گفت‌وگو با امیرنعیم حسینی و سها سناجو، هنرمندان ساکن ونکوور و پایه‌گذاران جشنوارهٔ سالانهٔ استند (STAND)
مسعود سخایی‌پور، LJI Reporter – ونکوور
نوامبر امسال، سومین دوره‌ای است که جشنوارهٔ سالانهٔ استند (STAND) از طرف انجمن هنری بلک آوت (Blackout Art Society) و با همکاری Presentation House Theatre برگزار می‌شود. انجمن هنری بلک آوت چند سالی است که در ونکوور فعالیت دارد و پایه‌گذاران آن امیرنعیم حسینی و سها سناجو، دو هنرمند خوب شهرمان، هستند. هدف این جشنواره حمایت از هنرمندان مهاجر و پناه‌جوی ساکن در ونکوور است و علاوه بر تمرکز روی ارائهٔ کارهای هنری این هنرمندان در زمینه‌های گوناگون ازجمله تئاتر، رقص و موسیقی، با برگزاری کارگاه‌های هنری و با ارائهٔ ابزار، تکنیک‌ها و فرصت‌های همکاری، به توانمندترکردن هنرمندان نیز توجه دارد.
به‌مناسبت سومین سال برگزاری جشنوارهٔ استند، گفت‌وگویی داشته‌ایم با امیرنعیم حسینی و سها سناجو که توجه شما را به آن جلب می‌کنیم.
همچنین عصر شنبه، ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳، جشن آغاز به کار این دوره از جشنوارهٔ استند در سالن کاردینال (Cardinal Hall) واقع در نورث ونکوور با حضور مهمانان ویژه برگزار شد، که همراه با این گفت‌وگو گزارشی تصویری از آن ارائه می‌شود.
* * * * *
با سلام و سپاس از شما آقای حسینی و خانم سناجوی عزیز برای پذیرش دعوت ما و شرکت در این گفت‌وگو، لطفاً کمی از پیشینهٔ فعالیت‌های هنری خود برایمان بگویید. کِی به کانادا مهاجرت کردید و آیا فعالیت هنری را در اینجا آغاز کردید یا در ایران هم فعال بودید؟
امیرنعیم حسینی: سلام. من امیرنعیم حسینی، کارگردان هنری انجمن هنری بلک آوت (Blackout Art Society) هستم. در سال ۲۰۱۰ به کانادا مهاجرت کردم و دارای لیسانس عمران و لیسانس کارگردانی تلویزیون و فوق‌لیسانس کارگردانی تئاتر هستم و کار هنری را در ایران آغاز کردم.
سها سناجو: سلام. من سها سناجو، بازیگر و تهیه‌کنندهٔ هنری انجمن هنری بلک آوت از سال ۲۰۰۸ به کانادا مهاجرت کردم. فوق لیسانس حقوق بین‌الملل دارم و کار هنری را در ونکوور آغاز کردم.
لطفاً از گروه تئاتر بلک آوت برایمان بگویید. از چه زمانی این گروه شکل گرفت و چه شد که به سازمانی غیرانتفاعی تبدیل شد؟ لطفاً از وجه تسمیهٔ نام گروه هم برایمان بگویید.
امیرنعیم حسینی: ما از سال ۲۰۱۲ در ونکوور و در قالب یک گروه تئاتر شروع به کار کردیم و تا سال ۲۰۱۷ با همکاری هنرمندان ایرانی ونکوور، نمایش‌هایی به زبان فارسی اجرا می‌کردیم. از سال ۲۰۱۷، به‌عنوان یک مؤسسهٔ غیرانتفاعی و با اسم انجمن هنری بلک آوت فعالیت خودمان را ادامه دادیم. از سال ۲۰۱۹ به‌منظور ارتباط با طیف گسترده‌تری از مخاطبان و شناساندن فرهنگ ایرانی و شرقی به غیرایرانیان، شروع به اجرای نمایش به زبان انگلیسی کردیم. وجه تسمیهٔ انتخاب بلک آوت، ریشه در شعاری دارد که ما برای گروه خودمان انتخاب کردیم: زندگی، صحنهٔ نمایشی است بین دو سیاهی مطلق:
Life Is a Stage Between Two Blackouts.
