آرام روانشاد – ایران
جایزهٔ اسکار به عقیدهٔ بسیاری، از بین جشن‌ها و جشنواره‌های سینمایی سراسر دنیا بیشترین بازتاب را در میان مخاطبان و علاقه‌مندان سینما دارد. ایران در سال‌های اخیر حضور چشمگیری برای معرفی فیلم به این جایزه داشته است. به‌جز فیلم «بچه‌های آسمان» ساختهٔ مجید مجیدی در سال ۱۹۹۸ که نامزد اسکار بهترین فیلم شد، باقی سال‌ها فیلم‌های ایرانی ناکام از این جایزه برگشتند. در نهایت در سال ۲۰۱۲ اصغر فرهادی با فیلم «جدایی نادر از سیمین» توانست آرزوی دیرینهٔ سینمای ایران را تحقق بخشد.
داستان این فیلم بسیار قوی و منحصربه‌فرد است. سیمین می‌خواهد به‌همراه همسرش نادر و دخترش ترمه از ایران برود و همهٔ مقدمات کار را فراهم کرده است. اما نادر نمی‌خواهد پدرش را که از بیماری آلزایمر رنج می‌بَرد، تنها رها کند. این اختلافات باعث می‌شود سیمین از دادگاه درخواست طلاق کند، اما دادگاه درخواستش را در مورد حضانت فرزندش رد می‌کند و مجبور می‌شود به خانهٔ پدرش برگردد. ترمه تصمیم می‌گیرد پیش پدرش نادر بماند به امید اینکه مادرش سیمین پیش آن‌ها برگردد. نادر نمی‌تواند از عهدهٔ مراقبت از پدرش بربیاید؛ پس برای این کار پرستاری به نام راضیه استخدام می‌کند. راضیه حامله است و بدون اجازهٔ شوهرش دارد کار می‌کند و این شروع تراژدی بسیار بزرگی است که زندگی همه را زیرورو می‌کند.
اصغر فرهادی متولد ۱۹۷۲ در اصفهان است. به‌گفتهٔ خودش از ۱۳ سالگی به‌صورت تجربی فیلم ساختن را شروع کرد. او دارای مدرک فوق لیسانس ادبیات نمایشی از دانشگاه تهران است. در سال ۲۰۱۲ فیلم «جدایی نادر از سیمین» وی برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد. در نظرسنجی‌ای توسط مجلهٔ تایم، وی رتبهٔ چهارمین شخصیت تأثیرگذار در میان ۱۰۰ شخصیت برتر سال ۲۰۱۲ را کسب کرد؛ و در نهایت به‌عنوان یکی از ۱۰۰ چهرهٔ تأثیرگذار سال ۲۰۱۲ از سوی این مجله معرفی شد. فرهادی در سال ۲۰۱۲ در لیست ۱۰۰ متفکر جهان فارین پالیسی قرار گرفت. اصغر فرهادی در جشنوارهٔ فیلم کن ۲۰۱۶، جایزهٔ بهترین فیلم‌نامهٔ این جشنواره را برای نگارش فیلم‌نامهٔ فیلم «فروشنده» دریافت کرد. همچنین در اسکار ۲۰۱۷ فیلم «فروشنده» توانست جایزهٔ بهترین فیلم غیرِانگلیسیزبان را کسب کند.
«جدایی نادر از سیمین» موضوع پیچیده‌ای ندارد، اما در همان سادگی می‌توان دنیای عجیب، پررمزوراز و غیرِقابل پیش‌بینی روابط بین انسان‌ها را دید. با دیدن این فیلم، حس می‌کنیم انگار خودمان‌ایم که از دریچهٔ دوربین فیلم‌بردار به زندگی اطراف و روزمره‌مان نگاه می‌کنیم.
داستان فیلم دربارهٔ رابطهٔ آدم‌های دنیای امروز است. آدم‌هایی که می‌توانند هر جای دنیا زندگی کنند. آدمی که خودخواه است و خودخواهی‌اش بر دیگرخواهی غلبه دارد و به‌راحتی دروغ می‌گوید. بر دروغش عنوان مصلحت‌آمیز می‌گذارد تا سرپوشی روی وجدانش باشد. آدمی که فقط خودش را می‌بیند، اما نمی‌داند که ما انسان‌ها چقدر در سرنوشت‌هایمان به هم وابسته‌ایم.
آدم‌ها در این فیلم به‌خاطر خودخواهی – یکی برای اینکه احساس می‌کند فرزندش در خارج از کشور بهتر بزرگ می‌شود، یکی برای باج ندادن به حریف و یکی برای اثبات جرم طرف مقابل – چقدر به اطرافیانشان بدی می‌کنند. درحالی‌که فکر می‌کنند عکس این است. جای ترمه و فرزند راضیه در دادگاه نیست، پدری که برای کارهای عادی‌اش به‌سختی حرکت می کند، به‌زحمت به پزشک قانونی برده می‌شود، فرزندی که پدر و مادرش ادعای دوست داشتن‌اش را دارند، دائماً شاهد درگیری آن‌ها در خانه است. فرهادی در این فیلم می‌خواهد بگوید اغلب ما هر کاری که می‌کنیم برای خودمان است! زندگی بهتر هم از منظر خودمان تعریف می شود، بی‌آنکه نیاز طرف مقابل را درک کنیم. اینکه آیا این بهترین، برای طرف مقابلمان هم بهترین انتخاب است؟ «جدایی نادر از سیمین» درامی بی‌نظیر از روابط تراژیک بین انسان‌ها در دنیای امروز است. دنیایی که هر کس در آن برای نجات خودش دست‌وپا می‌زند، حتی به قیمت غرق شدن دیگری. آدم‌های خودخواهی که دیگران را در مقام انتخاب قرار می‌دهند و ما هرگز نخواهیم فهمید انتخاب درست چیست.
«جدایی نادر از سیمین» علاوه بر کسب جایزهٔ اسکار بهترین فیلم غیرِانگلیسیزبان در سال ۲۰۱۲، مجموعاً بیش از ۵۲ جایزهٔ جهانی را از آنِ خود کرده است؛ جوایز معتبر بین‌المللی همچون جایزهٔ گلدن گلوب بهترین فیلم غیرِانگلیسیزبان، جایزهٔ هیئت داوران و جایزهٔ خرس طلایی از جشنواره برلین، از مهم‌ترین جوایز این فیلم است. «جدایی نادر از سیمین» جزو ۲۵۰ فیلم تمام دوران در وب‌گاه IMDB قرار گرفت و از سوی منتقدان سخت‌گیر وب‌گاه متاکریتیک جزو ۱۰۰ فیلم برتر قرن ۲۱ انتخاب شد. گفتنی است این فیلم همچنین در لیست صد فیلم محبوب سینما به انتخاب هالیوود ریپورتر، رتبهٔ ۳۷ را به‌دست آورد.
این فیلم را می‌توانید از کتابخانه‌های مترو ونکوور به‌رایگان به امانت بگیرید یا از سرویس‌های پخش فیلم آنلاین Apple TV یا Google Play بخرید یا اجاره کنید.
این مطلب توسط آرام روانشاد، نویسنده، روزنامه نگار و مدیر کانال سینمایی اوتوپیا نوشته شده است. این کانال به معرفی و نقد آثار برتر سینمای جهان می‌پردازد. همچنین در کنار سینما مطالبی در حوزهٔ فلسفه و ادبیات هم با مخاطب به اشتراک می‌گذارد. با پیوستن (Join) به این کانال به یک نشریهٔ سینمایی، هنری آنلاین در سطح بالا دسترسی پیدا خواهید کرد.