ترجمه و تلخیص: ترانه وحدانی – ونکوور
تم کمپین روز جهانی زن، امسال یعنی در سال ۲۰۱۹، #BalanceforBetter نامیده شده است. تلاش این کمپین بر آن است که نشان دهد دنیایی با حضور متوازن و متعادل جنسیت‌ها، دنیایی بهتر است و اینکه چگونه می‌توان دنیایی به‌لحاظ جنسیتی متعادل‌تر ساخت؟ پاسخ چندان دشوار نیست؛ دستاوردهای زنان را جشن بگیرید. علیه تعصبات و افکار پیش‌داورانه آگاهی‌رسانی کنید. در یک کلام برای برابری قدم بردارید!
یکی از مهم‌ترین کارها برای تلاش در این راه، آن است که هر کسی کمپین #BalanceforBetter خودش را در جامعهٔ خود، شبکه‌های اجتماعی‌ای که در آن‌ها فعالیت دارد، و سازمان‌ها یا گروه‌هایی که عضوشان است، راه بیاندازد. هر سال یک تم سالانهٔ روز جهانی زن جشن گرفته می‌شود و در تمام طول سال ادامه می‌یابد تا سمت و سوی این فعالیت‌ها را از طریق ارائهٔ چارچوبی معنادار برای تقویت این حرکت متحد و متشکل کند.
روز جهانی زن که هر ساله در روز ۸ مارس جشن گرفته می‌شود، با اولین تجمع در سال ۱۹۱۱، هم‌اکنون بیش از یک سده قدمت دارد. مناسبتی که به کشور، سازمان یا گروه خاصی مربوط نیست و به تمام افراد در هر جای این دنیا تعلق دارد. بنابراین شایسته است که هر کسی این روز جهانی را از آنِ خود بداند و هر آنچه از دستش برمی‌آید انجام دهد تا به‌معنای واقعی موجب تغییر مثبتی در زندگی زنان شود.
روز جهانی زن، روزی است که دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی زنان جشن گرفته می‌شود. روزی که همگان را به تسریع در روند برابری جنسیتی فرا می‌خواند.
روز جهانی زن تماماً دربارهٔ یکپارچگی، تجلیل، بازتاب، حمایت و عملکرد است – هر آنچه که در سطحی بومی و منطقه‌ای، جهانی باشد.
به‌لحاظ جهانی، بنفش رنگی نمادین برای زنان است. به‌طور تاریخی، ترکیب رنگ‌های بنفش، سبز و سفید نماد برابری زنان است که از اتحادیهٔ اجتماعی و سیاسی زنان در بریتانیا در سال ۱۹۰۸ آغاز شده است. بنفش بر عدالت و کرامت دلالت دارد. سبز نماد امید است. سفید نمایندهٔ خلوص و پاکی است، اما از آنجایی که «خلوص و پاکی» مفهومی بحث‌برانگیز است، دیگر استفاده نمی‌شود.
و اما تاریخچهٔ روز جهانی زن چیست؟
روز جهانی زن از اوایل دههٔ ۱۹۰۰ میلادی در تاریخ ثبت شده است. دورهٔ گسترش و تلاطمی عظیم در دنیای صنعتی‌شده که رشد سریع جمعیت و ظهور طرز تفکرهای رادیکال و افراطی را شاهد بود.
۱۹۰۸
ناآرامی‌های فراوان و مباحثات انتقادی در میان زنان در جریان بود. ستم و نابرابری در حق زنان، موجب شده بود آن‌ها در جهت کمپین برای تغییر هر چه بیشتر فعال شوند و صدایشان را بلند کنند. سپس در سال ۱۹۰۸، ۱۵٬۰۰۰ زن در شهر نیویورک تظاهرات کردند و خواستار ساعات کار کمتر، حقوق بیشتر و داشتن حق رأی شدند.
۱۹۰۹
بر اساس اعلامیه‌ای از طرف حزب سوسیالیست آمریکا، اولین روز ملی زن در سرتاسر ایالات متحده در روز ۲۸ فوریه بوده است. زنان پس از آن تا سال ۱۹۱۳، هر سال آخرین یکشنبهٔ ماه فوریه روز ملی زن را جشن گرفتند.
