سیما غفارزاده – ونکوور
امسال، بیست و ششمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل که به‌نام COP26 نیز شناخته می‌شود، در گلاسگو، بزرگ‌ترین شهر اسکاتلند، از تاریخ ۳۱ اکتبر آغاز شده و این جمعه، ۱۲ نوامبر پایان می‌یابد. به‌دلیل همه‌گیری کووید، این کنفرانس با یک‌سال تأخیر برگزار می‌شود. در این کنفرانس، ۳۰٬۰۰۰ نفر به نمایندگی از کشورهای جهان شرکت کرده‌اند، هرچند، تعدادی از رهبران شاخص غیبت داشته‌اند که غیبت برخی از آنان به‌دلایل لجستیکی و همه‌گیری، و برخی نیز به‌دلایل سیاسی بوده است.
هدف کنفرانس COP26 تحت کنترل درآوردن تغییرات اقلیمی است. کُرهٔ زمین همچنان به‌دلیل وجود آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی مورد مصرف انسان مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز، نیز نابودی جنگل‌ها در اثر دامداری صنعتی در حال گرم‌ترشدن است. شرایط آب‌وهوایی غیرعادی مرتبط با تغییرات اقلیمی ازجمله موج گرما، سیل، و آتش‌سوزی جنگل‌ها در حال تشدید است. طی دههٔ گذشته، زمین گرم‌ترین دمای ثبت‌شده را داشته است و دولت‌ها روی نیاز به اقدام جمعی فوری موافقت کرده‌اند.
در این کنفرانس، از ۲۰۰ کشور خواسته شده است که برنامه‌هایشان را برای کاهش آلاینده‌ها تا سال ۲۰۳۰ ارائه دهند. برخی از بحث‌های مهم در این کنفرانس این است که آیا کشورها آنچه را که در زمان توافق پاریس متعهد شده‌اند، انجام می‌دهند… طبق توافقات پاریس در سال ۲۰۱۵، از کشورها خواسته شده بود که تلاش کنند تا ۱) افزایش دمای کرهٔ زمین را به ۱٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد محدود کنند، ۲) تا سال ۲۰۵۰، آلاینده‌های گازهای گلخانه‌ای حاصل از فعالیت‌های انسان را به‌حدی که درخت‌ها، خاک و اقیانوس‌ها به‌طور طبیعی جذب می‌کنند (net zero)، برسانند، ۳) هر کشوری باید اهداف کاهش آلاینده‌های خود را برنامه‌ریزی کند و هر پنج سال آن‌ها را مرور کند، و ۴) کشورهای ثروتمند، به کشورهای فقیرتر کمک کنند تا آن‌ها هم بتوانند به انرژی تجدیدپذیر روی آورند.
آنچه که فعلاً به‌صورت پیش‌نویس در این کنفرانس اعلام شده و در پایان رسماً امضا خواهد شد، به‌طور عمده این است که کشورها تا پایان سال ۲۰۲۲، برنامه‌های هرچه مقتدرانه‌تری برای کاهش میزان انتشار کربن ارائه دهند و بودجهٔ برنامه‌های اقلیمی را به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در سال برسانند تا بتوانند به کشورهای فقیرتر در مقابله با تغییرات اقلیمی کمک کنند. همچنین برای حذف تدریجی استفاده از زغال‌سنگ و سوخت‌های فسیلی فراخوان داده شده است، هرچند در ارتباط با تاریخ دقیق و سقف میزان مصرف برای مراحل این حذف تدریجی هنوز چیزی ارائه نشده است.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، هفتهٔ گذشته طی برنامه‌ای در این کنفرانس، قیمت کربن کانادا را یکی از سخت‌گیرانه‌ترین‌ها در دنیا دانست. کانادا همچنین در این کنفرانس به‌همراه چندین کشور دیگر قول داده است که در این زمینه بهتر عمل کند و متعهد شده است که میلیاردها دلار صرف پروژه‌های جدید نماید.
