قسمت قبلی این مطلب را در اینجا بخوانید
جنیفر بلادرویک، عضو شورای آموزشی (School Trustee) در منطقهٔ آموزشی ۴۳ – کوکئیتلام
خانواده‌ها این سؤال را همیشه از من می‌پرسند و در بیشتر موارد نگرانی آنان در مورد مسائل آموزشی است. مطالعه و تمرین ریاضیات روش بسیار مناسبی برای کمک به رشد آن‌هاست (منابع بیشتر در پایان نوشته آمده است). اما بسیاری از مهارت‌های دیگر برای خوشحال‌بودن در مدرسه وجود دارند. در اینجا بعضی ایده‌ها را که می‌توانند در زمان ورود به مقطع پیش‌دبستانی به کودکان کمک کنند، مرور خواهیم کرد.
اگر فرزند شما آمادگی انجام هیچ‌کدام از موارد زیر را ندارد، مشکلی نیست. چرا که این‌ها اهدافی‌اند که می‌توان گام‌به‌گام به‌سوی آن‌ها پیش رفت و این مسئله شاید موجب شود از وقتی که در کنار شما می‌گذراند لذت بیشتری ببرد. رشد و یادگیری هر کودک با دیگری تفاوت دارد. اما همهٔ کودکان از اینکه صبورانه مورد مهر قرار بگیرند، سود خواهند برد. من با داشتن پنج فرزند، گذار به مقطع پیش‌دبستانی از نگاه یک مادر را بارها تجربه کرده‌ام و هربار برایم تازگی داشته است. در این راه سپاسگزار آموزگاران فوق‌العاده‌ای هستم که با من همکاری کردند و آن‌هایی که با مهربانی و دانایی پشتیبان فرزندان من بوده‌اند.
امسال با سال‌های دیگر تفاوت‌هایی دارد…
دو سال تحصیلی گذشته قدری متفاوت بودند و با وجود امیدهای بسیار برای سال تحصیلی پیشِ رو، بهتر است اطمینان حاصل کنید که فرزند شما دستورالعمل‌های مربوط به ماسک‌زدن، دست‌شستن، و فاصله‌گذاری اجتماعی را درک می‌کند.
آیا فرزند شما نام خود را می‌داند؟
بسیاری از کودکان در خانه به نام مستعار خود (که ممکن است با نام ثبت‌شدهٔ آن‌ها فرق داشته باشد) شناخته می‌شوند. وقتی که آموزگار آن‌ها را با نامی که در برگهٔ ثبت‌نام آمده صدا کند، ممکن است موجب سردرگمی آن‌ها در مدرسه/مکتب شود. مطمئن شوید که فرزند شما نام و نام خانوادگی خود را به‌طور کامل می‌داند و چنانچه دوست دارد به نام دیگری شناخته شود، آن را به آموزگار اطلاع دهید. آموزگاران می‌خواهند همهٔ تلاش خود را به‌کار بندند تا فرزند شما احساس آسودگی و تعلق داشته باشند. به‌همین منظور اگر نکته‌ای در مورد تلفظ نام وجود دارد، آن‌ها از یادگیری استقبال خواهند کرد.
همچنین اطمینان حاصل کنید که فرزندتان نام شما را نیز می‌داند. برای بسیاری از کودکان، نام پدر و مادر «مامان» و «بابا» است!
آیا وقتی که به چیزی نیاز دارند با آموزگار صحبت خواهند کرد؟
این یکی از مهم‌ترین مهارت‌هاست که باید با ظرافت تمرین شود. بچه‌ها می‌توانند خجالتی باشند یا در شرایط ناشناخته و در زمان نگرانی به‌سختی صحبت کنند. دانستن این که کِی، کجا و از چه کسی کمک بخواهند، به فرزند شما کمک خواهد کرد تا برای پرسش از آموزگار احساس امنیت کند. شما می‌توانید این مسئله را با بازی‌کردن نقش آموزگار، یا دانش‌آموز/محصل با کودک خود تمرین کنید. اگر این کار باعث اضطراب در فرزند شما می‌شود، سعی کنید کلاس درس را با عروسک‌های مختلف (stuffie) شبیه‌سازی کنید و کودک را ترغیب کنید که نقش هر عروسک را بازی کند و از زبان آن‌ها سؤالات خود را بپرسد.
