زهرا جناب – ونکوور
امروزه مهم‌ترین نکات قابل توجه برای زوج‌هایی که در شرف جدایی‌اند، این است که آیا آن‌ها قدرت و توانایی مالی استخدام یک وکیل رسمی را دارند و آیا آن‌ها از اطلاعات ضروری، منابع اطلاعات غنی و دسترسی به سیستم قضائی برخوردارند یا نه.
در استان بریتیش کلمبیا، چیزی حدود ۳۵٪ از کل شکایات قضایی مربوط به مشکلات خانواده است. این رقم حدود ۲۵٬۰۰۰ پرونده در سال است. تصور کنید چیزی حدود ۴۵٬۰۰۰ پرونده هم از سال‌های قبل در حال بررسی‌ست. این بررسی و تخمین توسط سازمان سنجش کانادا ارائه می‌شود. در هر حال، در سال ۲۰۱۱، سازمان مزبور به شمارش پرونده‌های ازدواج و طلاق پایان داد و آخرین شمارش پرونده‌های درحال‌بررسی را در همان سال منتشر کرد. شمارش سال‌های جاری دقیق نیستند، بسیار بیشتر از پیش تصور می‌شوند و با توجه به صعود شمارِ زندگی‌های عرفی، بدون مدرک ازدواج، ارائه‌دادن شمارش پرونده‌های ازدواج، طلاق و جدایی کاری بسیار سخت و حتی غیرعملی است.
٪۵۷ از افرادِ لحاظ شده در شمارش پرونده‌ها، خودْ بدون وکیل به دادگاه مراجعه می‌کنند. در ۵۶٪ از این موارد، نقش بچه‌ها در میان است، و در این موارد حتی بعد از آنکه مشکلات قضایی حل شد، زوجین میبایستی به‌طریقی با هم تماس داشته و همچنان وسائل آسایش و نگهداری از بچه‌ها را فراهم کنند، و در بعضی شرایط این تماس‌ها باعث ادامهٔ دعوای طرفین می‌شود به‌صورتی که آن‌ها بر ادعاهای خود اصرار می‌ورزند تا جایی که مجبورند هر چند وقت یک‌بار به دادگاه برگشته و تقاضای حکم جدیدی را که جایگزین حکم جاری است، بکنند.
در جریان طلاق و جدایی، نکات عمومی و اجتماعی جدی‌ای وجود دارند از قبیل: سطح مالی دخل‌وخرج به‌طور محسوسی تغییر می‌کند، مسائل و مشکلات تحصیلی و مدرسه برای بچه‌ها پیش می‌آید، سلامت روان و جسم دچار اختلال می‌شود. در این میان، طرفین باید به دنبالِ پیداکردنِ روشی مورد قبول برای حل مشکلات قضایی خانواده باشند. بعضی افراد، با مشکل کسر بودجه و مضیقهٔ مالی روبه‌رو می‌شوند، زیرا بعد از پرداخت‌کردن هزینه‌های سنگین وکلا چیزی باقی مانده ندارند، یا پروندهٔ ایشان طولانی‌تر از آنچه انتظار داشته‌اند شده است و آن‌ها به‌سادگی قادر به پرداخت حق‌الزحمهٔ وکیلشان نیستند. بعضی افراد از همان ابتدا می‌دانند که نمی‌خواهند وکیلی استخدام کنند. در هر شرایط، در طول راه مشکلات و نکاتی ظاهر می‌شوند که می‌توانند بسیار گران‌تر از حق‌الزحمهٔ وکیل بشوند.
مشکل اول این است که افرادی که خود را شخصاً به دادگاه معرفی می‌کنند، شاید از نکات و اطلاعات مفیدی که مستلزم حمایت از پرونده‌شان است، بی‌خبر باشند، چون از روند کار دادگاه و روش بررسی آن‌ها اطلاع ندارند. معمولاً این افراد درگیر مشاجرات یا جنگی می‌شوند که ارتباط مستقیم با پرونده‌شان ندارد. در این حین، شخص تاکتیکی اشتباه را پیش گرفته و ناخواسته به مواردی پشتِ پا می‌زند که به‌نفع او بوده است. گرفتن پند و راهنمایی حقوقی و قضائی، به حل مسائل کمک کرده و تا اندازه‌ای باز دارندهٔ ایجاد مشکلات بی‌ربط و ناخواسته است.
مشکل دوم این است که شخص شاید نداند که چه توجیهات یا اطلاعاتی می‌تواند برای او مفید باشد. کم‌وکاست یا زیادی مدارکی که آن‌ها به دادگاه ارائه می‌دهند، ممکن است به‌نفع خودشان نباشد، یا مدارک و ادعاهایشان به پرونده ارتباط مستقیم نداشته باشد. در این موارد، روش مرور پرونده در دادگاه طولانی‌تر می‌شود زیرا دادگاه وقت بیشتری برای پیداکردن اطلاعات داده‌شده صرف می‌کند. طبیعی است هرچه طول بررسی یک پرونده بیشتر به درازا بکشد، مخارج بیشتری هم به‌دنبال خواهد داشت.
در آخر، کل زمانی را که شخص باید صرف مطالعه و آگاه‌کردن خود بکند، اوقاتی را که باید برای حضور در دادگاه بگذارند، اوقاتی‌ست که شخص می‌تواند صرف موارد ارزشمند دیگری بکند. متأسفانه، هر چقدر پروسهٔ یک دادگاه طولانی‌تر باشد، شخص وقت بیشتری را برای جمع‌آوری اطلاعات حقوقی و مطالعه لازم دارد. این خود در شخص تولید استرس کرده و قابلیت اجرایش را در زمینه‌های مختلف زندگی کاهش می‌دهد.
جدایی و طلاق حتی بدون کشف راز و رمزِ راهکار دادگاه‌های کانادا، بسیار سخت است. مخارج شخصاً دفاع‌کردن از خود در دادگاه می‌تواند سرسام آور بشود، که این خود باری سنگین بر دوش شخص اضافه می‌کند. همان‌طور که گفته شد، استخدام تمام‌وقت وکلا می‌تواند مخارج زیادی ایجاد کند. خوشبختانه بسیاری از وکلا متوجه این نکته هستند که خدمات و مخارج تمام‌وقت آن‌ها قابل پرداخت نیست و اینکه تعدادی از موکلان قدرت پرداخت هزینه‌های تمام وقت را ندارند. لذا شمار بسیاری از وکلا آماده‌اند که به موکلان خود بنا به احتیاجات مقطعی و موردیِ آن‌ها، خدمات خود را ارائه بدهند. اگر چه ما باور داریم که داشتن وکیل تمام‌وقت بهترین روش برای به‌دست‌آوردن حق و حقوق قانونی شماست، اما طبیعتاً از دید حقوقی صحبت کرده و موکلان را تشویق می‌کنیم که قبل از هر تصمیم حقوقی‌ای، حداقل برای یک جلسه با وکیلی زبده مشاوره کنند. برای دستیابی به حق و حقوق قانونی خود، حتی اگر شده به‌صورت پاره وقت، تلاش کنید وکلا را نسبت به عمده‌ترین و مهم‌ترین نیازتان استخدام کنید.