دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور
کمتر کسی تصور می‌کرد که زمانی تمامی کشورها و شهروندانشان یک درد مشترک داشته باشند و آن هم ویروسی باشد که از چین نشئت گرفته و به تمام کشورها سرایت کرده است. ویروسی که تا بدین لحظه درمانی برای آن یافت نشده و تنها راه عدم ابتلا به آن، دوری جستن از یکدیگر است.
در طول چند ماه گذشته که دربارهٔ این ویروس و بیماری آن اطلاع‌رسانی شد، کشورهای مختلف بر اساس پروتکل‌های بهداشتی و درمانی‌شان تمهیداتی به کار بسته‌اند که قطعاً از آن‌ها مطلع‌اید. اما یکی از پرسش‌هایی که این روزها ذهن بسیاری را درگیر کرده است، این است که این ویروس و برخوردهای صورت‌گرفته در ارتباط با آن، بر سیستم مهاجرت کانادا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مهاجرپذیر، چه تأثیراتی می‌تواند داشته باشد.
از روزهای اولیهٔ ورود این ویروس به کشور کانادا، سازمان‌های مرتبط با مهاجرت اغلب به‌طور روزانه، شرایط را تشریح و تمهیدات و محدودیت‌ها را هم مشخص کرده‌اند که این کار قطعاً تا زمانی که خطر ابتلا به این ویروس از کانادا رخت بربندد، ادامه خواهد داشت.
با توجه به اینکه رهایی از این ویروس یا عدم ابتلا به آن مستلزم دوری جستن از یکدیگر یا ماندن در قرنطینه است، وزارت مهاجرت کانادا از همان روزهای نخستین اعلام کرد که کارکنان بخش‌های مختلف این وزارتخانه از خانه یا به‌طور مصطلح «دورکاری» می‌کنند و تماس‌های اخیر تلفنی یا ایمیل‌های دریافتی، نشاندهندهٔ این است که همچنان کارمندان یا مأموران بررسی‌کنندهٔ پرونده‌ها مشغول به کارند. اما، شواهد نشان می‌دهد که این کارها یا دور‌کاری‌ها با حداقل ظرفیت در حال انجام است و قطعاً مشابه تمامی کسب‌وکارهای کانادایی، پیامدهایی منفی در آینده خواهد داشت.
نظر به اینکه بسیاری از کشورها محدودیت‌های سفر را به اجرا گذاشته‌اند و کلیهٔ مراکز انجام انگشت‌نگاری تعطیل‌اند، اولین پیامد منفیِ هجوم این ویروس، کم شدن متقاضیان ویزای تحصیلی است. از طرفی، بسیاری از کسبوکارها و پرسنل شاغل در آن‌ها، شغل خود را از دست داده‌اند و طبعاً این مسئله در اخذ ویزای کار متقاضیان نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت.
به اعتقاد نگارنده، زمانی که این مسئله به‌طور کامل مرتفع شود، افسرهای این وزارتخانه با حجم بسیار بالایی از درخواست‌های ویزای تحصیلی و کار روبه‌رو خواهند شد و یک‌باره حجم وسیعی از دانشجویان یا کارگران که ویزا گرفته‌اند، به کانادا وارد خواهند شد. در این بین، مؤسسات آموزشی نیز لطمهٔ زیادی خواهند دید، چرا که حجم بسیار بالایی از درآمد آن‌ها از طریق دانشجویان بین‌المللی حاصل می‌شد.
پرونده‌های مهاجرتی و متقاضیان این قبیل برنامه‌های مهاجرتی نیز از آثار منفی این ویروس بی‌نصیب نخواهند ماند. همان‌طور که وزارت مهاجرت کانادا وعده داده است و در ظاهر به وعدهٔ خود هم مبنی بر دورکاری عمل کرده است، اما حضور کارمندان و افسرهای این وزارتخانه با حداقل ظرفیت، پروسه‌های مهاجرتی را با تأخیر مواجه خواهد کرد.
