آرام روانشاد – ایران
کازابلانکا (Casablanca) فیلمی رمانتیک از سینمای آمریکا است که بر مبنای نمایشنامه‌ای از مورای بورنت و جان آلیسون به نام «همه به کافهٔ ریک می‌آیند» و با کارگردانی مایکل کورتیز در سال ۱۹۴۲ تولید شده است. ستارگان این فیلم هامفری بوگارت، اینگرید برگمن و پل هنراید هستند. کار فیلم‌برداری کازابلانکا که به‌طور کامل به تهیه‌کنندگی برادران وارنر انجام گرفت، در ۲۵ مهٔ ۱۹۴۲ آغاز شد و در ۳ اوت به‌پایان رسید. مکان تمامی سکانس‌های آن در بربنک کالیفرنیا بود، به استثنای یک سکانس که در فرودگاه ون نویس شهر ون نویسِ لس آنجلس گرفته شد. جوایزی که این فیلم از آن خود کرد، از این قرارند:
- برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین فیلم برای کمپانی برادران وارنر
- برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین کارگردانی برای مایکل کورتیز
- برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین فیلم‌نامهٔ اقتباسی
وقتی اسم از برترین عاشقانه‌های تاریخ سینما به میان می‌آید، بی‌شک «کازابلانکا» در صدر این جدول قرار دارد. نزدیک به هشتاد سال از ساخت این فیلم می‌گذرد، اما همچنان دیدنی است و تمام نسل‌ها می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. پس از گذشت هشتاد سال، هنوز کازابلانکا فیلم عاشقانهٔ محبوب برای خیلی از افراد است. درست است که کازابلانکا یک فیلم برتر با بازیگری مطرح‌ترین ستارگان سینما بود، اما جالب است بدانید که هیچ‌یک از افراد درگیر در کار تولید فیلم، پیش‌بینی چنین موفقیت عظیمی را برای آن نمی‌کرد. اولین نمایش جهانی کازابلانکا در ۲۶ نوامبر ۱۹۴۲ در شهر نیویورک انجام شد، سپس در ۲۳ ژانویه ۱۹۴۳ فیلم به‌طور سراسری در ایالات متحده پخش شد. کازابلانکا اغلب در بین برترین فیلم‌های تاریخ سینما قرار گرفته است و بارها و بارها در نظرسنجی‌های گوناگون بهترین فیلم عاشقانهٔ تاریخ سینما شناخته شده است.
زمان داستان فیلم در اوایل دسامبر ۱۹۴۱ و کمی پیش از حمله به پرل هاربر است. در پی آسیب‌های جنگ به اروپا، شمار زیادی از مردم این قاره به‌دنبال مهاجرت به آمریکا و رسیدن به سرزمینی امن‌تر هستند. راه دریایی که از لیسبون پرتغال به آمریکا می‌رود، پر شده است و بسیاری ناچارند خود را به مراکش که در دست دولت ویشی فرانسه است برسانند تا از آنجا شانس پرواز به آمریکا را داشته باشند.
ریک بلِین (هامفری بوگارت) آمریکایی ثروتمندی است که در کازابلانکا کافهٔ شبانه‌ای را به‌نام کافهٔ آمریکایی ریک می‌گرداند و همواره پذیرای مشتریان سرشناسی همچون کارگزاران فرانسوی و فرماندهان نازی است.
شبی یکی از بزهکاران به نام اوگارت پس از کشتن دو سرباز آلمانی دو برگهٔ عبور به‌دست می‌آورد و برای فروش آن‌ها به کافهٔ ریک می‌آید. با این برگه‌ها می‌توان آزادانه به پرتغال و مناطق تحت اشغال آلمان و از آنجا به آمریکا سفر کرد. اوگارت نزد ریک می‌رود و برگه‌های عبور را تا آمدن مشتری به او می‌سپارد. پیش از آنکه اوگارت بتواند گذرنامه‌ها را به دلال و مشتری رد کند، پلیس فرانسه او را دستگیر می‌کند.
در همان هنگام، عشق پیشین ریک، ایلسا لاند (اینگرید برگمن) با شوهرش، ویکتور لازلو، رهبر جنبش پایداری چکسلواکی که نازی‌ها همه جا دربه‌در به‌دنبالش هستند، از راه می‌‌رسد. آن‌ها به‌دنبال راهی برای فرار به جایی امن هستند.
دیدار دوبارهٔ ریک و ایلسا برای هر دو با طغیان احساسات همراه است و…
کازابلانکا را می‌توان اوج شکوه و جلال ژانرِ عاشقانه در تاریخ سینما خواند. دیالوگ‌های عاشقانه‌ایی که بین هامفری بوگارت و اینگرید برگمن در این فیلم ردوبدل می‌شود، هنوز بعد از گذشت بیش از ۸۰ سال از خلق شدنشان، جذاب و تازه است. کازابلانکا تنها یک فیلم عاشقانه نیست؛ درهم‌آمیختگی جنگ و عشق است. رابطهٔ جنگ و عشق یکی از تلخ‌ترین و در عین حال زیباترین ویژگی‌هایی است که در کازابلانکا به‌چشم می‌خورد. دیالوگ‌های درخشان فیلم، چه در وصف عشق، و چه در مورد جنگ، قدرت کلمات را در عالم سینما به رخ تماشاگر می‌کشد. نمی‌شود در مورد کازابلانکا فقط توصیف عاشقانه را به‌کار برد. این فیلم نشان می‌دهد جنگ می‌تواند چه بلایی بر سر آدم‌ها بیاورد. جنگ می‌تواند نه تنها عشق، بلکه هویت آدم را هم از او بگیرد. کازابلانکا فیلمی است برای تمام دوره‌ها. بارها می‌توانید آن را ببینید و همیشه برایتان تازه باشد. می‌توانید با نگاه‌های ریک به ایلسا عاشق شوید. می‌توانید با دیالوگ‌ها و پایان‌بندی درخشان آن سال‌ها زندگی کنید. تماشایش در هر زمان و موقعیتی می‌تواند برایتان لذت‌بخش باشد.
با باز شدن محدود کتابخانه‌های مترو ونکوور، می‌توانید این فیلم را از کتابخانه‌ها به امانت بگیرید یا یا آن را از سرویس‌های پخش آنلاین فیلم مانند Apple TV یا Google Play Movies & TV بخرید یا اجاره کنید.
این مطلب توسط آرام روانشاد، نویسنده، روزنامه نگار و مدیر کانال سینمایی اوتوپیا نوشته شده است. این کانال به معرفی و نقد آثار برتر سینمای جهان می‌پردازد. همچنین در کنار سینما مطالبی در حوزهٔ فلسفه و ادبیات هم با مخاطب به اشتراک می‌گذارد. با پیوستن (Join) به این کانال به یک نشریهٔ سینمایی، هنری آنلاین در سطح بالا دسترسی پیدا خواهید کرد.