مروری بر مهم‌ترین وقایع سال ۲۰۲۱
سیما غفارزاده – ونکوور
سال ۲۰۲۱، در حالی به‌پایان رسید که همه‌گیری همچنان بر ابعاد گوناگون زندگی ما حاکمیت تمام و کمال داشت، با این‌همه، طی این سال اتفاقات بسیار مهم دیگری نیز افتاد که برخی از آن‌ها غم‌انگیز و حتی شوکه‌کننده بود. و این‌ها همه در حالی بود که کانادایی‌ها در آغاز سال ۲۰۲۱، پس از ماه‌های طولانی چالش با کووید، امیدوار بودند سالی عادی‌تر و آرام‌تر پیش رو داشته باشند، اما همه‌گیری با کشف سویه‌های جدیدتر ویروس پیچ‌وتاب بیشتری به امواج زندگی ما داد.
کشف گورهای بی‌نام‌ونشان در مدارس شبانه‌روزی استان بریتیش کلمبیا و متعاقب آن در دیگر استان‌های کانادا، خبری بوده که سردبیران مطبوعات سراسر کشور به‌اتفاق آن را مهم‌ترین خبر سال دانسته‌اند. از دید این روزنامه‌نگاران، خبر واکسیناسیون سراسری در کانادا و سپس تغییرات اقلیمی که موجب آتش‌سوزی‌های گسترده در تابستان و سیل‌های بی‌سابقه در پاییز شد، در درجات بعدی اهمیت قرار می‌گیرند.
اواخر ماه مهٔ سال گذشته، خبری منتشر شد مبنی بر آنکه در محوطهٔ ساختمانی که پیش از این مدرسهٔ شبانه‌روزی بوده، از طریق رادار زمین‌نفوذ اجساد ۲۱۵ کودک را کشف کرده‌اند. خبری که کانادایی‌ها را به‌شدت شوکه و منقلب کرد. طی دو ماه و نیم پس از آن تعداد بسیار بیشتری از این گورهای بی‌نام‌ونشان در استان‌های منیتوبا و ساسکاچوان کشف شد و تعداد این اجساد به حدود ۱۴۰۰ رسید. گزارش کمیسیون حقیقت و آشتی تخمین می‌زند که حداقل ۴٬۱۰۰ مورد مرگ در این مدارس اتفاق افتاده است. کانادا بیش از ۱۳۰ مدرسهٔ شبانه‌روزی داشته است که آخرین آن‌ها در سال ۱۹۹۶ تعطیل شد.
اوایل ماه ژوئن و به‌دنبال انتشار خبر گورهای بی‌نام‌ونشان کودکان بومی، تظاهرکنندگان مجسمهٔ اِگرتون رایرسون (Egerton Ryerson) را در دانشگاه رایرسونِ تورنتو واژگون کردند. رایرسون سرپرست ارشد آموزش برای شمال کانادا بود و توصیه‌های او در طراحی و اجرای سیستم مدارس شبانه‌روزی بومیان نقشی اساسی داشت.
بهدلیل همه‌گیری و محدودیت‌های همچنان پابرجا، اغلب مردم به‌جای آنکه مانند همیشه در بارها جمع شوند یا دورهمی داشته باشند، المپیک تابستانی ۲۰۲۱ (به‌عبارتی المپیک ۲۰۲۰ با یک‌سال تأخیر) را در خانه‌هایشان و از طریق تلویزیون دنبال کردند.
کانادایی‌ها در سراسر کشور با شرایط آب‌وهوایی غیرعادی مواجه شدند؛ شرایطی که موجب شد برخی مجبور به ترک خانه و کاشانه‌شان شوند و دیگران هم درمانده و با قلبی شکسته از دور ناظر این وقایع ناگوار باشند.
اواخر ماه ژوئن، گنبد حرارتی‌ای (heat dome) استان بریتیش کلمبیا و بیشتر نواحی غربی آمریکای شمالی را در بر گرفت که خطر آتش‌سوزی جنگل‌ها را بیش از پیش افزایش داد. روز ۳۰ ژوئن، شهر لیتِن (Lytton) بهدلیل آتش‌سوزی‌ای که اغلب ساختمان‌ها را تخریب کرد، تخلیه شد. با افزایش آتش‌سوزی‌ها، شرایط به‌حدی رسید که دولت بی‌سی در روز ۲۰ ژوئیه وضعیت اضطراری اعلام کرد.
