گردآوری: حمید جهانگیری* – ونکوور
شرکت بیمهٔ دولتی ICBC مقررات تعیین حق بیمهٔ رانندگان را به‌گونه‌ای تغییر خواهد داد تا رانندگان را در قبال تصمیماتشان در حین رانندگی مسئول‌تر کند. از ابتدای ماه سپتامبر ۲۰۱۹، ICBC به‌سمت مدلی از بیمهٔ خودرو خواهد رفت که بیشتر راننده‌محور است، که در آن تجربه و سابقهٔ تصادف هر راننده نقش بیشتری در تعیین حق بیمه ایفا خواهد کرد.
در این مدل جدیدِ نرخ بیمهٔ خودروها، دو حوزهٔ اصلی وجود دارد که حق بیمهٔ رانندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد: رانندگان و وسایل نقلیه. اجازه بدهید نگاهی دقیق‌تر به این دو حوزه بیاندازیم.
از اول سپتامبر ۲۰۱۹ از مشتریان درخواست می‌شود لیستی از کسانی را که وسایل نقلیهٔ تحت پوشش آن‌ها را خواهند راند، ارائه دهند. این افراد می‌توانند از اهالی خانه، پرسنل، دوستان و اعضای خانواده‌شان باشند یا افراد دیگری که آن وسیلهٔ نقلیه را خواهند راند. از بین این افراد اعلام‌شده، از مالک وسیلهٔ نقلیه خواسته می‌شود، رانندهٔ اصلی (Principal Driver) را معرفی کند. این رانندگان می‌توانند در هر زمانی از مدت اعتبار بیمه‌نامه با مراجعه به یکی از دفاتر Auto Plan افزوده یا کم شوند.
افزودن رانندگان لزوماً حق بیمهٔ مشتریان را افزایش نخواهد داد و ICBC مالکان را تشویق میکند که لیستی از همهٔ رانندگان استفاده‌کننده از وسیلهٔ نقلیه‌شان را ارائه کنند. مقصر بودنِ راننده‌ای معرفی‌نشده در تصادفی، برای مشتریان عواقب مالی (یک بار) در پی خواهد داشت. ICBC همچنین گزینهٔ «پوشش رانندهٔ معرفی‌نشده» (Unlisted Driver Protection) را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
عوامل تأثیرگذار در تعیین حق بیمه:
شاخص رانندهٔ فردی (Individual Driver Factor)
۱- تجربهٔ راننده: راننده می‌تواند تا ۴۰ سال تجربهٔ رانندگی پس از زمان صدور گواهینامهٔ رانندگی غیر از گواهینامهٔ تحت آموزش (non-learner) داشته باشد. هر چه تجربهٔ رانندگی بیشتر باشد، عدد شاخص مربوط به رانندگان کمتر خواهد شد و در نتیجه حق بیمهٔ مشتری هم کمتر می‌شود.
۲- سابقهٔ تصادف: ICBC سابقهٔ تصادف رانندگان را با ارزیابی تعداد و تاریخ پرداخت‌های خسارت (claim) از طرف آن‌ها، انجام می‌دهد. هر چه تعداد پرداخت‌ها بیشتر باشد، شاخص مربوط به راننده و در نتیجه حق بیمه افزایش خواهد یافت.
۳- مقیم جدید: ICBC ریسک رانندگانی را که به‌تازگی وارد بریتیش کلمبیا شده‌اند و گواهینامهٔ رانندگی این استان را گرفته‌اند، یا کسانی که در لیست رانندگان بیمه‌نامه ثبت شده‌اند، ولی گواهینامهٔ رانندگی بی‌سی را ندارند، در نظر می‌گیرد. زمانی که سه سال تمام از صدور گواهینامهٔ رانندگی بی‌سیِ راننده گذشته باشد، دیگر این موضوع تأثیری روی شاخص رانندهٔ فردی نخواهد گذاشت.
۴- سالمندان (Seniors): رانندهٔ سالمند هر فردی است که بیش از ۶۵ سال سن داشته و در لیست رانندگان بیمه‌نامه معرفی شده باشد. سالمندان واجد شرایط ممکن است بتوانند بهبودی در شاخص رانندهٔ فردی دریافت کنند.