۱۹۱۰
در سال ۱۹۱۰، دومین کنفرانس جهانی زنان شاغل در کپنهاگ برگزار شد. زنی به‌نام کلارا زتکین (رهبر «ادارهٔ زنان» برای حزب سوسیال دموکرات آلمان) ایدهٔ روز جهانی زن را مطرح کرد. او پیشنهاد کرد که هر سال در روز معینی باید در هر کشوری جشنی به‌نام روز زن برگزار شود تا زنان بر خواسته‌های خود پافشاری کنند. کنفرانس مذکور با حضور بیش از ۱۰۰ زن از ۱۷ کشور، نمایندگان اتحادیه‌ها، احزاب سوسیالیست، کلوپ‌های زنان کارگر – شامل اولین سه زن منتخب در مجلس فنلاند – از پیشنهاد زتکین به اتفاق آرا استقبال کردند و در نتیجه روز جهانی زن شکل گرفت.
۱۹۱۱
به‌دنبال تصمیمی که در سال ۱۹۱۰ در کپنهاگ گرفته شد، روز جهانی زن اولین بار در اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس در روز ۱۹ مارس مورد تجلیل قرار گرفت. بیش از یک میلیون زن و مرد در تظاهراتی که خواهان حق کار، رأی، تعلیم، و خاتمهٔ تبعیض بودند، شرکت کردند. هر چند، کمتر از یک هفته بعد در ۲۵ مارس، تراژدی آتش‌سوزی کارخانهٔ ترای‌انگل در شهر نیویورک جان بیش از ۱۴۰ زن کارگر را گرفت که اغلب آن‌ها مهاجران ایتالیایی و یهودی بودند. این فاجعه توجه بسیاری را به شرایط کار و قوانین کارگری در ایالات متحده جلب کرد.
۱۹۱۳ – ۱۹۱۴
پیش از شروع جنگ جهانی اول، زنان روس در کمپین برای صلح، اولین روز جهانی زن را در آخرین یکشنبهٔ فوریهٔ ۱۹۱۳ تجربه کردند. پس از مباحثاتی در سال ۱۹۱۳، روز جهانی زن به روز ۸ مارس انتقال یافت و این روز از آن زمان تا کنون تاریخی جهانی برای این مناسبت باقی مانده است. در سال ۱۹۱۴، زنان بیشتری در سراسر اروپا تظاراتی برگزار کردند تا علیه جنگ کمپین کنند و همبستگی زنان را اعلام دارند. به‌طور مثال، در لندن تظاهراتی برای حمایت از حق رأی زنان در روز ۸ مارس ۱۹۱۴ برگزار شد.
۱۹۱۷
در آخرین یکشنبهٔ فوریه، زنان روس اعتصابی را به‌خاطر «نان و صلح»، در پاسخ به مرگ دو میلیون سرباز روس در جنگ جهانی اول آغاز کردند. با وجود مخالفت رهبران سیاسی، زنان به اعتصاب خود ادامه دادند تا نهایتاً چهار روز بعد تزار روسیه مجبور شد کناره‌گیری کند و دولت موقت حق رأی را به زنان تفویض کرد. تاریخی که اعتصاب زنان آغاز شد، یکشنبه ۲۳ فوریه بود بر اساس تقویم ژولینی (رومی) در روسیهٔ آن زمان که مطابق بود با ۸ مارس بر اساس تقویم میلادی در جاهای دیگر.
۱۹۷۵
روز جهانی زن برای اولین بار توسط سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۵ جشن گرفته شد. سپس در دسامبر ۱۹۷۷، مجمع عمومی این سازمان لایحه‌ای را به‌تصویب رساند که طبق آن یک روزِ سازمان ملل متحد برای حقوق زنان و صلح جهانی در هر روزی از سال توسط اعضای آن، مطابق با سنت‌های تاریخی و ملی خودشان لحاظ شود.
۱۹۹۶
سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۶، منظور نمودن یک تم سالانه را آغاز کرد – که برای آن سال بود «تجلیل از گذشته، برنامه‌ریزی برای آینده». این تم در سال ۱۹۹۷ با «زنان در میز صلح»، در سال ۱۹۹۸ با «زنان و حقوق بشر»، در سال ۱۹۹۰ با «دنیا عاری از خشونت علیه زنان»، و همین‌طور در سال‌های بعدی تا کنون ادامه یافته است. تم‌های سال‌های اخیر شامل «به زنان روستایی قدرت دهید، به فقر و گرسنگی خاتمه دهید» و «قول، قول است – زمانِ عمل برای خاتمه دادن به خشونت علیه زنان فرا رسیده است» می‌باشد.
