از تماشای فیلمی دربارهٔ اسراف مواد غذایی تا تأمین خوراک ۳٬۵۰۰ خانوادهٔ نیازمند

گفت‌وگو با ریحانه میرجانی و علی حائری از بنیان‌گذاران مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS و شرکت Soul Bite

رسانهٔ همیاری – ونکوور

بی‌تردید داستان موفقیت مؤسسهٔ خیریهٔ Immigrant Link Centre Society (ILCS)‎ و بنگاه اجتماعی‌ای که با هدف حمایت مالی از این خیریه پا به عرصهٔ وجود گذاشته است، یعنی Soul Bite، یکی از الهام‌بخش‌ترین و شنیدنی‌ترین داستان‌های موفقیت مهاجران در کشور میزبان است. ریحانه میرجانی و علی حائری، زوج نیکوکار و پرتلاش، از بنیان‌گذاران این خیریه و این بنگاه اجتماعی‌اند. پیش از این و در شماره‌های قبلی از این خیریه و این بنگاه اجتماعی برایتان نوشته‌ایم و با این عزیزان دربارهٔ فعالیت‌هایشان گفت‌وگوهایی داشته‌ایم ولی روند موفقیت‌های پی‌در‌پی آنان و همچنین نزدیک‌شدن به روز جهانی پاک‌گیاه‌خواری موجب شد تا بار دیگر از آنان بخواهیم دربارهٔ فعالیت‌ها و انگیزه‌شان از کار ارزشمندی که انجام می‌دهند برای خوانندگانمان بیشتر بگویند که توجه شما را به این‌گفت‌وگو جلب می‌کنیم.

با سلام و سپاس از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، پیش از هر چیزی، موفقیت‌های اخیرتان را در بنگاه اجتماعی سول بایت (Soul Bite) و نیز مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS، به تیم شما تبریک می‌گوییم. هرچند پیش از این برای خوانندگان ما دربارهٔ این بنگاه اجتماعی و نیز مؤسسهٔ خیریه و ارتباطشان با هم گفته‌اید، ولی شاید بد نباشد بار دیگر در این باره به خوانندگانمان توضیح بدهید تا هم کسانی که پیش‌تر موفق به خواندن گفت‌وگوی قبلی ما نشده‌اند، بیشتر در این زمینه اطلاعات به‌دست بیاورند و هم اگر در طول این مدت تحولی برای بهینه‌سازی در شیوهٔ کسب‌وکار و مدیریت این دو نهاد و ارتباطشان با یکدیگر ایجاد شده، از این تغییر و تحولات احتمالی آگاه شویم.

ریحانه میرجانی: با سپاس و تشکر از دعوت ما به گفت‌وگو با نشریهٔ باارزش رسانهٔ همیاری. من ریحانه میرجانی، مدیر شرکت سول بایت و قائم‌مقام مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS هستم. همسرم، علی حائری، نیز مدیر اجرایی شرکت سول بایت و مدیر مالی مؤسسهٔ خیریه‌ ILCS است. 

داستان ایجاد مؤسسهٔ خیریه به سال ۲۰۱۶ برمی‌گردد؛ زمانی که ما در دوره‌های آموزش زبان انگلیسی ویدیویی را مشاهده کردیم که حجم وسیع و باورنکردنی اسراف و ضایعات مواد غذایی در ونکوور را نمایش می‌داد. ما در ابتدا به‌صورت گروهی غیررسمی، یک روز در هفته، به یکی از فروشگاه‌های Save on Foods می‌رفتیم و با توافق صورت‌گرفته با مدیر آن فروشگاه، به‌صورت نیمه‌مخفی، مواد غذایی نزدیک به بهترین تاریخ مصرف (Best Before) را جمع‌آوری می‌کردیم و بین ۳۰ خانوار نیازمند توزیع می‌کردیم. البته باید یادآوری کنم که «بهترین تاریخ مصرف» و «تاریخ انقضا» کاملاً با هم متفاوت‌اند، که اطلاعات دقیق در رابطه با اختلاف آن‌ها را به‌راحتی می‌توانید با یک جستجوی ساده پیدا کنید.