سعی کنید آنچه را که در کلاس درس ممکن است پیش بیاید، تمرین کنید. یادگیری حروف و اعداد بسیار آسان‌تر از آموزش صبوری است. آیا کودک شما می‌داند که برای پرسیدن سؤال در سر کلاس باید دست خود را بالا ببرد؟ آیا می‌داند اگر آموزگار مشغول کمک به شاگرد دیگری است، او باید برای پرسیدن سؤال خود صبر کند؟
آیا می‌تواند بدون کمک دیگران ناهار بخورد؟
ناهار خوردن در مدرسه/مکتب با خانه تفاوت دارد. آیا فرزند شما می‌تواند درِ تمام ظروف غذای خود را که به او داده‌اید، به‌تنهایی باز کند؟ به فرزند خود بازکردن در ظروف غذا، جمع‌آوری و تمیزکردن محیط اطراف پس از صرف غذا و بستن در ظروف را آموزش دهید. این کار کمک بزرگی برای آنان خواهد بود. بچه‌ها وقتی کوچک‌اند، ممکن است در بازکردن درهای سفت بسته‌های غذا مشکل داشته باشند و ناهار خود را به اشتباه روی زمین بریزند. به آن‌ها یاد بدهید که اگر غذایشان روی زمین ریخت، خراب شد، یا فراموش شده بود، هر چه زودتر با آموزگار یا سرپرست کلاس صحبت کنند. مدارس/مکاتب می‌توانند با شما تماس بگیرند تا برای آنان غذای دیگری بیاورید و در بعضی موارد امکان آن را دارند که تغذیه‌ای جایگزین برای آن روز فراهم کنند. همچنین توصیه می‌کنم درآوردنِ ظرف غذا از کیف و گذاشتن آن در کیف، و بستن زیپ کیف را با بچه‌ها تمرین کنید.
تفاوت زباله (garbage)، مواد قابل بازیافت (recycling)، و کمپوست (compost) را برای آنان توضیح دهید.
در مدارس/مکاتب از فرزند شما انتظار می‌رود که ته‌ماندهٔ غذای خود را به این سه دسته تفکیک کند. تلاش کنید تا ناهار فرزند شما «بدون زباله» (litterless) باشد – بدون پلاستیک بسته‌بندی و تنها در ظروف قابلِ‌استفادهٔ دوباره (reusable). اطمینان حاصل کنید که فرزند شما شیوهٔ استفاده از بطری‌های آب قابلِ‌استفادهٔ دوباره را یاد بگیرد و با او روش بستن درست بطری را تمرین کنید. بسیاری از کاردستی‌ها و روزنامه‌دیواری‌های بچه‌ها با نشت مایعات از بطری‌هایی که درست بسته نشده‌اند، خراب می‌شوند.
با او دربارهٔ سهیم‌نکردنِ دوستان در غذایش صحبت کنید.
این یکی از موارد دشوار برای بچههایی است که در خانواده‌شان عادتِ قسمت‌کردن غذا با دیگران، بخش مهمی از تجربهٔ غذاخوردن است. کودکان در بسیاری موارد نمی‌توانند به‌درستی غذاها را شناسایی کنند و ممکن است غذایی را با هم‌کلاسی خود شریک شوند که برای او خطرناک باشد. با وجود اینکه ما از شما می‌خواهیم از فرستادن هرگونه مواد غذایی شامل آجیل (nut) به مدرسه خودداری کنید، حتی کم نیستند بچههایی که به تخم‌مرغ، لبنیات و گندم نیز حساسیت دارند.
پوشیدن لباس به‌طور مستقل، و به پاکردن و در‌آوردن کفش‌ها و کت/کاپشن را با او تمرین کنید.
