دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور
اولین، مهم‌ترین و اصلی‌ترین سؤالی که کلیهٔ متقاضیان مهاجرت یا علاقه‌مندان دریافت ویزای موقت (توریستی، تحصیلی و کار) کانادا دارند، دانستن مدت زمان بررسی پرونده و نهایی‌شدن آن است.
سؤالی که کاملاً در دانستن پاسخ آن محق‌اند. چرا که بر آن اساس باید برنامهٔ زندگی و کاری‌شان را تنظیم کنند. اما، تجربهٔ بیش از ۲۲ سال مطالعه و دنبال‌کردن برنامه‌های مهاجرت کانادا توسط نگارنده نشان از آن دارد که هیچ زمانی پاسخ درستی به این پرسش نمی‌توان داد. علی‌رغم آنکه وزارت مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا در وب‌سایت اصلی خود محلی را برای نشان‌دادن زمان بررسی پرونده‌ها در نظر گرفته است، اما یادآور شده است که این اعداد، نمایانگر میانگین ۸۰ درصد پرونده‌هاست و از همه مهم‌تر، این اعداد به‌طور مداوم تغییر می‌کند.
عوامل بسیار زیادی در تغییر زمان بررسی پرونده‌ها دخیل است. پروسهٔ بررسی سابقه یا «بک‌گراند چک» یکی از آن‌هاست که می‌تواند سال‌ها به‌طول بیانجامد. همه‌گیری کرونا، دورکاری افسران سفارتخانه‌ها و دفاتر وزارت مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا و عدم بررسی پرونده‌هایی که از طریق پست و به‌صورت کاغذی ارسال شده است، نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار روی زمان بررسی پرونده‌هاست که در طول سال گذشته پرونده‌های بسیاری از متقاضیان را تحت تأثیر قرار داده است. حجم بسیار زیاد پرونده‌های دریافت‌شده برای بررسی نیز عامل دیگری است. برای هر کدام از موارد فوق، نمونه‌هایی ذکر خواهد شد. اما آیا راهکاری وجود دارد؟ پاسخ منفی است. بهترین گزینه این است که متقاضیان و اقدام‌کنندگان مد نظر داشته باشند که «مهاجرت یک امتیاز است و نه حق»، لذا برنامهٔ کار و زندگی‌شان را تغییر ندهند و صبور باشند تا پرونده‌شان به سرانجام برسد.
یاسر، در سال ۲۰۰۵ برای مهاجرت به کانادا و از طریق برنامهٔ نیروی متخصص اقدام کرد. تمام پروسه خیلی سریع انجام شد و با سؤالاتی که پرسیده بود متوجه شده بود که بین یک تا سه ماه پس از انجام آزمایشات پزشکی و الزامیِ برنامهٔ مهاجرتی‌اش، ویزای اقامت دائم را دریافت خواهد کرد. به‌همین دلیل، به پیشنهاداتی برای ارتقای شغلش پاسخ منفی داد و همچنین به همسرش هم گوشزد کرد که چون به‌زودی مسافر کانادا خواهند بود، سعی کند نسبت به تغییر در دکوراسیون منزل هم اقدامی نکند. قرارداد اجارهٔ خانه‌اش را هم تمدید نکرد و به صاحبخانه‌اش یادآور شده بود که به‌زودی به کانادا مهاجرت خواهد کرد. ماه‌ها پشت سر هم می‌آمدند و خبری جدیدی نمی‌رسید و هر بار با سفارت ارتباطی برقرار می‌کرد، پاسخ دریافت می‌کرد که پرونده‌اش در پروسهٔ بررسی پیشینه است و باید صبر کند. این صبر دو سال به‌طول انجامید و دوبار آزمایشات پزشکی‌اش را که بیشتر از یک‌سال اعتبار نداشت، تجدید کرد و نهایتاً پس از دوسال، ایمیلی مبنی بر پایان یافتن پروسهٔ بررسی پیشینه دریافت کرد و گذرنامه‌اش را برای صدور ویزای اقامت دائم به سفارت کانادا در شهر ورشو فرستاد.
زهرا، زمانی که برای ویزای کار اقدام کرد، با توجه به آنکه شنیده بود پروسهٔ پرونده‌اش طولانی نخواهد بود، ترجیح داده بود که فرزند دخترش مدرسه‌اش را در کانادا و با دو سه ماه تأخیر شروع کند و به‌همین دلیل، دخترش را که باید کلاس اول می‌رفت، در منزل نگه داشت. دختر زهرا دو سال مدرسه نرفت و زمانی که با ویزای کار وارد کانادا شد، به‌ناچار با توجه به سنش از کلاس سوم شروع به تحصیل کرد.