یکی از خانواده‌های نیازمندی که در برنامهٔ غذای رایگان ما ثبت‌نام کرده بودند، به ما مراجعه کردند و گفتند که به‌واسطهٔ دریافت این مواد غذایی توانسته‌اند پول کافی ذخیره کنند تا برای دو دخترشان کفش بخرند. این‌گونه بازخوردها و استقبال بسیار زیاد، ما را مصمم کرد که حجم کار را افزایش دهیم. تا سه سال اولِ مؤسسهٔ خیریه، تمامی هزینه‌ها توسط داوطلبان و بالاخص توسط خانوادهٔ ما تأمین می‌شد، ولی با توسعهٔ فعالیت‌ها به هفت روز هفته، ما مجبور شدیم به فکر راهکاری برای تأمین هزینه‌های مؤسسهٔ خیریه شویم، چون دیگر خانوادهٔ ما و داوطلبان توانایی تأمین همهٔ هزینه‌ها را نداشتند. در واقع، ایدهٔ راه‌اندازی یک بنگاه اجتماعی انتفاعی که همان شرکت Soul Bite Food Inc است، شکل گرفت. بنگاهی که قرار است بتواند از محل سودش، هزینه‌های مؤسسهٔ خیریه را تأمین کند. 

این را هم اضافه کنم که طبق تعریف، یک بنگاه اجتماعی یا Social Enterprise شرکتی انتفاعی است که بیش از ۵۰ درصد سودش را به مؤسسات غیرانتفاعی یا خیریه برای اهداف مشخص پرداخت می‌کند. خوشبختانه بنگاه اجتماعی‌ای که ایجاد کردیم و از این به‌بعد، برای راحتی از آن به‌عنوان شرکت سول بایت نام می‌برم، بسیار موفق عمل کرد. محصولات ما غذاهای پاک‌گیاهی است که طعم آن‌ها مورد پسند جامعهٔ کانادایی قرار گرفته است.

با توجه به مدت نه‌چندان طولانی‌ای که از تأسیس سول بایت گذشته، آیا به آن حد از سودآوری رسیده است که بتواند از مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS حمایت مالی بکند؟ 

علی حائری: ضمن سپاس از نشریهٔ وزین رسانهٔ همیاری و تلاش شبانه‌روزی‌ای که سرکار خانم غفارزاده و جناب آقای کبیری انجام می‌دهند تا به جامعهٔ فارسی‌زبانان ونکوور کمک و یاری برسانند، از زمان اولین فروش ما در فروشگاه Vegan Supply در ماه مهٔ سال ۲۰۲۰، حدود ۱۷ ماه می‌گذرد. ما هم‌اکنون در نقطهٔ «سربه‌سر» هستیم. یعنی فروشمان هزینه‌هایمان را پوشش می‌دهد. با توجه به هدف سال آتی که حضور در سرتاسر کانادا و همچنین صادرات به ایالات متحدهٔ آمریکاست، امیدواریم که بتوانیم بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS را تأمین کنیم. البته همان‌گونه که در مصاحبهٔ قبلی گفتیم، طبق اساسنامهٔ شرکت سول بایت ما به هر خیریه‌ای که در زمینهٔ مبارزه با گرسنگی و حفاظت از محیط زیست فعالیت داشته باشد، در آیندهٔ نزدیک کمک خواهیم کرد.

سول بایت در حال حاضر چه محصولاتی تولید می‌کند و محصولاتش در کدام فروشگاه‌ها، رستوران‌‌ها یا کافی‌شاپ‌هایی عرضه می‌شود؟ 

ریحانه میرجانی: در حال حاضر، ما چهار محصول تولید می‌کنیم که به‌ترتیب عبارتند از Balkan Mushroom‏، Taste of Persia‏، Cabbage Rolls و Stuffed Eggplant این محصولات را می‌توان در فروشگاه‌های IGA‏، Fresh St Markets،‏ Vegan Supply،‏ Donald’s Market،‏ City Ave Markets،‏ Pomme Natural Markets،‏ Urban Gate و Meinhardt پیدا کرد. البته اگر کسی بخواهد محصولات را به‌صورت تازه مصرف کند، می‌تواند آن‌ها را در Fresh St Markets (شعبهٔ وست ونکوور)، Meinhardt،‏ Choices Markets و Pomme Natural Markets پیدا کند. در مورد کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌ها و با توجه به محدودیت‌های ناشی از کووید ۱۹، ما فقط با «کافه کجا» در نورث ونکوور همکاری داریم. البته ما جدیداً قراردادی با یک شرکت توزیع‌کنندهٔ بزرگ امضا کرده‌ایم که طی آن در چند ماه آینده، محصولات سول بایت در فروشگاه‌های بزرگ و کوچک به‌راحتی در دسترس خواهد بود.