آیا هنرمندانی که انجمن هنری بلک آوت فعالیت می‌کنند همه ایرانی‌تبارند، یا هنرمندان از هر تباری در این گروه به ارائهٔ کار هنری‌شان مشغول‌اند؟
سها سناجو: همان‌طور که اشاره شد، هدف ما، ارتباط بین فرهنگ‌های متفاوت و ترویج تفکرات متنوع است. بر همین اصل، فارغ از تبار یا زبان، ما تلاش کرده‌ایم با همهٔ هنرمندان و مخصوصاً هنرمندان مهاجر و پناه‌جوی ساکن ونکوور در ارتباط باشیم.
اشاره کردید که طی چند سال گذشته، شما علاوه بر اجرای نمایشنامه‌هایی به‌زبان فارسی، چند نمایشنامه به‌زبان انگلیسی هم با هدف آشنایی جامعهٔ غیرایرانی با فرهنگ ایرانی، اجرا کرده‌اید. لطفاً از این تجربه‌ها برایمان بگویید.
امیرنعیم حسینی: ما اجرای نمایش به زبان انگلیسی را از سال ۲۰۱۹ با هدف معرفی فرهنگ ایرانی و شرقی به جوامع غیرایرانی شروع کردیم و موفق شدیم مخاطبان غیرفارسی‌زبان را با هنر هنرمندان مهاجر ساکن ونکوور آشنا کنیم. به‌عنوان مثال با اجرای نمایش‌هایی از قبیل Zoning out و Echoes from Far Away Cities و Grafting موفق شدیم تا دغدغه‌‌ها و پیچیدگی‌های مهاجران و پناه‌جویان را برای مخاطبان غیرایرانی به تصویر بکشیم و در راستای تبادل فرهنگی و تقویت ارتباط میان فرهنگها، گام‌هایی رو به جلو برداریم.
از تاریخچهٔ برگزاری جشنوارهٔ سالانهٔ استند (STAND) که این نوامبر سومین دوره‌اش برگزار خواهد شد، برایمان بگویید. چه شد که به فکر ایجاد چنین جشنواره‌ای افتادید؟ وجه تسمیهٔ نام این جشنواره چیست؟
سها سناجو: جشنوارهٔ استند در سال ۲۰۲۱ با همکاری Presentation House Theatre در نورث ونکوور شروع به کار کرد. این جشنواره اولین اتفاق هنری در استان بریتیش کلمبیاست که تمرکزش بر فعالیت‌های هنرمندان مهاجر و پناه‌جو در رشته‌های نمایش، موسیقی و رقص است. هدف از این جشنواره، ایجاد فضای فرهنگی و هنری برای هنرمندان مهاجر و پناه‌جو‌ست تا به آن‌ها فرصتی داده شود برای دیده‌شدن و شنیده‌شدن. برای خود ما، سال‌ها طول کشید تا بتوانیم، با سیستم هنری در کانادا آشنا شویم و جای خودمان را پیدا کنیم. جشنوارهٔ استند در واقع موقعیتی استثنائی را رقم می‌زند، که این هنرمندان، می‌توانند با زحمت و دردسر کمتر، با عرصهٔ فعالیت هنری در کانادا آشنا شوند. استند در واقع از ایستادگی در کنار یکدیگر الهام گرفته است و به این معنی است که در دنیای هنر، ما هنرمندان از اقصا نقاط جهان کنار یکدیگر می‌ایستیم زیرا هنر فارغ از زبان، مرزها را درمی‌نوردد و انسان‌‌ها را کنار هم قرار می‌دهد.
آغاز کار این جشنواره در اوج همه‌گیری کووید بود. چطور با آن‌همه محدودیت موفق به برگزاری آن شدید و ادامه دادید؟
امیرنعیم حسینی: بله، اولین سال برگزاری جشنواره در اوج دوران کووید ۱۹ اتفاق افتاد. در آن دوران، بخش عمده‌ای از جشنواره به‌صورت مجازی انجام شد و این امکان فراهم شد تا ما با استفاده از فناوری و منابع دیجیتالی، موفق به ارتباط با مخاطبان شویم. دوران سختی بود ولی ما به تلاش‌هایمان برای ایجاد محتوای هنری ادامه دادیم و این تجربه به ما نشان داد که هنر و فرهنگ می‌تواند مرزها را بشکند و دوستداران هنر را حتی از طریق دنیای مجازی با هم در ارتباط قرار دهد، و البته نیاز به هنر در آن زمان شاید بیش از قبل حس می‌شد.
