Disruptive Behavior Disorders (DBD)
دکتر کوروش عدالتی – ونکوور
اختلالات رفتاری یا DBD طیفی از مشکلات رفتاری در کودک است که برهم‌زنندهٔ زندگی روزمره کودکان و والدین آن‌هاست و زندگی آنان را تحت تأثیر جدی قرار می‌دهد. کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری، الگوهای مداوم رفتارهای غیرهمکارانه و سرکشانه را نشان می‌دهند. پاسخ آن‌ها این اختلالات ممکن است از طیف اقتدار و خصومت تا بی‌تفاوتی باشد.
رفتارهای چالشی در کودکان
کودکان خردسال طیف وسیعی از احساسات را تجربه و آن را به‌طرق مختلف بیان می‌کنند. برای کودکان نوپا و خردسال طبیعی است که در حالی‌که مهارت‌های اجتماعی و عاطفی آن‌ها رشد می‌کند، دچار دلخوری و قانون‌شکنی شوند.
در حالی‌که کودک شما در حال رشد و یادگیری مدیریت احساسات خود می‌باشد، مهم است که شما و سایر مراقبان، مراقبتتان را ادامه دهید. راهنمایی کودک و تشویق رفتارهای مثبت به او، کمک می‌کند تا روش‌های مناسب رفتار را بیاموزد.
علائم و نشانه‌های رفتار چالشی
خانواده‌های مختلف انتظارات متفاوتی از آنچه مورد قبول است و رفتار دشوار تلقی می‌شود، خواهند داشت. برخی از رفتارهایی که خانواده‌ها معمولاً چالش‌برانگیز می‌دانند، عبارت‌اند از:
- سرپیچی (به‌عنوان مثال امتناع از پیگیری درخواست‌های شما)
- صدمه‌زدن به افراد دیگر (به‌عنوان مثال گازگرفتن، لگدزدن)
- بداخلاقی
چه چیزی باعث رفتار چالشی در کودکان می‌شود؟
رفتارهای چالش‌برانگیز گاهی اوقات به‌دلیل آن است که فرزند شما مهارت‌های اجتماعی و عاطفی لازم را برای آنکه مطابق میل شما رفتار کند، ندارد. غالباً وقتی کودک بدرفتاری می‌کند، این پاسخی است به احساس اضطراب، عصبانیت یا خستگی بیش‌ازحد و آن‌ها با پردازش این احساسات دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
کودکان برای احساس امنیت و رشد عاطفی نیاز به توجه والدین و مراقبان خود دارند. کودکان ممکن است در تلاش برای جلب توجه و واکنش بزرگسالان، رفتارهای چالش‌برانگیزی از خود نشان دهند. برخی از کودکان، حتی توجه منفی را به بی‌توجهی ترجیح می‌دهند.
کودکان خردسال به‌راحتی دچار حواس‌پرتی می‌شوند و همین‌طور ظرفیت حافظهٔ کوچکی دارند، به‌همین دلیل است که بعضی اوقات کاری که از آن‌ها می‌خواهید، انجام نمی‌دهند یا فراموش می‌کنند انجام دهند.
موارد دیگری وجود دارد که ممکن است توانایی کودک در کنترل واکنش‌ها، احساسات یا رفتارهای او را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله:
- ناخوش‌بودن
- خواب ناکافی یا خستگی
- تماشای تلویزیون به‌مدت طولانی
- رژیم غذایی نامناسب یا احساس گرسنگی
- تغییر در شرایط خانوادگی یا روال زندگی
گاهی اوقات، رفتار چالشی می‌تواند به‌دلیل مسائل جسمانی یا مشکلی پایه‌ای در فرآیند رشد اجتماعی یا عاطفی باشد. همچنین وضعیت یا محیط فعلی کودک و چگونگی تأثیر آن بر روی کودک مهم است. به‌عنوان بخشی از روند رشد سالم، کودکان نوپا به‌آرامی یاد می‌گیرند که چگونه واکنش‌هایشان را در موقعیت‌های مختلف کنترل کنند.
چگونه با رفتارهای چالش‌برانگیز کنار بیاییم
تنظیم قوانین مهم است تا کودک شما بداند چه رفتاری از او انتظار می‌رود. دستورالعمل‌های خود را ساده و کوتاه نگه دارید و اطمینان حاصل کنید که کودک شما آنچه را که به او گفته‌اید، درک می‌کند. همچنین ارائهٔ دستورالعملی کوتاه و ساده در مورد رفتاری که دوست دارید مشاهده کنید (به‌عنوان مثال «با برادرت ملایم باش»)، بسیار مهم است.
عوامل متفاوتی برای مقابله با رفتارهای چالشی وجود دارد، مانند:
نادیده‌گرفتن – بهتر است رفتارهای جزئی جلب توجه را نادیده بگیرید، به‌عنوان مثال از کودک خود روی برگردانید و فقط وقتی او این کار را متوقف کرد، به او پاسخ دهید. پاسخ مداوم به رفتارهای منفی می‌تواند به کودک بیاموزد که این روش خوبی برای جلب توجه شما است.
همدلی تشویق‌کننده – به حس دیگران نسبت به رفتار کودک خود اشاره کنید (مثل غمگین‌شدن) و از کودک خود بپرسید که اگر شخصی با او همان رفتار را بکند، چه احساسی دارد. برخورد با رفتارهای منفی جدی و مداوم، می‌تواند بسیار استرس‌زا باشد. بهتر است با استفاده از رویکردی مثبت، رفتار کودک خود را هدایت کنید.
تقویت مثبت
یک رویکرد مثبت برای مدیریت رفتار فرزند شما، می‌تواند این باشد که به‌جای توجه رفتارهای منفی او، رفتارهای خوب را پاداش دهید و اغلب اوقات روی جنبه‌های مثبت رفتار کودک تمرکز کنید.
رفتارهای مثبت را قبل از منفی‌شدن تقویت کنید، به‌عنوان مثال «من فکر می‌کنم تو با ملایم بودن در بازی با برادرت، کار بزرگی انجام می‌دهی.» این امر باعث می‌شود به‌جای آنکه منتظر بمانید تا رفتار کودک بیش‌ازحد خشن شود و شما مجبور شوید روی رفتار منفی تمرکز کنید، کودک را برای رفتار مثبتش تشویق و به ادامهٔ آن ترغیب می‌کنید. اطمینان حاصل کنید که در مورد رفتارهایی که واقعاً دوست دارید و می‌خواهید آن‌ها را تشویق کنید، شفاف باشید.
اجرای سیستم رفتاری مثبتی را در خانه خود در دستور کار قرار دهید. نمودار پاداش برای کودکان خردسال می‌تواند انگیزه‌ای برای کودک شما برای افزایش رفتارهای مطلوب باشد. این استراتژی می‌تواند به شما کمک کند تا روی زمان‌هایی تمرکز کنید که کودک شما رفتار خوبی دارد.
الگوی کودک خود باشید. کودکان با مشاهدهٔ دیگران سرنخ‌هایی در مورد چگونگی رفتار انتخاب می‌کنند. مهم و مهم است که به‌گونه‌ای رفتار و صحبت کنید که دوست دارید در رفتار فرزندتان منعکس شود که تا حد امکان بتوانید این اختلالات را کنترل نمایید.