دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور
یکی از برنامه‌های مهاجرتی کانادا و شاید آخرین امید برای عدهٔ بسیاری، برنامهٔ مهاجرتی بشردوستانه است. در این برنامه، تعریف شده است که اگر متقاضی واجد هیچ‌کدام از برنامه‌های مهاجرتی نباشد، می‌تواند از این طریق اقدام کند. اما، چندین وضعیت برای اقدام از طریق آن ذکر شده است که آفیسر آنها را بررسی و نظرش را اعلام می‌کند. این برنامهٔ مهاجرتی، تنها برنامه‌ای است که لیست مدارک ندارد و متقاضیان می‌بایستی بر اساس وضعیتی که انتخاب کرده‌اند، نسبت به تهیهٔ مدارک، اقدام کنند. مادران سالخورده و نیازمند مراقبت، فرزندان تنها و نیازمند مراقبت و پناهندگانی که درخواستشان در دادگاه رد شده است، از جمله کیس‌های بالقوه برای بررسی از این طریق‌اند.
شهلا، چندین سال پیش، زمانی که خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کردند، با آنها نرفت و در طول تمامی این سال‌ها، در حالی که خانواده‌اش، شامل یک خواهر و والدین، در کانادا شهروند شده بودند، او هم در اسپانیا تحصیل و کار می‌کرد و پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشت و در آنجا مشغول کار شد. شهلا، همچنان مجرد باقی مانده بود و با اصرار والدین، سرانجام تصمیم گرفت که به خانواده‌اش در کانادا ملحق شود. متأسفانه، با توجه به بالا رفتن سنش، واجد شرایط هیچ برنامهٔ مهاجرتی‌ای نبود و تنها گزینه، اقدام از طریق برنامهٔ بشردوستانه بود.
پرونده‌ای را که تصور می‌کرد کامل است تهیه و همراه با تمامی مدارکی که می‌توانست به قوی‌تر شدن پرونده کمک کند، به سفارت کانادا در آنکارا ارسال کرد.
اقدام برای این برنامه به دو صورت است، یکی اقدام از خارج از کانادا که می‌بایستی به سفارت کانادا در کشور محل اقامت متقاضی ارسال شود و دیگری، اقدام از داخل خاک کانادا که متقاضی می‌بایستی در کانادا حاضر باشد و مرکزی در شهر ونکوور، مسئول بررسی این پرونده‌هاست.
پس از چندین ماه، نامه‌ای از سفارت دریافت کرد مبنی بر آنکه آفیسر، متقاعد نشده است که شهلا واجد شرایط است. با توجه به اینکه در تمام سال‌هایی که خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرده بودند، استقلال کاری و مالی داشته، چندین سال در اسپانیا زندگی کرده است و هیچ وابستگی‌ای به خانواده‌اش ندارد. لذا، پرونده رد شد، ولی امکان فرجام‌خواهی فراهم بود که البته فرجام‌خواهی هم نتیجه‌ای نداشت.
متأسفانه، سلیقه و نظر آفیسر بررسی‌کنندهٔ این پرونده‌ها، نقش بسیار مهمی را بازی می‌کند و اشخاصی که قصد اقدام از طریق این برنامهٔ مهاجرتی را دارند، می‌بایستی مدنظر داشته باشند که بسته به وضعیتشان می‌بایستی مدارک مثبته و قوی‌ای تهیه و ارسال کنند تا شانس پذیرش از این طریق را بیابند.
متقاضیان پناهندگی‌ای که در دادگاه، درخواست پناهندگی‌شان و همچنین فرجام‌خواهی‌شان مردود شده باشد، شانس اقدام از طریق برنامهٔ بشردوستانه را دارند که همان‌طور که مشخص است، به‌دلیل رد شدن درخواست پناهندگی‌شان، شانس موفقیتشان کم است.
فرناز و همسرش، متقاضی پناهندگی که درخواستشان مردود شده بود و در دادگاه نتوانستند به واجد شرایط بودنشان به‌عنوان اشخاصی که نیازمند حمایت از دولت کانادا هستند، صحه بگذارند و در دادگاه تجدیدنظر هم متأسفانه موفق نبودند، ولی در پروندهٔ بشردوستانه‌شان، موفق شدند و این‌گونه به سه سال بلاتکلیفی و خطر اخراج از کانادا که شبانه‌روز مثل سایه آنها را دنبال می‌کرد، خاتمه داده شد. فرناز و همسرش، در طول سه سالی که در کانادا ساکن و دنبال پروندهٔ پناهندگی‌شان بودند، علاوه بر استفاده از امکان کار کردن در کانادا که دولت برایشان فراهم کرده بود، صاحب فرزند هم شده بودند. این فرزند، در پروندهٔ بشردوستانه‌شان، به کمکشان آمد و توانستند، آفیسر و قاضی دادگاه را متقاعد نمایند که اجازه دهند به‌عنوان مقیم دائم در کانادا بمانند.
ناصر و همسرش در داخل خاک کانادا درخواست پناهندگی داده بودند و علی‌رغم آنکه ناصر متقاضی اصلی بود، همسرش در دادگاه پناهندگی قبول و ناصر رد شده بود و فرجام‌خواهی هم نتیجه نداده بود که قبولی همسرش و اقدام از طریق برنامهٔ بشردوستانه، توانست کمک کند و ناصر هم بتواند در نهایت اقامت کانادا را به‌دست آورد.
این‌ها نمونه‌هایی از متقاضیان برنامه‌های بشردوستانه بود و آنچه مسلم است، شانس قبولی در این برنامهٔ مهاجرتی بالا نیست.
دولت کانادا، در هر دورهٔ زمانی و بسته به اینکه کدام‌یک از احزاب مسئولیت ادارهٔ کشور را عهده‌دار بوده، با این برنامهٔ مهاجرتی، برخورد متفاوتی داشته است. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، چون این برنامهٔ مهاجرتی فاقد لیست مدارک مورد نیاز است و متقاضی، به‌درستی نمی‌داند که چه مدارکی می‌بایست ارائه کند تا اثبات نماید واجد شرایط است و بتواند آفیسر را متقاعد کند، سلیقه و اعمال نظر آفیسر و صد البته، سیاست‌های دولت وقت، در تصمیم‌گیری این قبیل پرونده‌ها نقش اساسی دارد.
در دورهٔ محافظه‌کاران، پروسهٔ بررسی این پرونده‌ها چهار سال بود که در حال حاضر به ۱۸ ماه کاهش یافته است، اما شانس موفقیت آن تغییر چندانی نکرده است.
پایان