استقبال از جشنوارهٔ دو سال گذشته چطور بود؟ چه در میان ایرانی‌ها و چه غیر ایرانی‌ها.
سها سناجو: به‌نسبت یک جشنوارهٔ نوپا، استقبال از آن در دو سال گذشته بسیار مثبت بوده است. از یک سو، جامعهٔ ایرانی از آن استقبال کرده‌اند و از سوی دیگر، این جشنواره توانسته، مخاطبان غیرایرانی را هم به دیدن اجراهایی از هنرمندان مهاجر و پناه‌جو جذب کند. این جشنواره همچنین در جهت تبادل فرهنگی و آشنایی مخاطبان با فرهنگها و داستان‌هایی از نقاط مختلف جهان، گام‌های مثبتی برداشته است و ما امیدواریم که استقبال و حمایت از هنرمندان مهاجر و پناه‌جوی حاضر در این جشنواره سال به سال بیشتر و بهتر شود.
امسال در جشنوارهٔ استند، در چه رشته‌های هنری‌ای برنامه ارائه می‌شود؟
امیرنعیم حسینی: امسال در جشنوارهٔ استند، گروه‌های هنری مختلف در زمینهٔ تئاتر، موسیقی و رقص فعالیت می‌کنند. در کنار این رشته‌ها، مجموعه‌ای از کارگاهها شامل، نویسندگی، رقص، نوشتن گرنت یا کمک‌هزینه به‌منظور تهیه و اجرای کار هنری، ارائه می‌شوند تا کمکی باشد برای هنرمندان مهاجر و پناه‌جو به‌منظور برداشتن گام‌های ابتدایی در مسیر فعالیت‌های هنری‌شان در کانادا. از دیگر برنامه‌های جشنوارهٔ امسال، یک نمایشگاه نقاشی در بخش جنبی جشنواره است که به نمایش تابلوهای هنرمند کُرد ساکن ونکوور می‌پردازد و همین‌طور پادکست زندهٔ «رادیو دست‌نوشته‌ها».
تا جایی که می‌دانیم، این جشنواره روی ارائهٔ کار هنرمندان پناه‌جو و مهاجر در ونکوور تمرکز دارد. آیا برنامه‌ای برای گسترش این جشنواره دارید؟ به‌بیان دیگر آیا ممکن است روزی این جشنواره بین‌المللی شود و کار هنرمندان پناه‌جو و مهاجر سراسر دنیا را ارائه دهد؟
سها سناجو: بله، هدف نهایی جشنوارهٔ استند این است که به رویدادی بین‌المللی تبدیل شود، در همین راستا ما امسال از خانم نغمه ثمینی که از نویسندگان معروف ایرانی ساکن سیاتل‌اند، دعوت کرده‌ایم برای کارگاه نویسندگی حضور داشته باشند یا آقای محمود عظیمایی را که از پادکسترهای شناخته‌شده‌اند، از تورنتو دعوت کرده‌ایم تا اجرای زندهٔ پادکست در ونکوور داشته باشند.
لطفاً کمی هم دربارهٔ کارگاه‌های آموزشی جشنوارهٔ امسال برایمان بگویید. این کارگاهها در چه زمینه‌هایی خواهند بود؟
امیرنعیم حسینی: کارگاهها آموزشی این دوره از جشنواره عبارت‌اند از کارگاه آشنایی با بدن با نوید چرخی، مونولوگ‌نویسی با نغمه ثمینی، گرنت‌نویسی با امیرنعیم حسینی، و کارگاه تئاتر برای زندگی با محتوای گسستگی و در نهایت پیوستگی ارتباط بین دو نسل با کارگردانی دکتر میشل لافلام و همکاری فدرا میرهاشمی. کارگاه اخیر از افراد بالای ۱۸ سال ساکن ونکوور که عضوی از جامعهٔ مهاجر و یا پناه‌جو هستند و تحت تأثیر تفاوت‌های فرهنگی و زبانی در جامعه و خانواده خود بوده‌اند، دعوت می‌کند تا طی پنج روز کارگاه خلاقانه، نمایش‌های کوچکی را برای اجرا در جشنوارهٔ استند زیر نظر کارگردان و دستیار کارگردان حاضر اجرا کنند. برای شرکت در این کارگاهها، نیازی به داشتن تجربهٔ بازیگری نیست و شرکت‌کنندگان در ازای مشارکت کامل وجه مختصری دریافت خواهند کرد. اجرای این کارگاه روز ۱۲ نوامبر ساعت ۴:۳۰ بعدازظهر در سالن پرزنتیشن هاوس نورث ونکوور به روی صحنه خواهد رفت.