وزارت مهاجرت کانادا وعده داده بود که در ظرف سه سال، یک میلیون مهاجر جدید را مورد پذیرش قرار دهد که با شرایط پیش‌آمده، احتمال آنکه نتواند به وعدهٔ خود جامهٔ عمل بپوشاند، بسیار زیاد است مگر آنکه، تمهیدات پس از بحران را هم سنجیده باشند و بلافاصله پس از خاتمهٔ این بحران با تمام توان و قوا، مشغول شوند تا تأخیرات ایجادشده را جبران کنند.
نکتهٔ دیگری که پس از رخت بستن کنترل شیوع ویروس کووید-۱۹ از کانادا، بحران ایجاد خواهد کرد، حجم بسیار زیاد افرادی است که با ویزاهای موقت کار، تحصیل یا به‌عنوان توریست وارد کانادا شده و مجوز اقامتی‌شان خاتمه یافته است و به‌دلیل بسته شدن مرزها و نبود پرواز امکان بازگشت نداشته‌اند. این افراد بر اساس بخشنامه‌های صادره تا زمانی که شرایط به حالت قبل بازگردد، می‌توانند اقامت خود را تمدید کنند تا ماندن آن‌ها غیرقانونی نباشد. آن‌ها نیز وارد سبد درخواست تغییر شرایط اقامتی می‌شوند و ملزم‌اند که یک برنامه مهاجرتی را برای این تغییر لحاظ کنند، که البته شرایط بسیاری از آن‌ها سخت خواهد بود.
همه‌ساله کانادا در فصل تابستان با خیل عظیمی از کارگران فصلی روبه‌رو می‌شد که برای کار در مزارع و به‌طور کوتاه‌مدت وارد کانادا می‌شدند. با توجه به شرایط فعلی، این قبیل کسبوکارها هم با لطمهٔ زیادی روبه‌رو خواهند شد.
نکتهٔ مهم دیگر این است که پرونده‌های مهاجرتی پس از بررسی‌های اولیه در یکی از دفاتر تعریف‌شده در خاک کانادا، برای ادامهٔ بررسی به یکی از سفارتخانه‌های کانادا ارجاع می‌شود، به‌عنوان مثال پرونده‌های خوداشتغالی به سفارت کانادا در ورشو یا پرونده‌های نیروی متخصص استانی به سفارت کانادا در پاریس ارجاع می‌شود. شرایط آن کشورها و تبعیت از قوانین فعلی حاکم بر آنجا نیز تأثیر بسیار زیادی بر این نوع پرونده‌ها و عملکرد وزارت مهاجرت کانادا برای رسیدگی به آن‌ها خواهد گذاشت.
به اعتقاد نگارنده، دولت کانادا و به‌طور اخص، وزارت مهاجرت کانادا پس از خاتمهٔ بحران فعلی، می‌بایستی در یک‌سری از قوانین و مقررات خود و همچنین به‌کارگیری رُبات‌ها به‌عنوان مسئول بررسی پرونده‌های مهاجرتی تغییراتی هرچند کوتاه‌مدت انجام دهد، چرا که اگر بخواهند مشابه گذشته عمل کند، نبود نیروی ماهر کار و مهاجر جدید، ممکن است اقتصاد کانادا را با لطمات غیرقابل جبرانی روبه‌رو کند.
آنچه کاملاً مشخص و روشن است، این است که علی‌رغم تمام تمهیدات و کارهای کارشناسی‌ای که صورت پذیرفته، ویروس کووید-۱۹ در تمام ارکان جامعه و اقتصاد تأثیر منفی خواهد گذاشت و از الان باید بر روی برنامه‌های روزهای پس از بحران که مشخص نیست چندین ماه دیگر خواهد بود، به‌درستی و بسیار جدی فکر شود. کشوری که اقتصاد آن را مهاجران و دانشجویان می‌سازند، اگر درست برنامه‌ریزی نکند، با بحران جدیدی جدی و فراگیر روبه‌رو خواهد شد.
در خاتمه، برای تک‌تک خوانندگان عزیز آرزوی سلامتی دارم و امیدوارم همگی از شرایط و بحران فعلی با سلامتی عبور کرده و با تلاش و همت خود، سازندهٔ خسارت‌های پیش آمده باشیم.