دکتر کوروش عدالتی – ونکوور
ابتدا داستان بیلی
چشمان بیلی در مقابل نور خورشید قرار دارد، او می‌بیند که سایه‌هایی از سمت حاشیهٔ زمین فوتبال [آمریکایی] ظاهر می‌شوند. او در خط میانی زمین ایستاده است. بیلی مهارت لازم را در این بازی دارد. چند مهاجم به‌سمت او می‌آیند. او باید به‌سمت چپ بدود و برای این کار آماده می‌شود. سرانجام، بازیکن خط حمله توپ را پرت می‌کند و بیلی برای گرفتن توپ می‌دود. او توپ را می‌گیرد و به‌سرعت به‌سمت چپ حرکت می‌کند. در مقابل او بازیکنی است که باید از او رد شود. بازیکن دیگری به‌سرعت به او نزدیک می‌شود. او می‌داند که باید تلاش بیشتری کند تا از این بازیکن هم رد شود. در حالی که سر بیلی پایین است، کلاه ایمنی با بالشتک‌های قفسهٔ سینهٔ نفر مقابل برخورد می‌کند. بیلی موفق می‌شود نفر تیم مقابل را کنار بزند و تکل را بشکند، اما یک یا دو ثانیه بیشتر طول نمی‌کشد که سر او با زمین برخورد می‌کند.
پس از آن، بیلی دیگر چیزی به‌خاطر نمی‌آورد. او به‌خاطر نمی‌آورد که ده دقیقه در زمین بازی کرده است، و اینکه مربیان او در آنجا حضور داشتند. او به یاد نمی‌آورد که آن روز به بیمارستان انتقال پیدا کرده و سی‌تی‌اسکن انجام داده است. آن روز در ذهن بیلی مبهم شد و از آن روز به‌بعد او دیگر هرگز فوتبال بازی نکرده است. این داستانی غم‌انگیز است، اما این اتفاق برای هر ورزشکاری ممکن است بیفتد. تمام ورزشکاران از جمله در رشته‌های فوتبال و هاکی می‌دانند که ممکن است دچار طیف وسیعی از آسیب‌های ورزشی و البته ضربهٔ مغزی شوند یا شده باشند، اما این بدان معنی نیست که آن‌ها باید تا آخر عمر با علائم آن دست‌و‌پنجه نرم کنند. خوشبختانه امروزه برای تسکین یا کاهش علائم مرتبط با ضربهٔ مغزی راه‌حل‌هایی وجود دارد.
ضربهٔ مغزی چیست؟
ضربهٔ مغزی یا آسیب مغزی (Traumatic Brain Injury) آسیبی است که منجر به کاهش موقتی عملکرد طبیعی مغز می‌شود. علائم آن شامل فراموشی، گیجی، حالت تهوع، سردرد و سایر مشکلات شناختی است. به‌طور معمول ضربهٔ مغزی هنگامی رخ می‌دهد که سر شما به جسمی سخت یا زمین برخورد می‌کند. اگر این برخورد شدید باشد، ممکن است مغز شما به‌شدت تکان بخورد یا حتی جمجمهٔ شما بشکند. این شرایط می‌تواند منجر به آسیب مغزی شود. البته گاهی اثرات این آسیب‌ها می‌تواند همیشگی باشد. چنین آسیب‌هایی منجر به کاهش عملکرد مغز می‌شود که می‌تواند به‌معنای مشکلات شناختی، عاطفی و جسمی باشد. بسته به شدت آسیب مغزی، علائم ممکن است خفیف تا شدید باشد، در وضعیت آسیب خفیف علائم پس از چند دقیقه برطرف می‌شود، اما اگر علائم شدید باشد، می‌تواند تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد ادامه پیدا کند. البته باید گفت برای ورزشکارانی که سابقهٔ ضربهٔ مغزی در گذشته دارند یا برای آن دسته از ورزشکارانی که هنوز علائم ضربهٔ مغزی را تجربه می‌کنند، امیدواری وجود دارد.
ضربهٔ مغزی در ورزش‌های با تماس‌های شدید بدنی
لیگ فوتبال ملی (NFL) لیگ فوتبالی با تماس‌های شدید بدنی است. این ورزش، صنعتی چند میلیون دلاری است. هر ساله از سپتامبر تا فوریه طرفداران، آبجوبه‌دست همراه با هات‌داگ‌هایشان از روی سکو‌ها فوتبال تماشا می‌کنند. بازی بزرگ (Super bowl)، یکی از رویدادهای مهم ورزشی است که هرساله میلیون‌ها نفر از سراسر جهان چشم‌انتظار آن‌اند و برای تماشایش برنامه‌ریزی می‌کنند. آن‌ها این بازی را به‌طور حضوری یا از طریق تلویزیون تماشا می‌کنند. در حالی که طرفداران بازی را تماشا می‌کنند، این از اصول بازی است که بازیکنان در هنگام بازی و زمانی که به‌دنبال توپ‌اند، به همدیگر تنه می‌زنند و یکدیگر را به زمین می‌اندازند. بی‌تردید این زمین‌خوردن‌ها همراه با خطرات فیزیکی و آسیب‌های مغزی است. هر ضربهٔ محکم و ناگهانی ممکن است باعث مصدومیت شدیدِ بازیکنان شود و اگر شما یک بازیکن باشید، درواقع بدن خود را در معرض خطر قرار می‌دهید. برای مثال، ممکن است دچار آسیب مغزی شوید. مطمئناً، هیچ بازیکنی بدون محافظ سر و صورت در زمین بازی حضور نخواهد داشت. آن‌ها از سر تا پا بالشتک می‌پوشند و از کلاه ایمنی محکم استفاده می‌کنند که روی جمجمه‌شان بسته شده است. با این وجود، این بدان معنا نیست که ضربهٔ مغزی رخ نمی‌دهد. درست است که کلاه ایمنی از جمجمه در برابر آسیب محافظت می‌کند، اما لزوماً از لرزش و تکان‌های مغزی در داخل جمجمه محافظت نمی‌کند. در گذشته، اگر بازیکنی دچار مصدومیت می‌شد، بدون اینکه بداند آیا دچار ضربهٔ مغزی شده است یا نه، به زمین بازی برمی‌گشت و بازی فوتبال را ادامه می‌داد، حتی اگر احساس گیجی داشت. این عقیده‌ای به‌شدت مردانه و بخشی از بازی بود. بازیکنان می‌خواستند نشان دهند که می‌توانند بازی کنند و حالشان خوب است. آن‌ها نمی‌خواستند هیچ نقطه‌ضعفی نشان بدهند. ضربه‌خوردن، فقط بخشی از بازی بود.