در طراحی محصولاتتان و گزینش مواد اولیه چه نکاتی را در نظر گرفتید و چرا این محصولات را انتخاب کردید؟ 

علی حائری: در پس‌زمینهٔ طراحی محصولات ما، شما به‌راحتی نقش‌های سنتی ایرانی را می‌توانید مشاهده کنید. دلیل اصلی انتخاب این نوع طرح‌ها، اشاره به ریشهٔ اصیل و طعم سنتی غذاها دارد. بگذارید خدمتتان مثالی بزنم. قبل از راه‌اندازی شرکت، برای شناسایی بازار، بنده تقریباً به اغلب رستوران‌هایی که غذاهای وگان تولید می‌کردند، رفتم. برخی از آن‌ها با سرخ‌کردنِ زیادِ گل‌کلم و زدن ادویهٔ بسیار زیاد، نام غذای خود را «بال مرغ گیاهی» گذاشته بودند که به‌نظر من، به‌دلیل سرخ‌کردن زیاد، عملاً یک‌جورهایی غذایشان، به‌جای سالم‌بودن، سرطان‌زا نیز شده بود. غذاهای ما در واقع اصالتاً گیاهی‌اند. ببینید، حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال پیش، واژهٔ وگان اصلاً وجود نداشت، ولی مادربزرگ‌ها و مادرهای ما، برای آنکه بتوانند غذایی مقوی و خوش‌طمع برای بچه‌هایشان درست کنند، مجبور بودند گیاهان مختلف را با هم مخلوط کنند و در نتیجهٔ آن غذایی کاملاً پاک‌گیاهی درست کنند. لذا وقتی که ما می‌گوییم، محصولات ما اصالتاً وگان‌اند، معنی آن این است که قدمت دستورالعمل پخت آن‌ها به چند قرن‌ پیش بر می‌گردد.

مواد اولیهٔ این محصولات را از کجا تأمین می‌کنید؟

ریحانه میرجانی: مواد اولیهٔ محصولات ما عمدتاً قارچ، تره‌فرنگی، بادمجان، فلفل، کدوسبز، و پیاز است که تماماً از مزارع بریتیش کلمبیا و از شرکت‌هایی مانند Fresh Point خریداری می‌شود. یک‌سری محصولات نیز مانند روغن زیتون، گردو، آگاوه و دیگر محصولاتی که در بریتیش کلمبیا امکان تولید ندارند، از توزیع‌کنندگان محلی خریداری می‌شوند که عمدتاً از یونان یا کالیفرنیا وارد می‌شوند. همچنین بسته‌بندی محصولات ما با مواد تجدیدپذیر صورت می‌گیرد که کار چاپ و تولید آن‌ها نیز در بریتیش کلمبیا انجام می‌شود. این را اضافه کنم که دولت بریتیش کلمبیا به ما مجوز استفاده از لوگوی BuyBC را داده است. یعنی ما رسماً به‌عنوان یک تولیدکنندهٔ محلی شناخته می‌شویم.

چرا تصمیم گرفتید که در تولید محصولاتتان از مواد و فرآورده‌های با منشأ حیوانی استفاده نکنید؟

ریحانه میرجانی: اولین نکته، بحث حمایت از حقوق حیوانات است. چرا ما باید بی‌جهت جان حیوانات را بگیریم در صورتی‌که به‌راحتی می‌توانیم با غذاهای وگان، هم خودمان از زندگی لذت ببریم و هم بگذاریم حیوانات زندگی کنند. خصوصاً اینکه در روش‌های صنعتی پرورش مرغ و گاو، عملاً حیوانات را شکنجه می‌دهند تا تخم‌مرغ و گوشت بیشتری به‌دست آورند.

مطلب بسیار مهم دیگر، بحث محیط زیست است. سازمان ملل در گزارشی در رابطه با بحران آب هشدار داده و اعلام کرده است که اگر مصرف آب به‌صورت فعلی ادامه پیدا کند، کرهٔ زمین در سال ۲۰۳۰ با بحران جدی کم‌آبی مواجه خواهد شد. این در حالی است که برای تولید هر یک کیلو گوشت گاو حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود.