ICBC از مالک ثبت‌شده یا اجاره‌کنندهٔ وسیلهٔ نقلیه می‌خواهد تا رانندگانی را که از وسیلهٔ نقلیهٔ آن‌ها تحت بیمه‌نامه و مجوز خودروی مالک (Owner’s Certificate of Insurance and Vehicle (APV250)) استفاده می‌کنند، لیست کنند. هر راننده‌ای می‌تواند در هر زمانی از مدت اعتبار بیمه‌نامه به بیمه‌نامه افزوده یا از آن کم شود و هیچ محدودیتی برای تعداد افراد افزوده یا کم‌شده وجود ندارد.
رانندهٔ اصلی کسی است که در طول دورهٔ اعتبار بیمه‌نامه به‌نسبت سایر رانندگان معرفی‌شده در بیمه‌نامه بیشترین استفاده را از وسیلهٔ نقلیه میکند. مشتریان این فرصت را دارند تا در زمان صدور بیمه‌نامه یا در زمان افزودن یا کم کردن راننده‌ای به لیست رانندگان، رانندهٔ اصلی را معرفی کنند.
در زمان معرفی رانندگان، از مشتریان خواسته می‌شود اعلام کنند که آیا رانندهٔ معرفی‌شده از اهالی خانه یا پرسنل مالک ثبت‌شده، اجاره‌کننده یا رانندهٔ اصلی است یا نه؟ لیست کردنِ رانندگانی از بین اهالی خانه یا پرسنل می‌تواند روی اینکه شاخص فردی کدام راننده برای محاسبهٔ شاخص رانندهٔ گروهی (Combined Driver Factor) در نظر گرفته شود، مؤثر باشد. بنابراین، اعلام درستِ اهالی خانه یا پرسنل مهم است، چون می‌تواند روی شاخص رانندهٔ گروهی در بیمه‌نامه تأثیر بگذارد.
راننده‌ای که از اهالی خانه یا پرسنل باشد می‌تواند به‌عنوان «رانندهٔ مؤثر» (weighted driver) در شاخص رانندهٔ گروهی در نظر گرفته شود و این می‌تواند موجب افزایش یا کاهش حق بیمه شود.
زمانی که شاخص رانندهٔ فردیِ رانندهٔ لیست‌شده بهتر از رانندهٔ اصلی باشد، ولی به‌عنوان اهل خانه یا پرسنل معرفی نشده باشد، او «رانندهٔ مؤثر» نخواهد شد و در نتیجه نمی‌تواند روی کاهش حق بیمه تأثیر بگذارد. اما اگر شاخص فردی این اشخاص بالاتر (بدتر) از یا برابر با رانندهٔ اصلی باشد، ممکن است بتوانند رانندهٔ مؤثر در نظر گرفته شوند که این ممکن است منجر به افزایش حق بیمه شود.
هرچند مقصر بودن رانندهٔ لیست‌نشده در تصادف، به‌معنای تخطی از قوانین و شرایط بیمه‌نامه با ICBC نیست، ممکن است مشتریان به‌دلیل لیست نکردن رانندهٔ عامل تصادف با پرداخت جریمه مواجه شوند. به‌همین دلیل ICBC مشتریان را به معرفی رانندگان استفاده‌کننده از وسیلهٔ نقلیه ترغیب میکند تا از ارزیابی و پرداخت حق بیمهٔ تصادف رانندهٔ لیست‌نشده در صورت وقوع تصادف و مقصر بودن رانندهٔ لیست(معرفی)نشده اجتناب شود.
مبلغ حق بیمهٔ تصادف رانندگان لیست(معرفی)نشده، حق بیمهٔ اضافه‌تری است که مالک ثبت‌شده یا اجاره‌کنندهٔ وسیلهٔ نقلیه باید در صورت وقوع تصادفی که در آن راننده‌ای معرفی‌نشده به ICBC نقش داشته و مقصر باشد، پرداخت کند.
مبلغ حق بیمهٔ تصادف رانندگان لیست(معرفی)نشده، بسته به شرایط گواهینامهٔ رانندهٔ معرفی‌نشده در گواهی بیمهٔ پایه، باید توسط مالک ثبت‌شده یا اجاره‌کنندهٔ وسیلهٔ نقلیه پرداخت شود و هزینهٔ پوشش رانندهٔ معرفی‌نشده در گواهی بیمهٔ پایه، بسته به تعداد خسارت‌های پرداختی توسط ICBC بابت رانندگان معرفی‌نشدهٔ هر بیمه‌نامهٔ مربوط به مالک ثبت‌شده یا اجاره‌کنندهٔ وسلیهٔ نقلیه دارد.