احتمال آن هست که از فرزند شما خواسته شود که دو جفت کفش با خود داشته باشد: یکی برای داخل و دیگری برای بیرون. آن‌ها برای بیرون‌رفتن و برگشتن باید کفشهای خود را عوض کنند. اگر فرزند شما می‌تواند بند کفش خود را ببندد، عالی است. اما اگر نمی‌تواند هم اشکالی ندارد. در این صورت برای او یک جفت کفش ورزشی راحت که به‌آسانی بسته می‌شود (مانند کفشهای چسبی) تهیه کنید و تمرین بستن بند کفش را در خانه ادامه دهید. تا حد امکان از کفشهای بدون بند یا چسب (slip-on shoes) دوری کنید، چرا که بچه‌ها بیرون و درون مدرسه به دویدن خواهند پرداخت و کفش آن‌ها نباید در هیچ‌گونه فعالیتی از پایشان دربیاید.
گردش‌های دسته‌جمعی پیاده بسیار مرسوم‌اند – با فرزند خود تمرین پیاده‌روی در محله را انجام دهید و او را با نکات ایمنی برای عابران پیاده آشنا کنید.
مدارس/مکاتب معمولاً به مناظر طبیعی زیبا نزدیک‌اند و کلاس‌ها به پیاده‌روی‌های گوناگون در نقاط تفریحی چون پارک‌ها، استخرها، و پیست‌های اسکیت سر می‌زنند. پیاده‌روی‌‌هایی تا مدت سی دقیقه بسیار متداول‌اند و همیشه در مسیرهای صاف انجام نمی‌شوند. با فرزند خود پیاده‌روی و قوانین ایمنی ترافیکی را تمرین کنید. این تمرین‌ها همچنین فرصت بسیار مناسبی برای تشخیص مناسب‌بودن کفش آن‌هاست. هرچند در همه حال بچه‌ها به‌همراه آموزگاران و سرپرست‌های بزرگسال به گردش دسته‌جمعی می‌روند، دانستن قوانین برای ایمنی آن‌ها و دوستانشان مفید است.
یادگیری علاقه به هوای ساحل غربی کانادا!
از بچه‌ها انتظار می‌رود که در بیشتر شرایط آب و هوایی بیرون بروند و بازی کنند. با بچه‌ها بیرون‌رفتن در باران و لذت‌بردن از فضای آزاد در هر شرایطی را تمرین کنید. با آمادگی مناسب، چیزی به نام هوای بد وجود ندارد. در چنین شرایطی استفاده از بارانی، شلوار مخصوص باران و چکمه‌های ضد‌آب توصیه می‌شود. به‌جز باران‌های سیل‌آسا، و هوای بسیار گرم یا بسیار سرد، در همهٔ شرایط بچه‌ها در فضای آزاد بازی خواهند کرد. پوشیدن لباس‌های رسمی برای مدارس توصیه نمی‌شود و لباس مناسب برای راحتی بچه‌ها مهم است. همچنین فرزند شما باید آمادگی تعویض کامل لباس در صورت خیس‌شدن، گلی‌شدن یا حوادث دیگر را داشته باشد.
و اما حوادث در مدرسه…
بیایید به‌صورت عملی به این قضیه نگاه کنیم و گفت‌وگویی نه‌چندان راحت میان بزرگسالان در مورد راه‌های جلوگیری از دشواری کودکان در آینده داشته باشیم. آیا فرزند شما می‌تواند به‌تنهایی از دست‌شویی استفاده کند؟ آیا اگر در هنگام بیرون‌بودن به دست‌شویی نیاز داشت، به یک بزرگسال خواهد گفت؟ آیا می‌تواند خود را تمیز کند؟ آیا می‌داند که در صورت کثیف‌کردن دست‌شویی باید آن را تمیز کند و اگر نمی‌تواند به یک بزرگسال اطلاع بدهد؟ این مسئله یکی از مهم‌ترین دلایل آن است که فرزند شما باید بتواند خود لباس‌هایش را به‌تنهایی عوض کند. همچنین این موضوع یکی از موضوعات مهمی است که بچه‌ها باید بتوانند در مورد آن با یک بزرگسال مورد اعتماد صحبت کنند.