طبق نظرسنجی اخیر شرکت کانادایی نانوز، تعداد کانادایی‌هایی که معتقدند تغییرات اقلیمی روربه‌روز تأثیری منفی روی سلامتی‌شان دارد، شش برابر آن‌هایی است که چنین عقیده‌ای ندارند. این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که تعداد کانادایی‌هایی که حاضرند قدم‌هایی جدی برای جلوگیری از گرمایش فاجعه‌بار کُرهٔ زمین بردارند، رو به افزایش است.
کانادا، آمریکا، بریتانیا و ۲۱ کشور دیگر متعهد شده‌اند که تأمین بودجهٔ عمومی در جهت توسعهٔ زغال‌سنگ، نفت و گاز را تا پایان سال ۲۰۲۲ متوقف و روی انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنند. طبق این معاهده، امضاکنندگان موظف‌اند گرفتن هرگونه وام، کمک مالی، خرید سهام و بیمه از دولت‌های دیگر یا نمایندگانشان برای تأمین بودجهٔ توسعهٔ سوخت‌های فسیلی جدید را متوقف کنند. البته جزئیات کامل این معاهده هنوز منتشر نشده است. شایان ذکر است که چین، ژاپن و کُره که در کنار کانادا بزرگ‌ترین تأمین‌کننده‌های مالی سوخت‌های فسیلی دنیا هستند، در این معاهده نقشی ندارند!
از آغاز این کنفرانس، تظاهرکنندگان در همبستگی با تجمعات مشابه در سراسر دنیا، خیابان‌های گلاسگو را پر کرده‌اند. شنبهٔ گذشته، رکورد بزرگ‌ترین تظاهرات با حضور تقریباً ۱۰۰٬۰۰۰ نفر در گلاسگو در روز جهانی اقدام در جهت عدالت برای اقلیم، رقم خورد. تظاهرکنندگان از رهبران جهان خواستار اقدامات بیشتری برای حل بحران اقلیم شدند. هم‌زمان ۲۵۰ تظاهرات دیگر در همبستگی با تظاهرکنندگان گلاسگو در کشورهای دیگر از جمله کانادا، کنیا، ترکیه، برزیل و آمریکا و استرالیا صورت گرفت.
از نکات بسیار مهم و شایان ذکر اینکه انجمن پاک‌گیاه‌خواران (The Vegan Society) نیز به‌سهم خود در رابطه با کنفرانس COP26 فعال است و کارزارهایی را حمایت می‌کند که موضوع غذا و کشاورزی در دستور کارشان قرار دارد. از نظر این انجمن بسیار مضحک است که دامداری، با وجود نقش عظیمی که در تولید آلاینده‌های کربن در جهان دارد، از مباحثاتِ این کنفرانس حذف شده است. این انجمن از اینکه به‌رغم موضوعاتی مانند بودجه، انرژی، حمل‌ونقل و طبیعت که روزانه در این کنفرانس مورد بحث قرار می‌گیرد، هیچ جایی برای موضوع غذا و کشاورزی در آن لحاظ نشده است، اظهار تأسف کرده است. انجمن پاک‌گیاه‌خواران به‌طور فعال پتیشن‌هایی را به‌اشتراک می‌گذارد که از رهبران جهان می‌خواهد تغذیهٔ گیاهی را حمایت کنند.
معضل تغییرات اقلیمی، بی‌تردید بزرگ‌ترین معضل و به‌جرئت می‌توان گفت بحرانی است که کُرهٔ زمین در حال دست‌وپنجه نرم کردن با آن است و چنانچه صاحبان قدرت قدم‌هایی جدی و عملی برای حل آن برندارند و البته اگر هر یک از ما نقش فردی‌مان را در کمک به حل این معضل ناچیز بشماریم، متأسفانه باید منتظر فاجعه بود… امید که چنین نباشد و زمین همچنان برای نسل‌های بعدی – انسان و حیوان – قابلِ‌زیست باشد.