سیما غفارزاده – ونکوور
انتخابات فدرال به‌پایان رسید و نتیجهٔ آن، یعنی تشکیل مجدد دولت اقلیت، بسیاری از کانادایی‌ها را به این فکر واداشت که به‌راستی چنین انتخابات زودهنگامی آن هم در حالی‌که کشور وارد موج چهارم همه‌گیری شده، و ۶۱۰ میلیون دلار از مالیات‌های پرداختی مردم صرف آن شده است، چه ضرورتی داشت؟ با این‌همه نظرسنجی جدید آنلاینی که پس از انتخابات و مابین روزهای ۲۴ و ۲۶ سپتامبر انجام شده، نشان از آن دارد که کانادایی‌ها در مورد نتیجهٔ حاصله بیشتر مثبت و خوش‌بین‌اند تا ناامید و سرخورده، احتمالاً به این دلیل که چندان اشتیاقی به رهبری اُتول نداشته‌اند.
هر چه هست، این کاناداست و این دولت اقلیت دیگری که شباهت بسیاری به دولت قبلی دارد و حال بحث بر سر این است که دولت ترودو تا چه اندازه می‌تواند به وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل کند. از حل بحران مسکن گرفته تا مهدکودک روزی ۱۰ دلار تا بازیابی اقتصاد آسیب‌دیده از همه‌گیری و نیز پذیرش ۲۰٬۰۰۰ پناه‌جوی افغان که ترودو آخر ماه اوت و هم‌زمان با خروج نیروهای آمریکایی و کانادایی از افغانستان و باز تصرف این کشور به‌دست طالبان پس از ۲۰ سال، وعده‌اش را داد. ظرفیتی که اخیراً به ۴۰٬۰۰۰ پناه‌جو افزایش یافته است، هرچند عملِ به این وعده با توجه به اینکه کانادا سفارتخانه‌ای در این کشور ندارد، با تردیدهای بسیاری همراه است.
موضوع افغانستان و تحولات اخیر آن بی‌شک و از جنبه‌های گوناگونِ سیاسی مسئله‌ای بسیار مهم برای کل جهان است، و طبیعتاً برای ما ایرانیان به‌عنوان همسایهٔ افغان‌ها، و به‌دلیل هم‌زبانی و اشتراکات فرهنگی، شاید مهم‌تر از دیگر ملل دنیا باشد. به‌همین دلیل و از آنجا که نشریهٔ رسانهٔ همیاری مخاطبان فارسی‌زبان از جامعهٔ افغانستان نیز دارد، در چند پرسش مهمی که پیش از انتخابات از نامزدهای مناطق ایرانی‌نشین پرسیدیم، نظر آن‌ها را دربارهٔ تحولات اخیر در افغانستان نیز جویا شدیم. سؤال ما از نامزدهای یادشده این بود که با توجه به آنکه کانادا یکی از کشورهای شرکت‌کننده در جنگ افغانستان علیه طالبان بوده و در طول ۲۰ سال گذشته در مأموریت‌های مختلف از عملیات علیه طالبان و القاعده تا آموزش نیروهای افغان شرکت داشته است، چرا با وجود صرف این‌همه هزینه و زمان، بعد از ۲۰ سال کنترل این کشور بار دیگر به‌دست طالبان افتاد؟ و همچنین از آن‌ها پرسیدیم که فکر می‌کنند کانادا چه اقداماتی می‌تواند برای جلوگیری از فشار طالبان به مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و اقلیت‌ها، بکند.
نلی شین، نمایندهٔ پیشین حوزهٔ پورت مودی – کوکئیتلام – آنمور و بلکارا از حزب محافظه‌کار، در بخشی از پاسخش و در انتقاد به دولت لیبرال گفت: «متأسفانه، نخست‌وزیر این انتخابات را در شرایطی برگزار کرد که دسترسی به دفاتر وزیر – به‌ویژه آن‌هایی که مسئول کمک به پناه‌جویان‌اند – دشوار است. من نامه‌هایی به دفتر وزیر نوشتم و تمام تلاش خود را برای به‌هم پیوستن دوبارهٔ خانواده‌ها انجام می‌دهم.» او همچنین اعلامِ لیبرال‌ها مبنی بر آوردنِ ۲۰٬۰۰۰ افغان به کانادا را گمراه‌کننده دانست، چرا که چند ساعت پس از آن اعلامیه، گزارش شده بود که سفارت بسته و تمام ارتباطات با آن قطع شده است. بنابراین سؤال بزرگ این است که لیبرال‌ها چگونه به این وعده عمل خواهند کرد؟ نلی شین همچنین خاطرنشان کرد که یکی دیگر از نتایج دعوت جاستین ترودو برای انتخابات، این بوده که کارکنان وزارت مهاجرت و وزارت امور خارجه پاسخ‌گوی درخواست‌های کانادایی‌ها، کهنه‌سربازان و سازمان‌های غیردولتی‌ای که کارکنان کانادایی و اعضای خانواده‌شان در افغانستان در تلاش برای فرار از کشورند، نبوده‌اند.