برای اطلاعات بیشتر از چگونگی شرکت در این کارگاه، پوستر این کارگاه را برای چاپ و انتشار به‌همراه این گفت‌وگو در اختیار شما خواهیم گذاشت.
در مجموع مشکلات به‌ثمررساندن کار هنری و برگزاری جشنوارهٔ هنری چیست؟ آیا در این زمینه کمکی هم از دولت گرفته‌اید که کارگشا باشد؟
سها سناجو: در مجموع برگزاری یک جشنوارهٔ هنری کار آسانی نیست و مسائلی مانند مشکلات مالی، مدیریتی، تبلیغات، مشارکت هنرمندان و جذب مخاطب در ترتیب‌دادن جشنواره نقش بسزایی ایفا می‌کنند. طی دو سال گذشته حمایت‌های مالی ارگان‌های دولتی، همکاری هنرمندان مهاجر و پناه‌جو و همراهی مخاطبان در ادامهٔ این فستیوال نقش بسیار مهمی داشته اند و امیدواریم که این حمایت‌‌ها را در آینده هم داشته باشیم. یکی از چالش‌های اصلی ما اطلاع‌رسانی در طیف وسیع در مورد این جشنواره با جامعهٔ غیرمهاجر و پناه‌جو و متقاعد‌کردن آن‌ها به دیدن کارهای هنرمندان حاضر در این جشنواره است. ما به افراد زیادی برای این منظور مراجعه می‌کنیم و خوشبختانه برای جشنواره امسال توانستیم نظر وزیر گردشگری، هنر، فرهنگ و ورزش بریتیش کلمبیا، خانم لانا پاپم، و شهردار شهر نورث ونکوور، خانم لیندا بوکانان را جلب کرده و پیامی از آن‌ها را در برنامهٔ جشنواره داشته باشیم. همچنین جشنوارهٔ استند پس از پایان سال اول، نامهٔ تحسین‌آمیزی از خانم بوئن ما، نمایندهٔ مجلس استان از منطقهٔ نورث ونکوور – لانزدیل، دریافت کرد. ارگان‌هایی که حامی مالی جشنواره امسال بوده‌اند، عبارت‌اند از:
- BC Touring Council
- British Columbia Arts Council
- Canada Council for the Arts
- City of Vancouver
- Government of Canada
- Heritage Canada
- Metro Vancouver
- North Vancouver Recreation and Culture Commission
- Vancouver Civic Theatres
- West Vancouver District
انتظار شما از جامعهٔ ایرانی در حمایت از فعالیت‌های هنری چیست؟
امیرنعیم حسینی: جامعهٔ ایرانی می‌تواند با حضور در رویدادهای جشنواره، حمایت‌های مالی، حمایت از تدوین سیاست‌‌ها و بودجه‌های دولتی، اطلاع‌رسانی دربارهٔ رویدادهای هنری به دوستان و آشنایان ایرانی و غیرایرانی خود از ادامهٔ این جشنواره حمایت کند. برای اطلاعات به‌روز از فعالیت‌های انجمن هنری بلک آوت و جشنوارهٔ استند مخاطبان عزیزتان را به دنبال‌کردن ما در صفحهٔ اینستاگرام و چک‌کردن وب‌سایت‌های زیر دعوت می‌کنیم:
https://www.blackouttheater.com
با سپاس دوباره از وقتی که به ما دادید، اگر صحبت دیگری دارید، لطفاً بفرمایید.
امیرنعیم حسینی و سها سناجو: ممنون از شما و همکاران خوبتان در رسانهٔ همیاری برای حمایت همیشگی از هنر و فرهنگ و البته همراهی رسانه‌ای این دوره از جشنوارهٔ استند. به‌امید دیدار مخاطبان عزیزتان در برنامه‌های متنوع این جشنواره و حضور و همراهی صمیمانه‌شان.