تولید گوشت قرمز افزون بر آنکه به بحران آب دامن می‌زند، باعث می‌شود گازهای گلخانه‌ای پنج‌ برابر بیش از موارد تولید دیگر انواع گوشت، آزاد شوند. خسارات ناشی از تولید گوشت قرمز زیاد است به‌طوری‌که حجم دی‌اکسید کربن آزادشده برای تولید یک کیلو گوشت قرمز را با طی مسافت ۲۵۰ کیلومتر با یک خودرو مقایسه می‌کنند.

محاسبه‌گر دی‌اکسید کربن که وزارت محیط زیست بایرن آلمان طراحی کرده، نشان داده است که گوشت‌خوارها سالانه ۱٫۸۲ تن دی‌اکسید کربن تولید می‌کنند. این در حالی است که سهم گیاه‌خواران در تولید این گاز کمتر از یک تن در سال است.

استقبال مصرف‌کنندگان از محصولاتتان چطور بوده است؟

علی حائری: خوشبختانه استقبال از محصولات ما فراتر از حد انتظارمان بوده است. در نظرسنجی‌ای که ما در بازارچه‌های محلی (Farmer’s Market) انجام داده‌ایم، محصولات ما امتیاز ۱۰ از ۱۰ را دریافت کردند. بگذارید خاطره‌ای از نگاه ناآگاهانهٔ خودمان نسبت به محصولات وگان را خدمتتان عرض کنم. در یکی از مهمانی‌ها، ما دو محصول Balkan Mushroom و Taste of Persia را پخته و در مقابل مهمانمان که یکی از مدیران ایرانی شرکت مایکروسافت است، قرار دادیم. او پس از خوردن آن‌ها، شروع به تعریف و تمجید از طعم محصولات کرده و پرسیده بود که از کجا می‌تواند آن‌ها را خریداری کند. هنگامی که ما از برند سول بایت گفتیم، وی گفت که این محصولات را در فروشگاه دیده بود، ولی چون آرم وگان بر روی جعبه چاپ شده بود، آن را نخریده بود چون فرض کرده بود که این محصولات وگان‌اند و در نتیجه طعمشان نامطلوب خواهد بود. جالب آنکه متعاقباً، وی به آن فروشگاه رفته و حتی برای پدر و مادرش نیز، خرید کرده بود.

لطفاً کمی دربارهٔ جوایزی که تاکنون دریافت کرده‌اید، برایمان بگویید. مخصوصاً جایزهٔ اخیر Community Impact Award از طرف مؤسسهٔ BC Food & Beverage.

ریحانه میرجانی: اولین جایزه‌مان را در فوریهٔ ۲۰۲۰ گرفتیم. جایی که هیئت داوران مسابقهٔ From the Ground Up به ما جایزهٔ نقره را تحت عنوان «بهترین محصول جدید عرضه‌شده در بریتیش کلمبیا‌» اهدا کردند و البته پس از آن هم گفت‌وگویی با نشریهٔ شما داشتیم. در ماه مهٔ ‌۲۰۲۱، خیریهٔ ILCS توانست جایزهٔ «تعالی کسب‌وکار» را به‌عنوان سازمان غیرانتفاعیِ سال در ترای‌سیتیز دریافت کند. در همان زمان، مؤسسهٔ غیرانتفاعی و نیمه‌دولتی Small Business BC شرکت سول بایت را به‌عنوان یکی از نامزدهای مهاجر کارآفرین برجسته در بریتیش کلمبیا معرفی کرد. اخیراً هم در سپتامبر ۲۰۲۱، انجمن BC Food and Beverage جایزهٔ «تأثیر بر جامعه» را به ما اهدا کرد. واقعیت این است که دریافت جوایز بسیار ارزشمند است، ولی آنچه که مهم است هدف کار است. بنده شخصاً به هدف و همچنین کارهای صورت‌گرفته در مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS و همچنین در سول بایت همواره افتخار می‌کنم.

چه برنامه‌های دیگری برای گسترش کارتان در آینده دارید؟ هم به‌لحاظ کیفی و کمّی و هم به‌لحاظ ارائهٔ محصولاتتان به دیگر استان‌ها. 