شستن دست‌ها به‌صورت مستقل با آب و صابون
شستن دست‌ها پس از دست‌شویی و پیش از غذاخوردن یکی از راه‌های اصلی جلوگیری از شیوع سرفه، سرماخوردگی، و آنفلوانزا در کلاس فرزند شماست. روش درست‌شستن دست‌ها به این صورت است: جلو و پشت دست، با آب و صابون، به‌مدت ۲۰ ثانیه (مثلاً زمان لازم برای خواندن ترانهٔ ABC، یا ترانهٔ «تولدت مبارک» به فارسی، یا دوبار خواندن Happy Birthday به انگلیسی) است. بسیار بعید است که آب گرم دست‌شویی مدارس کار بکند. به‌همین دلیل مناسب است که کودکان شستن دست زیر آب سرد را تمرین کنند.
آیا فرزند شما با بچه‌های همسن خود بازی می‌کند؟
مهدکودک و سال‌های آغازین مدرسه/مکتب سرمایه‌گذاری کلان زمانی روی یادگیری احساسی-اجتماعی کودکان است و این مسئله تأثیر بسیاری در رشد فرزند شما و هم‌کلاسی‌های او دارد. رعایت نوبت و قسمت‌کردن، مهارت‌های مهمی‌اند و استفاده از آن‌ها برای کودکان با تمرین آن مهارت‌ها با بزرگسالان تفاوت دارد. سال گذشته بسیاری از قرارهای بازی (playdates) لغو شد. به‌همین دلیل مهم است که صبور باشیم، چرا که همه قدری از انجام این فعالیت‌ها دور شده‌اند.
قدرت تشخیص احساسات، خود یکی از بنیادهای خودتنظیمی (self-regulation) است و به بچه‌ها کمک می‌کند تا بتوانند حس خود را برای دیگران توضیح دهند. اگر فرزند شما در برقراری ارتباط در زمان خشم دچار مشکل است، اکنون زمان خوبی برای تمرین است. مثلاً آن‌ها حتی می‌توانند از یک نشانهٔ غیرکلامی برای اعلام خشم و ناراحتی خود به دیگران استفاده کنند. یادگیری شناختن هر حس و نام آن گام مهمی برای ایجاد قابلیت کنارآمدن سالم با مشکلات است.
بسیاری از بچه‌ها در حالی به مقطع پیش‌دبستانی می‌آیند که تا پیش از آن با هیچ شخص دچار معلولیت، محدودیت جسمی، یا تنوع عصبی (مانند اوتیسم) برخورد نداشته‌اند.
در هر کلاس بچههایی با توانایی‌های گوناگون حضور دارند و دانستن اینکه تفاوت ایرادی ندارد، می‌تواند بسیار مفید باشد. تماشای ویدیوهای تهیه‌شده برای کودکان راه خوبی برای آغاز یادگیری در مورد این موضوعات است و به آنان فرصتی برای پرسیدن سؤالاتشان می‌دهد. در این زمان شما می‌توانید به آن‌ها روش پرسیدن سؤالات به‌صورت محترمانه را آموزش دهید.
با فرزند خود در مورد مردم بومی که از هزاران سال پیش در این سرزمین زیسته‌اند صحبت کنید: ملل نخستین (First Nations)، و مردمان مِیتی (Metis) و اینوئیت (Inuit)
وبسایت‌هایی برای یادگیری در مورد مللی که خانه و مدارس/مکاتب ما در سرزمین‌های سنتی و اجدادی آنان قرار دارند، وجود دارد و شما می‌توانید آموخته‌های خود را از این منابع با فرزندتان به اشتراک بگذارید. خانهٔ من در سرزمین واگذارنشدهٔ مردم کویکوِتلِم (Kwik’wetlem) قرار دارد که امروز نیز ساکنان و پاسداران این سرزمین و آب‌های آن‌اند.
یادگیری، ماجرایی فوق‌العاده است.
شما نخستین آموزگار برای فرزند خود، و پشتیبان او در این مسیر هستید. هرچند بچه‌ها شش ساعت از روز را در مدرسه سپری می‌کنند، زمانی که پیش شما هستند، اهمیت بسیاری دارد.
در اینجا می‌توانید منابع بیشتری برای آماده‌سازی کوچولوی خود برای مقطع پیش‌دبستانی را مطالعه کنید:
وزارت آموزش و پرورش بریتیش کلمبیا:
Ready, Set, Learn Pamphlet In English | In Farsi
When I Go to Kindergarten Memory Book (In English)