به این دلیل از مشتریان خواسته می‌شود رانندگان استفاده‌کننده از وسایل نقلیه را معرفی کنند که تصادفاتی که در آن راننده مقصر است، خود راننده را تحت تأثیر قرار بدهد، نه مالک را و معرفی رانندگان، به‌حصول اطمینان از اینکه شخصِ درستی مسئول تصادف شناخته شده و ریسک‌های بیمه کردن وسلیهٔ نقلیه دقیق‌تر ارزیابی شده است، کمک میکند.
تجربهٔ رانندگی و سابقهٔ تصادف مشتری نقش مهمی در تعیین حق بیمه ایفا میکند. شاخص‌های راننده شامل تجربهٔ رانندگی، سابقهٔ تصادف و اینکه آیا مشتری سالمند یا تازه‌وارد به بریتیش کلمبیاست، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این شاخص‌های راننده برای محاسبهٔ شاخص رانندهٔ فردی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته به شرایط راننده، برخی یا همهٔ شاخص‌های راننده ممکن است برای درجه‌بندی کلی بیمه‌نامه اعمال شوند.
اجازه بدهید شاخص رانندهٔ فردی را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار بدهیم.
شاخص‌ها و گواهینامه‌های راننده: پنج دستهٔ گواهینامه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
۱- شاخص رانندهٔ فردی برای رانندگان دارای گواهینامهٔ بی‌سی، بر اساس شاخص‌های رانندهٔ زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد:
- تجربهٔ رانندگی
- سابقهٔ تصادف
- و شاخص رانندهٔ سالمند
۲- شاخص رانندهٔ فردیِ اشخاص تحت آموزش (دارای گواهینامهٔ LDL) محاسبه نمی‌شود، چون مشتریانی که گواهینامهٔ تحت آموزش دارند، در آن دوره تجربهٔ رانندگی‌شان لحاظ نمی‌شود. در صورتی که دارندهٔ گواهینامهٔ تحت آموزش در تصادفی مقصر باشد، حق بیمه تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. هرچند، وقتی یک (یا چند) رانندهٔ تحت آموزش در لیست بیمه‌نامه معرفی شود، حق بیمهٔ تحت آموزش برای آن بیمه‌نامه در نظر گرفته می‌شود.
۳- رانندهٔ جدید بدون گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا: شاخص رانندهٔ فردی برای مقیمان جدید استان که گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا را ندارند، بر اساس ارزیابی شاخص‌های زیر تعیین می‌شود:
- شاخص رانندهٔ سالمند
- و شاخص رانندهٔ مقیم جدید
۴- مقیمان جدید پیش از ۱ سپتامبر ۲۰۱۹: شاخص رانندهٔ فردی برای مقیمان جدیدی که گواهینامه‌شان را پیش از ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ گرفته‌اند با ارزیابی شاخص‌های زیر تعیین خواهد شد:
- تجربهٔ رانندگی (شامل تجربهٔ رانندگی خارج از استان بریتیش کلمبیا که به‌طور خودکار توسط سیستم حداکثر تا ۱۵ سال محاسبه می‌شود)
- سابقهٔ تصادف
- و شاخص رانندهٔ سالمند
۵- رانندهٔ مقیم جدید پس از ۱ سپتامبر ۲۰۱۹: شاخص فردی مقیمان دائمی که گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا را پس از ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ می‌گیرند، با ارزیابی شاخص‌های زیر تعیین خواهد شد:
- تجربهٔ رانندگی (شامل تجربهٔ رانندگی خارج از استان بریتیش کلمبیا که باید در زمان اقدام برای دریافت گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا ارائه شود)
- سابقهٔ تصادف
- شاخص رانندهٔ سالمند
- شاخص رانندهٔ مقیم جدید
نحوهٔ محاسبهٔ شاخص رانندهٔ گروهی
از بین تمامی رانندگان معرفی‌شده، حداکثر دو شاخص رانندهٔ فردی برای محاسبهٔ شاخص رانندهٔ گروهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب رانندگانی که امتیازشان در شاخص رانندهٔ گروهی لحاظ می‌شود، بستگی به رانندهٔ اصلی و تعداد رانندگان معرفی‌شده دارد.
۱- چند راننده: در بسیاری از مواقع بیش از یک رانندهٔ لیست‌شده برای یک وسیلهٔ نقلیه و رانندهٔ اصلی معرفی شده است.
در این سناریو، ۷۵ درصد وزنی شاخص رانندهٔ گروهی بر اساس شاخص رانندهٔ فردی اصلی و ۲۵ درصد باقیمانده بر اساس شاخص رانندهٔ فردی‌ای که بیشترین شاخص فردی (Highest Individual Drive Factor) را در بین رانندگان معرفی‌شده دارد، محاسبه می‌شود.