علی حائری: ما در چند جهت مشغول توسعه و بهبود محصولات هستیم. از جنبهٔ کیفی با دانشکدهٔ «زمین و سیستم‌های غذایی» دانشگاه UBC در حال همکاری هستیم. رئیس دانشکده، پروفسور ریکی یادا، شخصاً پیگیر این همکاری دوجانبه است. در زمینهٔ تحقیق و توسعه، دو محصول جدید وگان را تولید کرده‌ایم که در مرحلهٔ «تست بازار» قرار دارد. از نظر کمی هم، با توجه به قرارداد منعقدشده بین شرکت ما و بزرگ‌ترین شرکت کانادایی توزیع‌کننده مواد غذایی، در سال آتی در کلیهٔ فروشگاه‌های بزرگ و کوچک کانادا حاضر خواهیم بود. البته قصد داریم که برنامهٔ صادرات به کشور آمریکا را نیز در نیمهٔ دوم سال ۲۰۲۲ عملی کنیم.

در پایان، اگر صحبت دیگری با خوانندگانمان دارید، لطفاً بفرمایید.

علی حائری: پیش از هر چیز، لازم می‌دانم از همسرم و همچنین دوست صمیمی‌ام، ایگور و دخترم الهه که تمام وقت و تلاش خود را در جهت رسیدن به اهداف والای مؤسسهٔ خیریهٔ ILCS صرف می‌کنند، صمیمانه سپاسگزاری نمایم. هم‌اکنون دراین خیریه، به بیش از ۳٬۵۰۰ نیازمند در ماه به‌صورت رایگان مواد غذایی داده می‌شود؛ یعنی سالانه حدود ۱٬۰۰۰ تن مواد غذایی به‌ارزش بیش از ۵ میلیون دلار. ما همچنین با جلوگیری از اتلاف مواد غذایی، از تولید ۱٬۹۰۰ تن دی‌اکسید کربن در سال نیز جلوگیری می‌کنیم. این کارِ باارزش به کمک ۱۷۵ داوطلب مهربان و نوع‌دوست که عمدتاً ایرانی‌اند، در بین جامعهٔ متکثر کانادایی به‌انجام می‌رسد، که در همین‌جا لازم می‌دانم که دست تمامی داوطلبان را به نشان سپاسگزاری ببوسم.

مطلب دوم آنکه، فارسی‌زبانانی که به‌تازگی از کشورهای افغانستان و ایران به کانادا مهاجرت می‌کنند و همچنین دانشجویان ایرانی، بسیار آسیب‌پذیرتر و شکننده‌تر از مهاجران قدیمی‌ترند. استرس مهاجرت، فشارهای مالی، عدم تسلط کافی به زبان انگلیسی مشکلاتی است که باید با آن‌ها دست و پنجه نرم کنند. بنا به پند سعدی شیرازی:

بنی‌آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش ز یک گوهرند

چوعضوی به‌درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار 

تو کز محنت دیگران بی‌غمی / نشاید که نامت نهند آدمی

چیزی که باعث می‌شود من به ایرانی‌بودنم افتخار کنم، همین است که ایرانیان اصالتاً انسان‌های نوع‌دوست و با فرهنگی‌اند. مطلبی که می‌خواهم تأکید کنم، این است که بیاییم سطح یاری‌رساندن به همدیگر را افزایش دهیم. 

مطلب بعدی اینکه، لطفاً ما را در اینستاگرام و فیس‌بوک دنبال کنید، این سبب خواهد شد که ما بتوانیم پیام خود را به افراد بیشتری در جامعه برسانیم. 

آدرس سول‌ بایت در فیس‌بوک:

www.facebook.com/soulbitefood
و در اینستاگرام:

www.instagram.com/soulbitefood

آدرس خیریهٔ ILCS در فیس‌بوک:

www.facebook.com/ilcs.ca

و در اینستاگرام:

www.instagram.com/immigrant_link_centre_society

در پایان، مجدداً می‌خواهم مراتب سپاسگزاری خود را از مدیران و کارکنان‌ نوع‌دوست نشریهٔ رسانهٔ همیاری و گروه همیاری ایرانیان ونکوور اعلام کنم. ما تا به‌حال سه بار در گلوبال نیوز مصاحبه داشته‌ایم ولی من هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم که اولین مجله‌ای که ما را برای مصاحبه دعوت کرد، نشریهٔ وزین رسانهٔ همیاری بود. بهترین‌ها را برای شما و برای مردم کشور عزیزم خواستارم.