۲۰۰۰
با فرا رسیدن هزارهٔ جدید، فعالیت‌های روز جهانی زن در بسیاری از کشورهای دنیا متوقف شد. دیگر برای این دنیای در حرکت فمینیسم بحث مورد علاقه و جذابی نبود. روز جهانی زن نیاز داشت دوباره مشتعل شود. کارهای اضطراری بسیاری هنوز بود که باید انجام می‌گرفت؛ نبردهایی که هنوز در آن پیروزی حاصل نشده و برابری جنسیتی هنوز به‌دست نیامده بود.
۲۰۰۱
قطب دیجیتالی جهانی internationalwomensday.com برای روز جهانی زن آغاز به کار کرد تا این روز را انرژی دوباره‌ای ببخشد، روزی که پلتفرم مهمی‌ست برای تجلیل و قدردانی از دستاوردهای زنان و ادامه دادن به فریاد حق‌خواهی برای برابری جنسیتی. هر سال این وب‌سایت از ترافیک بالایی برخوردار است و میلیون‌ها نفر و همچنین سازمان‌های بسیاری از سرتاسر دنیا از آن استفاده می‌کنند تا دربارهٔ فعالیت‌های روز جهانی زن بیاموزند و بیاموزانند. این وب‌سایت با حمایت مالی شرکت‌هایی که به برابری جنسیتی متعهدند، ادامهٔ حیات می‌دهد. سازمان خیریهٔ انتخابی این وب‌سایت World Association of Girl Guides and Girl Scouts است. وب‌سایت روز جهانی زن هر سال تمی را برای کمپین خود انتخاب می‌کند که برای گروه‌ها و سازمان‌ها تمی جهانی است. تم کمپین به‌نوعی چارچوب و جهتی برای فعالیت‌های روز جهانی زن در آن سال مشخص می‌کند. برخی از تم‌های اخیر این کمپپن از این قرارند:
#BalanceforBetter, #PressforProgress, #BeBoldforChange, #PledgeforParity, #MakeItHappen, #TheGenderAgenda
۲۰۱۱
سال ۲۰۱۱ مصادف بود با صدمین سالگرد حیات روز جهانی زن – یادآور اولین روز جهانی زن که صد سال قبل از آن در ۱۹۱۱ در اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس برگزار شد. پرزیدنت اوباما ماه مارس ۲۰۱۱ را «ماه تاریخی زنان» اعلام کرد، و آمریکا‌یی‌ها را فراخواند تا روز جهانی زن را با انعکاس «دستاوردهای خارق‌العادهٔ زنان» برای شکل دادن تاریخ کشور، به‌یاد آورند و گرامی دارند.
۲۰۱۹ و پس از آن
جهان تغییری قابل توجه در افکار زنان و جامعه دربارهٔ برابری و آزادی زنان شاهد بوده است. بسیاری از نسل‌های جوان‌تر ممکن است احساس کنند که «زنان پیروزِ همهٔ نبردها بوده‌اند»، در حالی‌که فقط بسیاری از فمینیست‌های دههٔ ۱۹۷۰ خیلی خوب طول عمر بلند و ریشه‌دار پیچیدگی پدرسالاری را می‌شناسند. با زنان بیشتر در هیئت مدیره‌ها، برابری بیشتر در حقوق قانونی، و افزایش دیده شدن تودهٔ زنان به‌عنوان الگو در هر زمینه‌ای در زندگی، هر شخصی ممکن است فکر کند که زنان به برابری واقعی دست یافته‌اند. واقعیت مایهٔ تأسف این است که زنان همچنان در مقایسه با مردانی با همان میزان دانش و تجربه، حقوق کمتری دریافت می‌کنند، وضعیت زنان همچنان به تعداد برابر در کسب‌وکارها و سیاست حضور ندارند، و در سطح جهانی، تحصیلات و سلامت زنان و خشونت علیه آنان بدتر از مردان است. هر چند، بهبودهای مهمی به انجام رسیده است. ما زنان فضانورد داریم، زنان نخست‌وزیر داریم، دختران مدرسه‌ای می‌توانند به دانشگاه بروند، زنان می‌توانند کار کنند و متأهل باشند، و زنان انتخاب‌هایی واقعی دارند. و هر سال، جهان به زنان الهام می‌بخشد و از دستاوردهایشان تجلیل می‌کند.
بیایید هر روز را روز جهانی زن بدانیم و سهم کوچک خود را برای اطمینان از اینکه آیندهٔ دختران روشن، عادلانه و امن باشد، فراموش نکنیم.
منبع: وب‌سایت www.Internationalwomensday.com