اگر رانندهٔ معرفی‌شدهٔ دیگر شاخص رانندهٔ فردی بهتری از رانندهٔ اصلی داشته باشند، تنها در صورتی حق بیمه کاهش می‌یابد که آن راننده از اهالی خانه یا پرسنل باشد.
۲- عدم اعلام رانندهٔ اصلی: اگر بیش از یک راننده در لیست اعلام‌شده وجود داشته باشد ولی رانندهٔ اصلی معرفی نشده باشد، درصد وزنی شاخص رانندهٔ گروهی به‌طور مساوی بین دو راننده‌ای که بیشترین شاخص رانندهٔ فردی را دارند، تقسیم می‌شود.
۳- تک‌راننده: اگر تنها یک راننده معرفی شده باشد، این شخص به‌طور خودکار رانندهٔ اصلی در نظر گرفته می‌شود و شاخص رانندهٔ گروهی بر اساس شاخص فردی همان شخص محاسبه می‌شود.
۴- معرفی رانندهٔ تحت آموزش: اگر رانندهٔ اصلی تحت آموزش باشد و بیش از یک رانندهٔ عادی معرفی شده باشد، شاخص رانندهٔ گروهی بر اساس شاخص رانندهٔ فردی‌ای که بیشترین میزان شاخص رانندهٔ فردی را دارد، محاسبه می‌شود. هرچند، اگر رانندهٔ اصلی تحت آموزش باشد، اما، یا رانندهٔ دیگری معرفی نشده باشد یا بقیهٔ راننده‌های معرفی‌شده هم تحت آموزش باشند، شاخص رانندهٔ گروهی پیش‌فرض (Default Combined Driver Factor) اعمال می‌شود.
۵- هیچ راننده‌ای معرفی نشده باشد: اگر هیچ راننده‌ای معرفی نشده باشد، شاخص رانندهٔ گروهی بر اساس مالکیت وسیلهٔ نقلیه تعیین می‌شود و یک شاخص رانندهٔ گروهی پیش‌فرض ارائه می‌شود. دلیل این امر آن است که نمی‌توان شاخص رانندهٔ فردی را تشخیص داد. شرکت‌ها و اشخاص، شاخص‌های رانندهٔ گروهی متفاوتی دریافت خواهند کرد.
مواردی که لحاظ می‌شوند
برای رانندگانی که تاکنون در خارج از بریتیش کلمبیا گواهینامه‌ای دریافت نکرده‌اند یا رانندگانی که در خارج از بریتیش کلمبیا گواهینامه گرفته و پیش از اول سپتامبر ۲۰۱۹ گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا را هم گرفته‌اند موارد زیر در نظر گرفته می‌شود:
- تا ۴۰ سال تجربهٔ رانندگی
- تا ۱۵ سال تجربهٔ رانندگی خارج از استان بریتیش کلمبیا
- سابقهٔ پرداخت خسارت
- واجد شرایط برای شاخص رانندهٔ سالمند
تجربهٔ رانندگی در بریتیش کلمبیا
برای دارندگان گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا بسته به تاریخی که اولین گواهینامهٔ غیرآموزشی‌شان را در بریتیش کلمبیا گرفته‌اند، حداکثر ۴۰ سال تجربهٔ رانندگی در نظر گرفته می‌شود.
تجربهٔ رانندگی در خارج از بریتیش کلمبیا
ICBC برای اشخاص دارای گواهینامهٔ بی‌سی نیز که قبلاً خارج از استان گواهینامه دریافت کرده بودند، تا ۴۰ سال سابقهٔ رانندگی در نظر می‌گیرد که می‌تواند شامل ۱۵ سال تجربهٔ رانندگی در خارج از استان بی‌سی هم باشد.
رانندگانی با سابقهٔ رانندگی خارج از استان که پیش از اول سپتامبر ۲۰۱۹ گواهینامهٔ بریتیش کلمبیا را گرفته‌اند، نیازی به ارائهٔ مدارک جدید ندارند و تجربهٔ رانندگی در خارج از استان آن‌ها، بر اساس این فرض محاسبه می‌شود که نخستین گواهینامهٔ رانندگی‌شان را در سن ۱۷ سالگی گرفته‌اند.
منبع: ICBC
*کارشناس بیمه در امور بیمهٔ تجاری، مسکونی، اتومبیل و بیمه‌های مسافرتی در ونکوور بزرگ