برین اوئلت، نامزد حزب دموکرات نوین در حوزهٔ ونکوور سنتر، یکی دیگر از نامزدها بود که به عملکرد کانادا در رابطه با افغانستان انتقاد داشت و گفت: «من معتقدم که ملل غربی، از جمله کانادا، دربارهٔ مردم افغانستان قصور ورزیده‌اند. من فکر می‌کنم ما در این موضوع همدست و مسئول‌ایم. ما اجازه دادیم که این اتفاق بیافتد.» او همچنین اظهار داشت که وقتی نخست‌وزیر درست در روزی که کابل به‌دست طالبان افتاد، اعلام انتخابات کرد، خشمگین شد، و پس از آن شرمگین از آنکه کانادا نیروهای مخصوص فرستاد تا دیپلمات‌های «خود» را به ساحل امن برساند، در حالی‌که افغان‌ها به هواپیمای نظامی آویزان بودند و به سوی مرگ سقوط می‌کردند. برین اوئلت گفت خانواده‌های زیادی در کانادا وجود دارند که نگران عزیزانشان در افغانستان‌اند، و کانادا باید این افراد را بی‌معطلی از خطر دور نماید. او در بخش دیگری از پاسخش گفت سهمیهٔ ۲۰٬۰۰۰ پناهنده برای افغانستان که توسط آقای ترودو اعلام شد، ناکافی و کاملاً غیرقابل‌قبول است. وی به‌نقل از دوستان افغان و حامیان محلی‌اش گفت که زمان‌بندی‌ها مبهم است و امکان دارد سال‌ها طول بکشد تا به درخواست پناهندگان رسیدگی شود؛ این افراد آسیب‌پذیر سال‌ها وقت ندارند.
جیم هانسون، نامزد حزب دموکرات نوین در حوزهٔ برنابی نورث – سیمور، هم در این زمینه دولت لیبرال را به باد انتقاد گرفت. او با اشاره به اعلام انتخابات توسط ترودو درست در روزی که کابل به‌دست طالبان افتاد، گفت همین، خود نشان می‌دهد اولویت‌های او در رابطه با افغانستان کجا قرار دارد و این واقعیت که آن‌ها را درست موقعی که بیش‌از‌همیشه به ما نیاز داشتند، به حال خود رها کردیم، نکتهٔ دیگری است که شکست مداخلات کانادا را در افغانستان نشان می‌دهد. وی با تأکید بر اینکه طی چند دههٔ گذشته، کانادا در رابطه با افغانستان و مردمش قصور ورزیده است، گفت به آن میزان که باید، کاری انجام نشده تا خانواده‌هایی که در کانادا هستند و نگران عزیزانشان‌اند که در افغانستان گیر افتاده‌اند، قوت قلب بگیرند. جیم هانسون در بخش دیگری از پاسخش گفت: «صدور مجوز‌های موقت با مدارک سفر موقت همچنان سریع‌ترین راه موجود برای رساندن مردم به ساحل امنیت است… کانادا همچنین باید اذعان کند که افغان‌ها در حال حاضر و در این دوران پرآشوب، با مشکل دریافت مدارک لازم برای سفر، از جمله ویزای معتبر، مواجه‌اند. بسیار لازم است که دولت کانادا در چنین زمانی از لزوم ارائهٔ مدارک چشم‌پوشی کند و بلافاصله TRP و مدارک لازم برای سفر را برای آن‌ها فراهم نماید.»
انتقادات به عملکرد دولت در رابطه با افغانستان در گذشته و نیز در زمینهٔ تسهیل و تسریع ورود پناه‌جویان افغان به کانادا تنها منحصر به احزاب مخالف حزب لیبرال نیست، بر اساس اظهارات غیررسمی برخی از فعالان اجتماعی جامعهٔ افغان، روند پذیرش این پناه‌جویان بسیار کُند و بطئی است و بی‌شباهت به روند پناهندگی پیش از این تحولات نیست؛ چرا که اغلب این افراد، البته آن دسته افراد خوش‌شانسی که توانسته‌اند به‌نحوی از کشور بگریزند و خود را به کشورهای اطراف برسانند، حال باید مدت‌ها انتظار بکشند تا پرونده‌شان به گردش درآید و نهایتاً آیا پایشان به اینجا برسد یا نرسد.
با این‌حال، و با همین روند کُند، تاکنون تعدادی از پناه‌جویان افغان که در سخت‌ترین شرایط به‌ناچار زادگاهشان را در جست‌وجوی مأمنی هزاران فرسنگ دورتر و در این‌سوی کرهٔ خاکی ترک کرده‌اند، واردِ استان‌ها و شهرهای مختلف کانادا از جمله ونکوور شده‌اند. متأسفانه آمار و ارقام دقیقی از این تعداد در دست نداریم، اما باخبر شدیم که تعدادی از فعالان اجتماعی افغان آستین‌ها را بالا زده‌اند و با تشکیل و بسیج گروه‌هایی از افراد داوطلب، در صدد کمک و حمایت از این پناه‌جویان تازه‌وارد برآمده‌اند. یکی از این گروه‌ها را، معصومه سادات (رؤیا) حسینی، از فعالان اجتماعی افغان در ونکوور و رئیس مؤسسهٔ ACSA، به‌نام آشیانه (NEST) گرد هم آورده است و هدفشان این است که با ارائهٔ انواع خدمات آموزشی و فرهنگی به کمک این عزیزان تازه‌وارد بشتابند. به‌همین مناسبت گفت‌وگویی با ایشان در همین شماره داشته‌ایم. همچنین باخبر شدیم تعدادی از جوانان افغان گروهی را با نام BC4Afghans تشکیل داده‌اند، که کمک‌های مردمی را جمع‌آوری کرده و به‌دست این عزیزان می‌رسانند. گزارش کوتاهی نیز که توسط ثریا پروانی، یکی از اعضای فعال این گروه تهیه شده، در این شماره به‌چاپ رسیده است. از شما دعوت می‌کنم لطفاً مطالب یادشده را مطالعه کنید و بیایید در حد توان خود از کمک و حمایت این گروه‌های حامی پناه‌جویان دریغ نکنیم؛ گروه‌هایی که تلاش می‌کنند میزبانی شایسته برای هم‌وطنان و همنوعانشان در این شرایط دشوار، باشند.