امروزه آگاهی بیشتری در مورد ضربهٔ مغزی وجود دارد و بازیکنان NFL اکنون موظف‌اند از پروتکل ضربهٔ مغزی آگاه باشند تا دچار این آسیب نشوند. البته لازم به یادآوری است که گاهی ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد تا علائم ضربهٔ مغزی خود را نشان دهند. اگر بازیکنان مورد معاینه قرار بگیرند و مشخص شود که آن‌ها ضربهٔ مغزی دارند، باید بقیهٔ بازی را بر روی نیمکت بنشینند. غالباً، اگر علائم نداشته باشند، هفتهٔ بعدش دوباره می‌توانند به تمرینات خود ادامه بدهند. البته، فوتبالِ آمریکایی تنها ورزشی نیست که دارای خطرات ضربهٔ مغزی است. در مورد هاکی روی یخ، یا فوتبال (soccer) یا بسکتبال نیز می‌توان همین‌ها را گفت. به‌طور معمول خطر ضربهٔ مغزی در ورزش‌های حرفه‌ای وجود دارد. اگر شما دچار ضربهٔ مغزی شده‌اید، آگاه باشید که روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید علائم ضربهٔ مغزی را کاهش دهد و سلامت و بهبودی را به شما بازگرداند.
چه کاری می‌توانید انجام بدهید؟
در داستان بالا، بیلی ضربهٔ مغزی را تجربه کرد و باعث شد که او دیگر نتواند فوتبال بازی کند. اگر تا به‌حال تجربهٔ انجام ورزش سنگین و فیزیکی را داشته‌اید، می‌دانید که آسیب‌دیدگی بخشی از این نوع ورزش است. ممکن است پای شما پیچ بخورد یا دست شما بشکند یا با آسیب مغزی مواجه شوید. در مجموع هنگامی که در حال فعالیت‌های سنگین ورزشی هستیم، معمولاً با خطراتی هم روبرو می‌شویم. اما جای نگرانی نیست اگر سرتان دچار آسیب شده باشد. روش‌های مختلفی برای بهبود آسیب مغز وجود دارد. اگر اخیراً دچار ضربهٔ مغزی شده‌اید، بهترین کار این است که استراحت کنید. از انجام هر کاری که از مغز شما استفاده می‌کند خودداری کنید. این به‌معنای پرهیز از مطالعه، کار با کامپیوتر، بازی‌های ویدیویی یا حتی تماشای تلویزیون است. فقط استراحت کنید و هرچقدر می‌توانید بخوابید و تمدد اعصاب کنید. با این کار می‌توانید مغزتان را بهبود دهید. علاوه بر استراحت، روش‌های دیگری برای کمک به بهبود مغز شما وجود دارد. داشتن یک رژیم غذایی سالم بسیار مهم است. سعی کنید روزانه مقدار زیادی آب بخورید، غذاهایی بخورید که سرشار از چربی طبیعی باشند مانند آووکادو، گردو و کرهٔ گیاهی. سعی کنید مقدار زیادی سبزیجات مصرف کنید. به‌طور هم‌زمان از نوشیدن مایعات کافئین‌دار و الکل خودداری کنید. همچنین از مصرف هر نوع مادهٔ غذایی حاوی قند یا غذاهای حاوی چربی اشباع‌شده خودداری کنید. می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جزئیات مربوط به آنچه باید به‌عنوان بخشی از رژیم غذایی خود بخورید، با یکی از مشاوران تغذیهٔ مرکز Elumind تماس بگیرید.
علاوه بر تغذیه، شیوهٔ درمانی نوروفیدبک نوعی روش درمانی مؤثر و کاملاً بی‌خطر برای مغز است که می‌تواند به شما در مسیر درست کمک کند. در این روش، ابتدا از فناوری نقشهٔ مغزی (QEEG) استفاده می‌شود. نقشهٔ مغزی کمک می‌کند تا درک بهتری از مناطق مختلف مغز و پشتیبانی‌ای که نیاز دارند، به‌دست بیاوریم. پس از مشخص‌شدن این مناطق، می‌توان از نوروفیدبک برای هدف قراردادن آن مناطق خاص از طریق سیستمی مبتنی بر پاداش برای تربیت مجدد مغز شما استفاده کرد تا بتواند بهبود یابد. نگران نباشید، راهنما برای شما وجود دارد. با استفاده از ابزارهای مناسب و اشکال درست کمک، در هر زمان می‌توانید احساس بهتری داشته باشید.
اگر سؤالی دارید یا می‌خواهید در مورد نحوهٔ درمان مغز از طریق نوروفیدبک بیشتر بدانید، با مرکز Elumind تماس بگیرید.