گفته می‌شود آتش‌سوزی وسیع جنگل‌ها در استان بریتیش کلمبیا بهدلیل عوامل زیست‌محیطیِ تشدیدیافته در اثر تغییرات اقلیمی بوده است؛ تغییرات اقلیمی‌ای که مستقیماً حاصل فعالیت‌های انسان امروزی است. تا اواسط ماه اوت، بیش از ۱٬۵۰۰ آتش‌سوزی در استان بی‌سی ثبت شده بود. موردِ اسپارکز لِیک در شمال غربی شهر کملوپس که موجب سوختن منطقه‌ای در حدود ۹۶٬۰۰۰ هکتار شد، بزرگ‌ترینِ این آتش‌سوزی‌ها بود.
طی تابستان واکسیناسیون در مقیاسی وسیع در سراسر کشور ارائه شد و در شهرهای مختلف مخالفان واکسن دست به تجمعاتی اعتراضی مقابل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی زدند.
۳۰ سپتامبر، در حالی که اغلب مردم به اشکال گوناگون روز ملی حقیقت و آشتی را گرامی داشتند، جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، به‌جای شرکت در مراسمی که از طرف رهبران بومیان دعوت شده بود، به‌همراه خانوادهٔ خود به سفری تفریحی به توفینو در جزیرهٔ ونکوور رفت. ترودو نهایتاً در برابر انتقادهای شدیدی که از او شد، در ماه اکتبر رسماً از این کار خود عذرخواهی کرد.
ماه نوامبر، استان بی‌سی شاهد سیلی بی‌سابقه بود. سیل در شرق منطقهٔ لوئر مین‌لند، خصوصاً در فواصل بین شهرهای ابتسفورد و مریت، موجب ازبین‌رفتنِ خانه‌ها و مزارع بسیاری شد و شدت آن به‌حدی بود که بخش‌هایی از پل‌ها در مسیر بزرگراه کوکُهالا (Coquihalla) در حوالی شهر هوپ و نیز بخش‌هایی از بزرگراه شمارهٔ ۱ را تخریب کرد. هنوز پس از گذشت حدود یک ماه و نیم، زندگی در این مناطق به حالت عادی بازنگشته است.
در پایان مایل‌ام به موضوعی اشاره کنم که شاید جزو اتفاقات سال ۲۰۲۱ به‌حساب نیاید، اما برای جامعهٔ ایرانی، به‌ویژهٔ ایرانیان کانادا، موضوعی است بسیار مهم و شاید تعبیر «زخمی باز در آسمان» آن‌طور که انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 آن را نامیده است، بهترین توصیف برای آن باشد. ما در رسانهٔ همیاری، تقریباً در تمام طول دو سال گذشته و در حد توانمان به انعکاس نظرات آن دسته از بازماندگان این فاجعهٔ باورنکردنی که آمادگی گفت‌وگو داشتند، پرداختیم. طی سال ۲۰۲۱، ما تمام توانمان را به‌کار بردیم تا با خانواده‌های مسافران پرواز ۷۵۲ تماس برقرار نموده و با آن‌ها گفت‌وگو کنیم. اینکه ببینیم پس از گذشت یک‌سال چه می‌کنند، چطور روزگار می‌گذرانند و خواسته‌شان چیست. البته این‌ها همه پس از یک‌سال چاپ و انتشار مطالب و گفت‌وگوهای مختلف، تحقیقات انجام‌شده در روشن‌شدن حقایق و روند دادخواهی طی سال ۲۰۲۰ بود. از اوایل سال ۲۰۲۱ تا کنون، ما مجموعاً با ۱۶ تن از اعضای خانواده‌های پرواز صحبت کرده‌ایم و شاید نیازی به گفتن نباشد که هر یک از این گفت‌وگوها تا چه اندازه دشوار بوده است؛ هم برای آنان که با هر گفت‌وگویی زخمشان سر باز می‌کند و هم برای ما که از یک‌سو وظیفهٔ خود می‌دانیم در رساترکردن صدای بازماندگان کوشا باشیم و از سوی دیگر به‌جز این، گذاشتنِ مرهمی بر زخم باز آنان از دست ما ساخته نیست… امیدواریم در انجام وظیفه‌مان موفق بوده و توانسته باشیم در رساندن صدای آنان کمکی کنیم. ما همچنان و در صورتی که امکان تماس با خانواده‌های آماده برای گفت‌وگو را بیابیم، به این کار ادامه خواهیم داد.
همهٔ این گفت‌وگوها از طریق لینک زیر در وبسایت رسانهٔ همیاری دسترس است:
https://bit.ly/Hamyaari-PS752Families
در آستانهٔ دومین سالگرد پرواز ابدی مسافران هواپیمای اوکراینی، این شمارهٔ ویژه را با گرامیداشت یاد و خاطرهٔ آن‌ها، تقدیم شما خوانندگان گرامی می‌کنیم.