نوشین در اواخر سال ۲۰۰۹ برای مهاجرت به کانادا و از طریق برنامهٔ نیروی متخصص و لیست مشاغل ۳۸تایی اقدام کرد. کمی بعد نامه‌ای دریافت کرد که حاوی شمارهٔ پرونده بود و در آن، مدت زمان بررسی پرونده‌اش را یک‌سال اعلام کرده بودند. در آن نامه ذکر شده بود اگر تا هشت ماه آینده خبری از ما به دست شما نرسید، ارتباط برقرار کنید. نوشین مدت کوتاهی پس از دریافت شمارهٔ پرونده، خانه‌اش را اجاره داد و چمدان بسته به منزل مادرش نقل مکان کرد و منتظر ویزای اقامت دائم خود ماند. اقامت نوشین در منزل مادرش تا سال ۲۰۱۴ به‌طول انجامید و در تابستان سال ۲۰۱۴، پس از ۵ سال وقفه و اقامت در منزل مادرش، اقامت دائم کانادا را دریافت کرد.
حمید، در ماه اکتبر سال ۲۰۱۹ پروندهٔ تأیید پیشنهاد شغلی‌اش را برای سرویس کانادا ارسال کرده بود و چون اطلاع داشت مدت زمان بررسی این قبیل پرونده‌ها بین دو هفته و نهایتاً ۵ ماه به‌طول می‌انجامد، می‌توانست به‌راحتی اقامت توریستی خودش را در کانادا حفظ کند تا درخواست ویزای کار دهد. حمید تأئیدیهٔ پیشنهاد شغلی‌اش را در دسامبر سال ۲۰۲۰ و ۱۴ ماه پس از ارسال پرونده‌اش دریافت کرد و در این مدت، مجبور شده بود اقامت توریستی خود را تمدید کند و چون اجازهٔ کار هم نداشت، هزینهٔ بسیار زیادی را برای زندگی خود در کانادا متحمل شده بود.
جواد، در ماه آوریل سال ۲۰۲۰ و دو ماه پس از ورودش به کانادا درخواست پناهندگی داده بود و شنیده بود که حدود دو ماه پس از اقدام، مجوز کار خود را دریافت خواهد کرد و می‌تواند هزینه‌های زندگی خودش را پوشش دهد. ماه‌ها گذشت و هیچ خبری دریافت نکرد و علی‌رغم آنکه به‌طور مداوم پیگیری می‌کرد، هیچ پاسخی نمی‌گرفت. نهایتاً در ژانویهٔ سال ۲۰۲۱، برای انجام انگشت‌نگاری و تحویل گذرنامه، از او دعوت به‌عمل آمد.
سینا، سال ۲۰۰۷ برای مهاجرت به کانادا از طریق برنامهٔ نیروی متخصص اقدام کرد و ۹ سال پس از آن و در سال ۲۰۱۶ با دستور دولت مبنی بر بسته‌شدن ۲۸۰ هزار پروندهٔ انبارشده، با یک نامهٔ عذرخواهی مبنی بر آنکه پروندهٔ شما جزو آن ۲۸۰ هزار پرونده است، مواجه شد.
سال ۲۰۱۸ سالی بود که بنا به‌دستور دولت کانادا مبنی بر حذف‌شدن برنامهٔ سرمایه‌گذاری دولت فدرال از لیست برنامه‌های مهاجرتی و بسته‌شدن ۶۰ هزار پروندهٔ سرمایه‌گذاری فدرال انبارشده، محسن که بیش از سه سال بود ۱۲۰ هزار دلار را پرداخت کرده بود، تنها با یک نامهٔ عذرخواهی، مواجه شد.
کوروش که سال ۱۹۹۸ برای مهاجرت به کانادا به‌همراه سه نفر از دوستانش، اقدام کرده بود در طول یک‌سال با آن‌ها روند پیشرفت پرونده‌شان را کنترل می‌کرد. دوستان کوروش یک‌سال بعد ویزای اقامت دائم کانادا را دریافت کردند و کوروش آن‌ها را در فرودگاه مهرآباد بدرقه کرد و به شوخی گفت جاهای او را پهن کنند که به‌زودی خواهد آمد. کوروش به دوستانش در تورنتو ملحق شد، ولی در سال ۲۰۰۲ و زمانی که هر دو دوست دیگرش شهروند کانادا شده بودند.
موارد بالا نمونه‌هایی اندک از موارد عینی تأخیر در بررسی پرونده‌های مهاجرتی است. اگرچه توصیه به صبوربودن راحت اما پذیرش آن کمی سخت است، نگارنده با توجه به تجربه‌اش موارد زیر را لازم به ذکر می‌داند و امید است که مورد پذیرش قرار گیرد:
۱- هیچ دو پرونده‌ای مشابه هم نیست، پس از مقایسهٔ خود با دیگر متقاضیان پرهیز کنید.
۲- مهاجرت یک امتیاز است و نه حق، پس صبور باشید تا امتیاز مربوطه نصیب شما شود.
۳- زمان بررسی پرونده‌ها تحت کنترل هیچ‌کس نیست. حتی زمانی که پرونده وارد مرحلهٔ بررسی پیشینه می‌شود، افسر پرونده هم نقشی در زمان خاتمهٔ آن ندارد.
۴- مادامی که ویزای کانادا در گذرنامهٔ شما چسبانده نشده است، از هرگونه تغییر در شیوهٔ کار و زندگی‌تان خودداری کنید.
برای کلیهٔ متقاضیان مهاجرت به کانادا، آرامش و صبوری در طول پروسهٔ بررسی پرونده‌شان آرزو می‌کنم.
پایان