قسمت قبلی این مطلب را در اینجا بخوانید
دکتر محرم آقازاده – کلگری
اشاره
برنامه‌ریزی دارای ماهیت آینده‌نگرانه است. یعنی با برنامه‌ریزی، شخص قصد می‌کند کاری را در آینده انجام دهد. برای آنکه افراد به برنامه‌ریزی‌کردن بها بدهند، نیاز به دانش و مهارت دارند. افرون بر این، برنامه‌ریزی برای فرد باید به مثابهٔ عادت فکری درآید. بنابراین می‌توان گفت، برنامه‌ریزی نیاز به دانش و مهارت دارد، ولی انجام‌دادن برنامه‌ریزی نیازمند آن است که شخص به آن نگاه مثبت داشته باشد و برنامه‌ریزی را در آغاز کارهایش قرار دهد.
روی‌هم رفته، افراد از سنین پیش‌دبستانی برای برنامه‌ریزی آگاهانه آمادگی دارند. از این رو، خانواده‌ها نباید منتظر بمانند تا در سنین بالاتر به فرزندانشان شیوهٔ برنامه‌ریزی‌کردن را بیاموزند.
برنامه‌ریزی برای پول‌خرج‌کردن مانند سایر مهارت‌ها از سنین پیش‌ازمدرسه و مدرسه قابل آموزش است.
آموزش برنامه‌ریزی برای پول‌خرج‌کردن در سنین تحصیلات دورهٔ ابتدایی، رفتار مدیریت پولی دانش‌آموز را شکل می‌دهد. این نوع آموزش، الگویی را در ذهن یادگیرنده ایجاد می‌کند که او بر اساس آن الگو قادر می‌شود برای پولی که در اختیار می‌گیرد، برنامه‌های مختلفی را در نظر گیرد. فرزند شما می‌تواند بر پایۀ آموخته‌هایش بخشی از پول خود را پس‌انداز کند، بخشی را برای هزینه‌هایش در نظر بگیرد و قسمتی دیگر را با یک یا چند عضو خانواده به اشتراک بگذارد.
در این درس، فرزند / فرزندان شما درخواهند یافت که پول کمیتی است که مقدار آن محدودست، همان‌طور که دانش‌آموزان در مدرسه می‌آموزند که آب، نفت، جنگل و نظایر این‌ها منابع محدودی‌اند. فهم این موضوع که پول، کمیتی است که مقدار آن محدودست، شخص را یاری می‌کند به‌صورت حساب‌شده با آن رفتار کند.
اهداف عینی درس
۱- شناسایی مقوله‌های مربوط به برنامه‌های خرج‌کردنِ پول
۲- شناخت اهمیت پس‌انداز پول برای آینده
فعالیت‌هایی برای دانش‌آموز
در زیر چند نوع فعالیت معرفی می‌شود که متناسب با سن فرزندانتان می‌توانید آن‌ها را مورد استفاده قرار دهید یا آنکه خودتان بر اساس فعالیت‌های معرفی‌شده، فعالیت دیگری را برای فرزند یا فرزندانتان در نظر بگیرید.
فعالیت شمارهٔ ۱- پاکت‌های پول‌خرج‌کردن
برای آنکه کودکان با طبقه‌بندی هزینه‌ها و تخصیص پول به هر بخش از هزینه‌ها آشنا شوند و مفهوم طبقه‌بندی هزینه‌ها روشن شود، به کودکان کمک کنید اقلام هزینه‌ها را مشخص کنند. برای نمونه، اقلام هزینه‌ها یا پول‌خرج‌کردن می‌تواند خرید کتاب، خرید اسباب‌بازی، خرید نرم‌افزار، خرید لباس و… باشد. برای آنکه کودکان به‌طور ملموس به برنامه‌ریزی برای پول‌خرج‌کردن بپردازند، به تعداد اقلام هزینه‌هایی که با فرزندتان به توافق رسیده‌اید، پاکت نامه در نظر بگیرید. بر روی هر پاکت نامه، هزینهٔ مورد توافق را بنویسید.
فعالیت شمارهٔ ۲- تهیهٔ نمودار پول‌خرج‌کردن
برای به تصویرکشیدن مقدار پول تخصیصی به هر یک از اقلام هزینه، به فرزندتان کمک کنید نمودار اقلام هزینه‌ها را تهیه کند. در نمودار مذکور، اقلام هزینه‌ها بر روی محور افقی و مقدار پول تخصیصی بر روی محور عمودی نوشته می‌شود. تهیهٔ این نمودار، در نمایش هزینه‌ها و مفهوم‌سازی برنامه‌ریزی برای پول‌خرج‌کردن کمک می‌کند.
فعالیت شمارهٔ ۳- بحث دربارهٔ داشتن برنامه برای پول‌خرج‌کردن و اولویت‌بندی خرج‌کردنِ پول
با فرزندتان دربارهٔ برنامهٔ پول‌خرج‌کردن صحبت کنید. از فرزندتان بخواهید برای صحبت‌کردن دربارهٔ پول‌خرج‌کردن از نمودار فعالیت شمارهٔ ۲ استفاده کند. از او دربارهٔ منطقی‌بودن هزینه‌های تخصیصی به اقلام مختلف سؤال کنید. از فرزندتان بپرسید، آیا می‌تواند از برخی اقلام هزینه‌ها صرف‌نظر کند. به‌دلایلی که فرزندتان ارائه می‌دهد، به‌دقت گوش کنید و به او در منطقی‌کردن تصمیماتش یاری کنید.
فعالیت شمارهٔ ۴- آشناشدن با بنیادهای خیریه
یکی از رفتارهای شهروندی، توجه مسئولانه به امور خیریه و انجام کارهای داوطلبانه است. هر شخص از خرد و کلان باید به امور خیریه در حد توان خود یاری کند. کودکان باید از سنین خردی بیاموزند که افرادی در جامعه وجود دارند که به کمک او نیازمندند و او باید برای کمک به آنان آماده باشد. یکی از راه‌های کمک‌کردن در امور خیریه، تخصیص کمک مالی است. کمک‌کردن در امور خیریه جزو هزینه‌ها به حساب نمی‌آید.
برای ملموس‌بودن ضرورت نیاز به امور خیریه، برنامه‌ای را برای دیدار از یکی از بنیادهای خیریه تدارک ببینید.
فرزندتان را برای کمک مالی به خیریه ترغیب کنید. او می‌تواند برای کمک به خیریه، از یکی از خواسته‌های خود که برای آن هزینه‌ای در نظر گرفته است، صرف‌نظر کند. این بدان معناست که شما نباید پول اضافی به فرزندتان بدهید تا او به خیریه کمک کند.
آزمون
کنار هر یک از نظرهایی که با آن موافق‌اید علامت (√) بگذارید:
۱- پس‌اندازکردنِ پول، فکر خوبی است.
- آری خیر
۲- اگر از اکنون شروع به پس‌انداز کنید، در آینده پول بیشتری برای خرج‌کردن خواهید داشت.
- آری خیر
۳- بخشی از پول پس‌اندازشده را می‌توان برای خرید لباس در نظر گرفت.
- آری خیر
۴- اگر پول کافی برای خرید چیزی نداشته باشید، می‌توانید:
از کسی برای خرید آن قرض بگیرید.
- پول‌های‌تان را پس‌انداز کنید و در آینده آن‌را بخرید.
۵- اگر پول‌هایت را پس‌انداز کنی، کدام یک از چیزهای زیر را می‌توانی بخری؟
الف)
ب)
پ)
- ت) همهٔ موارد الف، ب، و پ
قسمت بعدی این مطلب را در اینجا بخوانید