل و طاقت‌فرسا است. من با وجود اینکه شناخت زیادی از این جامعه نداشتم با علاقه و پشتکار و تشویق خانواده‌ام، فعالیتم را شروع کردم و در کنار حمایت سازمان‌های بین‌المللی، دستاوردهای فراوان و شهرت مؤسسهٔ اکسا، سختی‌ها و مشکلات زیادی را پشت سر گذاشتم. مخالفان و منتقدان زیادی وجود داشت، مانند گروه‌های تندروی مذهبی، جامعهٔ سنتی و همچنین رقیبان کاری که همه مرد بودند، اصلاً تحمل یک زن را در رأس مؤسسه‌ای موفق، نداشتند و همیشه در حال تخریب بودند.
با همهٔ این مشکلات شجاعانه پیش رفتم و ثابت کردم که می‌توانم.
گویا اکسا را در کانادا هم برای بانوان پناهنده فعال کرده‌اید. لطفاً در این‌باره بیشتر برایمان بگویید.
بله، مؤسسهٔ اکسا در سال ۲۰۱۸ در کانادا با هدف حمایت از تازه‌واردان، پناهندگان و مهاجران به‌خصوص فارسی‌زبانان و زنان، ایجاد شده و برنامه‌های مختلفی در جهت خدمات به پناه‌جویان ارائه می‌دهد.
یکی از برنامه‌های موفق مؤسسهٔ اکسا کارگاه آموزشی و ورزشیِ Social Integration of Women Refugee Through Sports در ونکوور برای ۲۵ زن پناه‌جو از ایران، افغانستان و سوریه بود که به‌مدت سه ماه در بخش یوگا، فیتنس و نقاشی با همکاری مؤسسهٔ CPRA (Canadian Parks and Recreation Association) کانادا برگزار شد.
لطفاً کمی هم دربارهٔ پروژهٔ کارآفرینی زنان افغانستان توضیح دهید. همان‌طور که خودتان هم اشاره کردید، گویا در همین ارتباط و به‌دعوت خانم بوش برای دریافت جایزه‌ای به آمریکا سفر کردید. ممنون خواهیم شد دربارهٔ این جایزه بیشتر برایمان بگویید.
بله، انستیتوت بوش با همکاری انستیتوت توانمندی اقتصادی زنان (IEEW) در آمریکا هر ساله برنامه‌ای به نام صلح از رهگذر تجارت برای زنان کشورهای مختلف برگزار می‌کند که شامل یک دورهٔ کوتاه‌مدت آموزش مدیریت تجارت و جایزهٔ بانوی موفق سال است که هر ساله به یک بانوی موفق بعد از ارزیابی داده می‌شود. در سال ۲۰۱۵ من این جایزه را کسب کردم.
شما جوایز و تقدیرنامه‌های بسیاری را به‌دلیل فعالیت‌هایی که در افغانستان و اخیراً در کانادا داشته‌اید، دریافت کرده‌اید. سپاسگزار خواهیم شد اگر لیست این جوایز را با خوانندگان ما در میان بگذارید.
بله حتماً، خلاصه‌ای از تقدیرنامه‌ها و جوایزم به این شرح است:
- جایزهٔ بانوی موفق توسط رئیس کمیتهٔ ملی المپیک، سال ۲۰۱۵
- تقدیرنامهٔ مؤسسهٔ فرانسوی ورزشکاران بدون مرز، سال ۲۰۰۸
- تقدیرنامهٔ جهانی 10,000 Women توسط گُلدمن سَکز((Goldman Sachs
- جایزهٔ ایدهٔ برتر و خلاق توسط DIVERSEcity Community Resources Society
- کانادا، سال ۲۰۱۸
- یکی از ۵۰ بانوی قهرمان و تأثیرگذار افغانستان، منتخب در جشنوارهٔ رومی، سال ۲۰۲۱
- نامزد دریافت جایزهٔ جهانی iWoman Global Awards 2020
- نامزد دریافت جایزهٔ 2021 Women of Inspiration Awards
- نامزد دریافت جایزهٔ جهانی IOC Women and Sport Awards 2021
به‌تازگی و در پی تحولات اخیر در افغانستان، باخبر شدیم که شما به‌همراه تنی چند از دیگر فعالان اجتماعی گروهی تشکیل داده‌اید تا به آن دسته از پناه‌جویان افغان که واردِ ونکوور می‌شوند، کمک کنید. لطفاً دربارهٔ این گروه و اهداف و برنامه‌های آن برایمان بگویید.
با همفکری و همکاری بانوان ترانه یادگاری، آذر ضیامنش و لیلا طاهری با تجربه، تخصص و مهارت‌های مختلف، گروهی به‌نام آشیانه یا NEST (Newcomers Empowerment Settlement Team) را تشکیل داده‌ایم تا در چند بخشِ مشاوره، آموزش زبان انگلیسی، کامپیوتر و IT، اِسکان (settlement)، فعالیت‌های داوطلبانه و جمع‌آوری کمک‌های مالی به تازه‌واردان به کانادا و جامعهٔ فارسی‌زبان کمک و از آن‌ها حمایت نماییم.
با توجه به پذیرش دولت کانادا برای پناهندگی افغان‌ها در شرایط فعلی افغانستان، گروه ما قصد دارد برای همکاری با دولت به‌منظور کمک به این پناه‌جویانِ فارسی‌زبان خدمات یادشده را ارائه بدهیم. ویژگی‌هایی که این برنامه دارد، داشتن تیم متخصص و باتجربه، خدمات برای فارسی‌زبانان، خدمات بیشتر و متنوع‌تر نسبت به تمام سازمان‌های کمک به مهاجران در استان بی‌سی است. همچنین تعدادی از اعضای این گروه خود به‌عنوان پناهنده به کانادا آمده‌اند و از نیازها و مشکلات پناهندگان اطلاعات کافی دارند.
ما داریم تلاش می‌کنیم تا این برنامه به مرحلهٔ اجرایی برسد.
جامعهٔ فارسی‌زبان ونکوور چه کمک‌هایی می‌توانند به این گروه بکنند؟ علاقه‌مندان چگونه می‌توانند با گروه شما تماس برقرار کنند؟
بدون شک با کمک و همیاری فارسی‌زبانان عزیز این گروه موفق خواهد شد. همهٔ افراد جامعهٔ فارسی‌زبانان با مهارت‌ها و تجربه‌های مختلف می‌توانند نقش سازنده‌ای در جهت پیشرفت این گروه و در کل فارسی‌زبانان داشته باشند.
چه برنامه‌هایی برای آینده دارید؟
برنامه‌های آینده بیشتر متوجه توسعهٔ خدمات و فعالیت‌های مؤسسهٔ اکسا و همکاری‌های بیشتر با سازمان‌های بین‌المللی است و همچنین تلاش برای آنکه مؤسسه اکسا به یکی از مؤسسات برتر دنیا تبدیل شود.
با سپاس دوباره از وقتی که به ما دادید، لطفاً اگر صحبت دیگری با خوانندگان ما دارید، بفرمایید.
صمیمانه از همهٔ همکاران رسانهٔ همیاری، به‌خصوص خانم سیما غفارزاده عزیز سپاسگزارم.
به امید همبستگی و خودکفایی همهٔ فارسی‌زبانان.